کشف حیات در مریخ منتظر فناوری‌های نوین

و اصلا چرا مسیر تکامل این دو سیاره به کل عوض شد و چه بر سر حیات احتمالی مریخ آمد؟ «مریخنورد کنجکاوی» و «مریخنورد استقامت» ازجمله تلاشهای بشر برای پاسخ به این سؤالاتهستند که هر دو متعلق به ناسا و اکنون هم در حال فعالیت روی سطح سیاره مریخ هستند. هر دوی این مریخنوردها نشانههایی از ترکیبات آلی روی مریخ پیدا کردهاند. با وجود مهم بودن این یافتهها اما همچنان نمیتوان از حضور حیات میکروبی در گذشته مریخ مطمئن بود، زیرا معلوم نیست که منشأ این مواد آلی پیدا شده حیات بوده یا فرآیندهای دیگری روی مریخ موجب پدید آمدنشان شده است اما سؤال اساسی این است، چرا پس از انجام بررسیهای گسترده و صرف هزینههای گزاف هنوز موفق به پیدا کردن نشانههای مصمم از حیات در سیاره سرخ منظومه شمسی نشدهایم؟ پژوهش جدیدی که در منطقه رد استون، بیابان آتاکاما در کشور شیلی انجام شده است، نشان داده که شاید برای پیدا کردن نشانههای حیات روی مریخ نیاز باشد فناوریهای خود را خیلی بیشتر از این توسعه دهیم و چیزی که اکنون در اختیار داریم، کافی نباشد. بهخصوص حیات احتمالی که ممکن است در گذشته روی مریخ بوده باشد، مربوط به میلیاردها سال قبل است و پیدا کردن ردی از آن چالش جدی خواهد بود. آتاکاما، قدیمیترین بیابان سیاره زمین است. منطقه رد استون، یک دلتای باستانی در این بیابان است که ترکیبات خاک آن شباهت زیادی به بخشهایی از مریخ دارد. برای همین هم بسیاری از آزمایشهای اخترزیستشناسان برای شبیهسازی محیط مریخ در این منطقه انجام میشود. پژوهشگران دانشگاه «اتونوموس» شیلی، با نمونهگیری از خاک این منطقه نشان دادهاند که نزدیک به ۹درصد توالی ژنتیکی پیدا شده در رد استون تا قبل از این دستهبندی نشده بودند و ناشناخته هستند. دو تئوری وجود دارد. میکروبیوم ناشناخته رد استون یا واقعا گونههای خاص و کشف نشدهای هستند یا باقیمانده گونههایی هستند که مدتهای طولانی قبل از این در این منطقه سکونت داشتهاند و به دلیل گذر زمان نشانههای از آنها در هیچ جای دیگر یافت و ثبت نشده است. نمونههای جمعآوری شده میکروبیوم ناشناخته همچنین با فناوریهایی که اکنون مشابه آن روی مریخ است یا قرار است به سمت مریخ فرستاده شود هم آزمایش شدهاند. در بیشتر موارد اما این موجودات یا بهصورت محدود و بهسختی شناسایی شدهاند یا اصلا شناسایی نشدهاند. این یعنی فناوریهای جستوجو روی مریخ نیاز به توسعه دارد در غیر این صورت آشکار کردن نشانههای حیات بسیار دشوار خواهد بود. البته انتقال نمونههای خاک مریخ به زمین و بررسی آنها در آزمایشگاههای مجهز زمینی هم میتواند روش مؤثری باشد اما مأموریت به مقصد مریخ و بازگشت آن به زمین، فرآیند بسیار پیچیدهای است. هرچند ناسا در حال برنامهریزی برای چنین ماموریتی است اما در خوشبینانهترین حالت این اتفاق تا دهه ۲۰۳۰ یا حتی ۲۰۴۰ میلادی محقق نخواهد شد. روزنامه جام جم