چشمان بسته مقابل تاراج ملی

سوالاتی که تاکنون و با گذشت بیش از ۱۰روز، هنوز هیچ یک از مقامات رسمی پاسخ قانع‌کننده‌ای به آن نداده‌اند. البته برخی اخبار غیررسمی هم حکایت از سرقت فرش‌ها از انبار نگهداری فرش‌های نفیس سعدآباد در خیابان زنجان دارد‌. انباری که به انبار زنجان معروف است.
ساختمان حافظیه در نزدیکی مجموعه‌ فرهنگی و تاریخی کاخ سعدآباد قرار دارد که در آن جلسات ریاست جمهوری برگزار می‌شود. با خود ساختمان و جلساتش‌کاری نداریم، اما اسباب و اثاثیه قیمتی‌اش این روزها حسابی خبرساز شده و صحبت از سرقتِ به قولِ مردم بزرگی است که زیر چشم نگهبانان متعدد و دوربین‌های حفاظتی و سیستم‌های امنیتی اتفاق افتاده است.
۴۸ تخته فرش سرقتی که همه از نفیس و ناب بودن آن صحبت می‌کنند، فرش‌هایی از نوع بزرگ پارچه است که بیش از ۱۰۰متر مربع مساحت دارند که بافت اصفهان، مشهد، کاشان، نایین و فرش‌های مشهور کارگاه عمواوغلی بوده و‌ ارزش مالی فقط ۱۰ تخته از فرش‌ها معادل ۱۲۷ میلیارد تومان برآورد شده است. نگهداری از فرش‌ها و اشیای قیمتی نهاد و ساختمان‌های ریاست جمهوری سازوکار خودش را دارد و از قرار معلوم، فردی با عنوان «امین اموال»آنها را ثبت می‌کند. در دوره‌ای که گفته می‌شود سرقت‌ها در آن زمان اتفاق افتاده است، فردی به نام «ح» امین اموال این بخش بوده که برای تمام فرش‌های در معرض دید و آنهایی که در مخازن و انبار معروف نهاد ریاست جمهوری در خیابان زنجان تهران که به «انبار زنجان» معروف است، شناسنامه تهیه کرده بود و ورود و خروج آنها به هر دلیلی ثبت می‌شد. ‌به حدی که اگر قرار بود فرش‌های تالار حافظیه خاک‌گیری و شست‌وشو شوند، پس از ثبت و انجام اقدامات لازم، به قسمت شمالی کاخ سعدآباد که قنات دارد منتقل و با دستگاه‌های قالیشویی شسته می‌شدند. این فرد پس از انتشار خبر سرقت فرش‌ها در گفت‌وگو با سایت گلچه فرش تایید کرده که در سال ۹۴ امین اموال نهاد ریاست جهوری بوده و برای فرش‌های تمام مجموعه نهاد شناسنامه تهیه کرده است.
روابط عمومی کاخ سعدآباد اولین مجموعه‌ای بود که به خبر سرقت واکنش نشان داد و اعلام کرد که ساختمان حافظیه متعلق به ریاست جمهوری است و حفاظت از آن در حیطه و اختیار وزارت میراث فرهنگی نیست. پس از کاخ، عزت‌ا... ضرغامی وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی‌گفت:«پرونده فرش‌ها مربوط به این دوره نبوده اما دستور بررسی آن را داده‌ام. حراست بعد از صحبت با نهادهای مختلف،گزارش مقدماتی ارائه کرد که هنوز قابل استناد نیست. در جریان باشید غیر از این اتفاق که به دوره‌های مختلف مربوط است، خود آن مجموعه (کاخ‌سعدآباد) به طور کامل در اختیار میراث فرهنگی نیست، یعنی بخشی از کاخ سعدآباد در اختیار دستگاه‌های دیگر است که وظایف قانونی‌شان را انجام می‌دهند. من خواستم که اطلاعات آن را استخراج کنند.»
دو روز بعد از این ماجرا سایت دفتر حسن روحانی هم در واکنش به این سرقت‌ها ، بیانیه‌ای ‌با این محتوا صادر کرد:«ریاست‌جمهوری به محض دریافت نخستین گزارش در این باره در سال۱۳۹۹ که سابقه امر را به دوره قبل از آغاز کار دولت یازدهم می‌رساند، رسیدگی لازم را انجام داده و موضوع را فورا به مراجع نظارتی و قضایی ارجاع داده است.»
