گذر از روز‌های دودی با ۴راهکار فناورانه
«جام‌جم» راهکار‌های شرکت‌های دانش‌بنیان در برابر معضل آلودگی هوا را بررسی می‌کند

گذر از روز‌های دودی با ۴راهکار فناورانه

«جام‌جم» از موفقیت پژوهشگران ایرانی در تولید دستگاه‌ های تصفیه هوا با فناوری پلاسما گزارش می‌دهد

تنفس در هوای فناوری

دستگاه‌‎های تصفیه هوا از محصولات فناورانه دنیای امروز ما هستند؛ محصولی که شاید ۱۰سال پیش فکر نمی‌کردیم روزی به آن نیاز داشته باشیم. افزایش آلودگی‎ هوا و بیشتر شدن آلرژی‌های تنفسی و بیماری‌‎های ویروسی همه‌‎گیر باعث شد نیاز به این دستگاه‌‎ها برای محیط‌های اداری و پررفت‌وآمد بیش از همیشه احساس شود.
کد خبر: ۱۴۱۰۴۰۸
نویسنده مریم ملی - گروه دانش و سلامت

اگر روند آلودگی هوا به همین ترتیب پیش رود، تصفیه هوای بیمارستان‌‎ها، مراکز درمانی، اداره‎های پررفت‎و‎آمد و مکان‌‎هایی که مراجع زیادی در شبانه‌‎روز دارند دیگر با دستگاه‎های تهویه هوای معمولی امکان‌پذیر نخواهد بود. به همین منظور امروزه فناوری‎های نوینی در جهان توسعه یافته تا هوای آلوده به عوامل بیماری‎زا را هم تصفیه کند. محققان ایرانی تلاش کردند با بررسی دقیق این فناوری‎های جدید، دستگاه‌‎های تصفیه هوایی بسازند که برای خانه و محیط‎‌های درمانی کاربردی باشد.

ایده محوری یکی از شرکت‎های دانش‌‎بنیان فعال در این زمینه، استفاده از کاربردهای مختلف فناوری پلاسما در حوزه تصفیه هوا است. در گفت‌و‎گو با رضا‌محصل، مدیرعامل این شرکت دانش‌‎بنیان مستقر در پارک علم‌‎و‎فناوری کاشان به نحوه استفاده از پلاسما در فرآیند تصفیه هوا و چگونگی توسعه این محصول ایرانی پرداخته‌ایم.

آلاینده‌‎‌های زیادی می‎توانند باعث آلودگی هوا شوند، برخی از آنها عوامل بیماری‎زایی مثل ویروس‌ها، باکتری‌ها، کپک و قارچ هستند و برخی دیگر آلودگی‎هایی مثل گردوغبار و گرده گل‎ها و آلاینده‎های ناشی از سوخت‌های فسیلی. دستگاه‎های تصفیه هوا متناسب محیطی که قرار است در آن نصب شوند برای تصفیه یک یا چند دسته از این آلودگی‎ها طراحی و ساخته می‎شوند.

آلودگی هوا، جرقه‌ای برای ایده اولیه
گروهی از دانشجویان رشته نانوفناوری دانشگاه کاشان از دوره‎ای که در مقطع کارشناسی ارشد تحصیل می‎‌کردند به فناوری‎‌های رایج دنیا برای تصفیه هوا علاقه‎مند شدند و با تاسیس شرکت دانش‌‎بنیانی فعالیت خود را در این زمینه آغاز کردند. به گفته رضا محصل، مدیرعامل این شرکت دانش‎بنیان، افزایش آلودگی هوا در کلانشهرهای ایران باعث شد آنها به‎طور جدی‌تری برای ساخت دستگاه‌های تصفیه هوا اقدام کنند. مدتی مطالعه و تحقیق درباره نمونه‎های خارجی و سازوکارشان باعث شد به طرح اولیه خوبی برای ساخت دستگاهی ایرانی برسند. آنها در مسیر توسعه فعالیت‎شان به سرمایه‎گذار نیاز داشتند که در جریان آشنایی‌‎شان با مجموعه نانو استارت‌آپ ستاد نانو معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری موفق به جذب سرمایه شدند.

‌معضلات استفاده ازن و لامپ فرابنفش
تا پیش از این‎که از پلاسما برای ضدعفونی محیط استفاده شود، روش‌های دیگری برای این کار‌به‌کار می‎رفت که عمدتا اثرات نامطلوبی در سلامت انسان داشت. محصل در این‎باره می‎گوید: «ضدعفونی معمولا با کمک روش‎هایی مثل ازن و لامپ فرابنفش انجام می‎شد اما هر یک از این موارد چالش‎هایی دارد که باعث می‎شود برای همه محیط‎ها قابل استفاده نباشد. برای مثال الکل که برای ضدعفونی سطوح به کار می‎رود برای ضدعفونی کردن هوا کارایی ندارد.»

او با اشاره به این که وقتی بخواهیم هم تصفیه و هم ضدعفونی را انجام بدهیم نیاز به فناوری داریم، ادامه می‌‎دهد: «ازن از گازهایی است که برای ضدعفونی به کار می‌‎رود اما باعث اکسید برخی قطعات می‎شود و مقادیر زیاد آن برای محیط‌‌زیست و سلامت انسان ضرر دارد. لامپ فرابنفش هم برای ضدعفونی کردن نیاز به تابش در محیط دارد اما مسأله این است که پرتوهای این لامپ می‎تواند سلامت انسان را به خطر بیندازد. علاوه بر این در اتاق‎های عمل، درحین جراحی دستگاه روشن باشد در حالی که درباره لامپ فرابنفش چنین امکانی وجود ندارد.» او می‌‎افزاید: «همین موضوع باعث شد ما به فکر استفاده از فناوری دیگری بیفتیم و آن هم کمک گرفتن از پلاسما برای ضدعفونی بود.»

