آمریکا چگونه توافق ژنو را نقض کرد؟

موافقتنامه ژنو - ۱۳۹۲توافق موقت ژنو بر برنامه هستهای ایران به توافق هستهای ژنو نیز معروف است. این توافقنامه در واقع توافقنامهای ششماهه و قابل تمدید پیرامون برنامه هستهای ایران است که در ۳ آذر ۹۲ (۲۴ نوامبر ۲۰۱۳ ) بین جمهوری اسلامی ایران و گروه ۱+۵ در شهر ژنو منعقد شد. براساس این توافقنامه که برای «رسیدن به یک راهحل جامع بلندمدت و مورد توافق طرفین» و با هدف «تضمیننمودن صلحآمیزبودن برنامه هستهای ایران» امضا گردید، طرفین «به صورت داوطلبانه» متعهد میشوند تا اقدامات متقابلی را به عنوان گام اول یک راهحل جامع انجام دهند.بنا بر این توافق، ایران برنامه هستهای خود و غنیسازی اورانیوم را به شکلی محدود ادامه خواهد داد و نظارت آژانس بینالمللی انرژی اتمی را بر تأسیسات خود تسهیل خواهد نمود. در عوض، طرفهای مقابل از جمله آمریکا بخشی از تحریمهای وضعشده علیه ایران را تعلیق کرده و از وضع تحریمهای جدید اعم از بینالمللی، چندجانبه و یکجانبه خودداری خواهند کرد. آمریکا تنها پنج روز پس از موافقتنامه ژنو(۸آذر۹۲) مبادرت به تحریم شرکت مدیریت ساخت نیروگاههای هستهای و ۱۶شرکت کشتیرانی نمود. این کشور همچنین پنج شرکت را در ۲۱آذر ۹۲ و ۱۸ شرکت و ۱۴شهروند ایرانی را در ۱۷بهمن۹۲ تحریم نمود. در ۱۸بهمن۹۲ وزارت خارجه روسیه اعمال تحریمها علیه ایران را نقض صریح موافقتنامه ژنو نامید. همچنین در شهریور۹۳ نیز ۲۵ فرد و شرکت نیز مورد تحریم آمریکا قرار گرفتند. با توجه به این که اساس شکل گیری موافقتنامه ژنو عدم استمرار تحریمهای آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران بوده و این امر به صراحت در متن توافقنامه ذکر شده است، لذا اعمال هر نوع تحریم توسط آمریکا نقض صریح این موافقتنامه محسوب میشود. طبق گام اول موافقتنامه ژنو، آمریکا متعهد شده در چارچوب اختیارات قانونی رئیسجمهور(فرمان اجرایی) و کنگره، از تحمیل تحریم های جدید خودداری نماید. همچنین ایجاد کانال مالی برای تسهیل تجارت بشردوستانه را تضمین نماید. در این توافقنامه گامهایی برای دسترسی به حوزههای تجاری و اقتصادی، مالی و انرژی برمبنای جدول زمانبندی توافق شد.(دفتر مطالعات انقلاب اسلامی، ۱۳۹۲: ۶۵) موارد نقض صریح موافقتنامه ژنو توسط آمریکاآنچه آمریکا در موافقتنامه ژنو متعهد شده بود، خودداری از اعمال هرگونه تحریم جدید علیه ایران بود. به طور کلی این امر به وضوح شامل تحریمهای جدیدی است که طبق قوانین قدیمی بهروزرسانی میشوند. در واقع چیزی که آمریکایی ها تحت عنوان بهروزرسانی تحریمهای جدید مطرح میکردند، چیزی جز اعمال تحریم های جدید نبود.اقدام آمریکا با اصل آشکار «حسن نیت» که در توافقنامه ژنو آمده کاملا در تضاد است. این اصل به معنای این بود که طرفین از هرگونه اقدامی که فضای مثبت موجود را به هم بزند، خودداری کنند چه رسد به وضع تحریمهای جدید. (دفتر مطالعات انقلاب اسلامی، ۱۳۹۲: ۹۱) طبق ماده ۱۸ عهدنامه ۱۹۶۹ که در رابطه با حقوق معاهدات بینالمللی است «کشورهای امضاکننده این عهدنامه ملزم هستند از اقداماتی که به هدف و منظور یک معاهده لطمه میزند حتی قبل از لازمالاجراشدن آن، خودداری کنند». با توجه به این که آمریکا از امضاکنندگان عهدنامه ۱۹۶۹ وین می باشد، لذا اقدام در اعمال تحریمهای ظالمانه نقض عهد آشکار محسوب می شد.