وزیر میراث فرهنگی در دولت روحانی هم فرش‌ها را بدون ارزش تاریخی دانست و گفت اگر ارزش داشتند برای نگهداری به موزه منتقل می‌شدند. دفتر دولت یازدهم و دوازدهم ،توضیحی درباره پیگیری شکایت و سرانجام آن نداده و فقط سرقت را به یکی از دولت‌های قبل از خود منتسب کرده است. برای دانستن این‌که آیا با گذشت بیش از ۱۰ روز، پرونده‌ای برای سرقت فرش‌ها تشکیل شده است یا نه، جام‌جم سراغ یکی از مقامات آگاه در این زمینه رفت.
وی گفت:« هنوز پرونده‌ای در این خصوص در اختیار پلیس تهران قرار نگرفته است. باید شکایت مطرح و در صورت دستور قضایی، پرونده برای کشف ارجاع شود.»

سرقت تکراری آثار ملی
این اولین بار نیست که اشیای ارزشمندی از اماکن تاریخی کشور به سرقت می‌رود و پیش از این نیز بارها با خبرهایی از این دست مواجه بودیم که برخی خبرهای مربوط به سرقت‌ها حتی رسانه‌ای هم نشد. روح‌ا... احمدزاده کرمانی که مدتی ریاست سازمان میراث فرهنگی و گردشگری را به عهده داشت،۲۱ اسفند ۱۳۹۶ طی مصاحبه‌ای با مشرق مدعی شد حدود ۶۰۰ هزار شیء تاریخی از موزه ملی خارج شده است. به گفته او در جریان این سرقت‌ها، ۴۰ درصد دوربین‌های موزه ملی از کار افتاد و برخی هم رو به آسمان بود.
سال گذشته انتقال ‌پرتره مظفر‌الدین شاه از ‌کاخ گلستان و فروش آن در حراجی کریستیز نیز جنجالی شد. این تابلو به قیمت ۴۴ هزار و ۶۵۰ پوندِ انگلیس فروخته شده است. در روزهای ابتدایی اعلام این خبر، مدیران کاخ گلستان از در انکار وارد شده و وجود چنین اثری را از بیخ و بن منکر ‌شدند. اما در ادامه مشخص شد این تابلو در فهرست اموال کاخ گلستان ثبت شده و مشخص نیست چه زمانی و چطور از کاخ گلستان خارج شده و زمان‌های اعلامی برای سرقت آن براساس حدسیات است.
خبر پاره شدن تابلوی گربه و قناری کمال الملک در کاخ گلستان هم از خبرهایی بود که شهریور ۱۴۰۱ منتشر شد. یک فعال میراث‌فرهنگی برای دیدن این تابلو به کاخ رفته بود که متوجه پارگی آن شد و ‌با رسانه‌ای کردن خبر آن را در صفحه اینستاگرام خود این سوال را مطرح کرد که چطور مسئولان آنجا متوجه این پارگی در این تابلو نشدند و خانمی که یکی از مسئولان آنجا بود با تعجب به او گفته بود شاید تابلو هنگام میخ زدن به دیوار توسط میخ پاره شده است! بعد از انتشار خبر بود که روابط عمومی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی اعلام کرد با دعوت از گروهی متشکل از کارشناسان متخصص حوزه مرمت تابلوهای نقاشی، قرار است تابلو مورد بررسی فنی و آسیب‌شناسی دقیق قرار گیرد. این درحالی بود که این تابلو در گذشته نیز چندبار مرمت شده بود. تمام اخبار مربوط به سرقت اشیا و آثار ارزشمند نشان می‌دهد یک پای کارمحافظت از این اشیای اساسی می‌لنگد. در حالی که حفظ و حراست اشیای قدیمی در موزه‌ها باید با دقت وسواس‌گونه‌ای انجام شود، اما خروج ۶۰۰ هزار شیء قدیمی از کشور، بعد از آن سرقت و فروش پرتره مظفرالدین شاه در حراجی کریستیز و حالا هم سرقت ۴۸ تخته‌فرش نفیس از کاخ سعدآباد و پاسخ‌های بی‌سرو ته برخی مسئولان به این ماجرا، نشان می‌دهد ضریب امنیتی این مکان‌ها بسیار ناکارآمد و ضعیف است به حدی که این فکر به ذهن افراد خطور می‌کند که هرکسی به راحتی می‌تواند سیستم‌های حفاظتی را از کار انداخته، دوربین‌ها را رو به آسمان کند، فرش‌ها و اشیای قیمتی را بار کامیون و وانت کند و در حراجی‌های معروف کشورهای غربی به فروش برساند.