مجرمان کوچک، جرایم سایبری بزرگ

اگر این موضوع جدی گرفته نشود، در آینده با یک چالش در این حوزه روبه‌رو خواهیم‌بود. هفته گذشته بود که دستگیری شش پسر دانش‌آموز به اتهام ارتکاب جرایم سایبری در مشهد جنجالی شد. شش پسر نوجوان با ارسال ۱۰۰هزار پیامک ابلاغ قضایی(ثنا) و سهام‌عدالت میلیون‌ها تومان از شهروندان مشهدی کلاهبرداری کردند. متهمان با خرید ۲۵ سیم‌کارت و ۷۰ کارت عابربانک افراد بی‌خانمان دست به کلاهبرداری‌های گسترده می‌زدند. سرکرده ۱۷ ساله این باند پیش از این از ۱۷ نفر از طریق فیشینگ کلاهبرداری کرده‌بود که با توجه به سن کم، از سوی مالباختگان بخشیده و آزاد شده‌بود. تاکنون ۳۰ مالباخته که از حسابشان ۲۰ تا ۱۰۰ میلیون ریال برداشت شده از متهمان نوجوان شکایت کرده و احتمال افزایش تعداد شاکیان وجود دارد.
در پرونده دیگری که آبان سال گذشته از سوی پلیس البرز کشف شد، پسری ۱۳ ساله در شهر کرج با ارسال انبوه پیامک‌های جعلی سامانه ثنا موفق شد اطلاعات بانکی ۲۳۴ هزار نفر را در سطح کشور به دست آورد. این نوجوان بعد از این‌که این اطلاعات را به دست‌ آورد شروع به برداشت بیش از یک میلیارد تومان از حساب ۳۴۳۳ شهروند کرد که سرانجام شناسایی و دستگیر شد. این اعجوبه کلاهبرداری مجازی اعتراف کرد قصد داشته از تمام حساب‌ها پول برداشت کند و اگر دستگیر نمی‌شد، بقیه حساب‌ها را نیز خالی می‌کرد.
در سومین پرونده، تیرماه ۱۴۰۱ پسری ۱۷ ساله‌ با ارسال پیامک انبوه به شهروندان کازرونی با تبلیغ تخفیف خرید کالا یا ابلاغ قضایی، از حساب ۵۰۰ نفر بیش از ۱۵۰ میلیون تومان پول برداشت کرد. بررسی‌های پلیس فتا نشان داد این نوجوان با پرداخت دو میلیون تومان سیم‌کارت و کارت بانکی یک معتاد خیابانی را اجاره کرده‌ و در کمتر از دو هفته به ۵۰۰ حساب بانکی دستبرد زده‌بود.

رسیدساز جعلی بلای جان این روزهای اصناف
علاوه بر پیامک‌های جعلی سامانه ثنا، این روزها مجرمان کم سن و سال سراغ روش جدیدتری به نام رسید جعلی رفته‌اند. رسیدهای پرداختی جعلی بلای جان فروشندگان شده و صدها مالباخته این روزها کارشان شده شکایت در پلیس فتا. بیشتر دستگیر شدگان پرونده‌های کلاهبرداری با رسیدهای جعلی زیر ۲۳ سال دارند و حتی در میان آنها مجرمان دانش‌آموز نیز دیده می‌شوند.
یکی از قربانیان این شگرد کلاهبرداری در این باره به تپش گفت: چندی قبل دستگاه پلی استیشن را برای فروش در سایت دیوار آگهی کردم. پسری نوجوان برای خرید مقابل خانه‌ام آمد و دستگاه را خرید و شماره کارت گرفت تا پول را واریز کند. بعد هم رسید بانک را نشان داد که پول به حسابم واریز شده‌بود. پیامک بانک نیامد و به دلیل این‌که او نوجوان بود و احتمال دادم پیامک بانک مختل شده، دستگاه را به او دادم. چند ساعت بعد به موضوع مشکوک شده و مقابل دستگاه خودپرداز رفته و متوجه شدم رسید بانکی جعلی بوده و پولی به حسابم واریز نشده‌است.
با بررسی‌های پلیس فتا اواخر خرداد این متهم دستگیر شد و در تحقیقات گفت: در سایت‌های آگهی پرسه می‌زدم و آگهی‌های فروش گوشی‌های گران‌قیمت و دستگاه پلی‌استیشن را شناسایی می‌کردم‌. با فروشنده وارد مذاکره شده و اعتمادش را جلب می‌کردم. وقتی او اطلاعات حسابش را برای پرداخت پول می‌داد، رسید جعلی انتقال وجه به نامش را درست می‌کردم و با نشان دادن رسید جعلی و این ادعا که پیامک بانک قطع است، کلاهبرداری می‌کردم. در یک هفته ۱۵۰ میلیون تومان کلاهبرداری کرده و تنها سه نفر متوجه جعلی بودن رسیدن شدند و بقیه افراد به راحتی گوشی‌ها را در ازای رسید جعلی در اختیار من قرار می‌دادند.

هک برای قدرت نمایی
امیر میثمی، کارشناس حوزه فناوری در این باره می‌گوید: با گسترش فضای مجازی در جامعه، استفاده افراد از این فضا بیشتر شده و برخی افراد درباره خطرات آن آگاهی ندارند و به راحتی در دام مجرمان سایبری گرفتار می‌شوند. در این بین برخی نوجوانان نیز در این فضا وارد شده و سعی در خودنمایی و عرض اندام دارند. این افراد برای اجرای نقشه‌های خود بیشتر سراغ افرادی می‌روند که با خطرات این فضا آشنایی ندارند. در برخورد با این نوجوانان باید طوری رفتار کرد که برای ادامه این مسیر ترغیب نشوند و بدانند اقداماتی که آنها برای سرگرمی انجام می‌دهند، چه خطراتی دارد.
وی درباره شگرد کلاهبرداری با رسیدساز‌ها نیز گفت: اخیرا بعد از فیشینگ و اسکیمر و هوشیاری شهروندان در مورد این کلاهبرداری‌ها، افراد سودجو سراغ روش رسید جعلی رفته‌اند. در این روش متهمان با استفاده از نرم‌افزارهای رسیدساز جعلی، به راحتی اقدام به تهیه رسیدجعلی کرده و با ارسال آن برای صاحب کالا دست به کلاهبرداری میلیونی می‌زنند.