ضدعفونی با پلاسما، چطور و چگونه؟
پلاسما همان رعد و برق است که به‌عنوان حالت چهارم ماده آن را می‌‏شناسیم‌. اگر به ماده‎ای که جامد است، حرارت و انرژی بدهیم به مایع تبدیل می‎شود و اگر به همان مایع دوباره انرژی و حرارت بدهیم به گاز تبدیل می‎شود و در نهایت گاز تحت انرژی بیشتر به حالت پلاسما در می‌‎آید که اتم‎ها در آن دارای بار الکتریکی شده و به یون یعنی ذرات باردار (بار مثبت و منفی) تبدیل می‌شود.‌ محصل، روش کار دستگاه ضدعفونی‎کننده را این‎طور شرح می‎دهد: «برق شهر ۲۲۰ ولت است. داخل فیلتر پلاسمای هوا را از اختلاف ولتاژ حدود ۱۰هزار ولت عبور می‌دهیم و این مشابه همان رعد‎و‎برق است که به تمام ذرات هوا برخورد کرده و باعث از بین رفتن آلودگی‎ها می‎‌شود. به این ترتیب هوایی که از دستگاه بیرون می‎آید به واسطه وجود یون‎های مثبت و منفی پلاسما به هر جا که برسد آن سطح را ضدعفونی می‎‌کند.» او ‌ادامه می‌دهد: ‌«پلاسما در دستگاه‌های خانگی، یخچال‎ها و دستگاه‎های عفونی بیمارستانی مورد استفاده قرار می‎گیرد. باید بتوان حجم آن را کنترل کرد، چون اگر بیش از حد مشخصی باشد، بهره‌‎وری کافی را نخواهد داشت، ضمن این‌که این فرآیند در ادامه، مقداری ازن تولید خواهد کرد که برای سلامت مضر است. کنترل حجم و بار الکتریکی که در هوا آزاد می‌شود، کار پیچیده‌‎ای است.»

چالش راه‌‎اندازی استارت‌آپ برای دانشجویان
تحصیل و کارآفرینی یا آغاز فعالیت اقتصادی به‎طور همزمان برای بسیاری از محققان و دانشجویان ایرانی کاری دشوار و پیچیده است. علتش هم این است که نه دانشگاه‎‏ها فعالیت اقتصادی دانشجو را می‎پذیرند و نه سازوکار مناسب کارآفرینی برای دانشجویان تحصیلات تکمیلی وجود دارد. محصل، این موضوع را دغدغه اصلی فعالیت‎های کارآفرینی خود می‏داند و می‏‌گوید: «این موضوع برای من و همکارانم که همگی دانشجو هستیم، چالش‎های جدی ایجاد کرده است. در حالی که اگر حمایت و زیرساخت مناسب برای تحصیل و راه‎اندازی استارت‌آپ مرتبط با رشته وجود ‎داشت، دانشجویان تحصیلات تکمیلی می‌‎‌توانستند کسب‎و‎کار تخصصی مدنظرشان را راه بیندازند. درحال‌حاضر اما دانشجو با مسائلی مثل نداشتن خوابگاه در ترم‎های بالاتر یا در دوره مرخصی مواجه می‌‎شود که این مسأله می‌‎تواند هم فعالیت علمی او را دچار مشکل کند هم در روند تحصیلش دردسرساز شود.»

کاربرد اصلی ضدعفونی با پلاسما کجاست؟
محصل یکی از مهم‎ترین کاربردهای استفاده از پلاسما در ضدعفونی محیط را مربوط به کارخانه‏‌های لبنیات و مواد غذایی می‎داند که هم به تهویه هوا نیاز دارند هم باید از وجود میکروارگانیسم‌‎ها در محیط جلوگیری کنند. او با اشاره به پایین بودن قیمت دستگاه نسبت به نمونه‎های خارجی می‎گوید: «قیمت دستگاه‎های خارجی مشابه که اغلب ساخت کشور فرانسه هستند حدود هفت تا هشت برابر قیمت نمونه ایرانی است. در حال حاضر حمل‌‎و‎نقل و نصب با شرکت خود ماست و به صورت رایگان انجام می‌شود.»

وی در توضیح مزیت شرکتش نسبت به دیگر شرکت‎هایی که از پلاسما برای این کار استفاده می‎‌کنند، می‎‌گوید: «در ایران شرکت‎های مختلفی هستند که این کار را انجام می‎دهند اما تفاوت آنها با کار ما این است که این شرکت‎ها می‌کوشند ازن تولید شده را تا جای ممکن کاهش دهند اما دستگاه‎‏های ضدعفونی‎کننده ما کلا ازن تولید نمی‎کند ضمن این که فیلتر دستگاه، مادام‌العمر است و نیاز به تعویض ندارد.»

وی درخصوص کاربردهای متنوع دستگاه ضدعفونی هوا می‌‏افزاید:‌ «فضاهای اداری، آسانسورها و سرویس‎‌های بهداشتی در طول روز محل رفت‎و‎آمد افراد زیادی است و معمولا مملو از انواع آلودگی‏‌هاست که این دستگاه می‎تواند همه این آلودگی‌ها را از بین ببرد. همچنین افرادی که به‌دلیل سابقه آسم، آلرژی و حساسیت‎های فصلی باید از گرده‌‎ها، پرزها و غبار دوری کنند، می‎‌توانند با کمک این دستگاه در خانه احساس راحتی کنند، زیرا بسیاری از این ذرات از منافذ بسیار کوچک وارد فضای خانه می‎‌شوند.»

newsQrCode
ارسال نظرات در انتظار بررسی: ۰ انتشار یافته: ۰

نیازمندی ها