پیام تعلیق پیمان استارت نو توسط روس‌ها

پوتین، رئیس‌جمهور روسیه روز سه‌شنبه ۲۱ فوریه اعلام کرد که روسیه مشارکت خود در پیمان استارت‌ نو مبنی بر خلع تسلیحات هسته‌ای را تعلیق می‌کند و اگر آمریکا در انجام آزمایش‌های هسته‌ای پیش‌دستی کند، روسیه نیز چنین آزمایشاتی را انجام خواهد داد. وی در یک سخنرانی به‌شدت ضد‌غربی تاکید کرد که تعلیق مشارکت روسیه در پیمان استارت نو و آمادگی برای انجام آزمایش‌ تسلیحات هسته‌ای جدید به معنای بیرون رفتن کرملین از این پیمان نیست.

گام بعدی را غرب تعیین می‌کند!

روس‌ها اکنون تعهدات خود در پیمان استارت نو را به حالت تعلیق درآورده‌اند. در این معادله، دو انتخاب وجود دارد یکی بازگشت به پیمان استارت نو و دیگری خروج از آن! مقامات روسی اکنون مقامات ناتو را در نوعی برزخ امنیتی قرار داده‌اند به این معنا که اقدام بعدی روس‌ها (خروج از پیمان یا بازگشت کامل به آن) در گرو تصمیم‌سازی معقول بازیگران غربی در قبال جنگ اوکراین و متعلقات آن است. انتشارخبر تعلیق پیمان استارت نو توسط مسکو، به‌وضوح نشان می‌دهد که مقامات آمریکایی بر‌خلاف ادعای خود، قدرت رصد بازی روسیه و ترتیبات زمانی و دامنه تصمیم‌سازی‌های مسکو در معادله پیچیده جنگ اوکراین را از دست داده‌اند. در چنین شرایطی دستگاه‌های امنیتی غرب نیز به نوعی مقهور دام امنیتی روس‌ها در یکی از حساس‌ترین برهه‌های جنگ اوکراین شده‌اند.

استارت نو در یک نگاه

پیمان استارت نو آخرین معاهده دوطرفه خلع تسلیحات هسته‌ای میان روسیه و آمریکا، دو کشور دارای بزرگ‌ترین زرادخانه‌های هسته‌ای جهان است. این پیمان توسط باراک اوباما، رئیس‌جمهور وقت آمریکا و دمیتری مدودف، رئیس‌جمهور وقت روسیه در ۸ آوریل ۲۰۱۰ در پراگ، پایتخت جمهوری چک امضا شد. پیمان «استارت نوین» جایگزین پیمان‌های «استارت ۱» و «سورت» است. پیمان استارت‌۱ (START ۱)، پیمان کاهش تسلیحات استراتژیک در سال ۱۹۹۳ توسط جورج بوش و میخائیل گورباچف و پیمان سورت (SORT)، پیمان کاهش تسلیحات تهاجمی در سال ۲۰۰۲ امضا شد. پیمان استارت نو زرادخانه‌های این دو کشور که ۹۰‌درصد تسلیحات هسته‌ای دنیا را در خود جای دادند به حداکثر ۱۵۵۰ کلاهک مستقر در هر دو‌طرف محدود می‌کند. این میزان کاهشی ۳۰ درصدی در مقایسه با پیمان قبلی در سال ۲۰۰۲ است. این پیمان همچنین علاوه‌ بر این که تعداد پرتابگرها (لانچرها) و بمب‌افکن‌های سنگین را به ۸۰۰ فروند محدود می‌کند، شامل مجموعه‌ای از بازرسی‌های متقابل از سایت‌های نظامی هم می‌شود. پوتین، در ژانویه ۲۰۲۱ پیش از پایان مدت این پیمان، آن را برای پنج سال یعنی تا ۲۰۲۶ تمدید کرد.

ساده‌سازی ناشیانه ماجرا توسط غرب

گرچه دستگاه‌های امنیتی و دولت‌های اروپایی و آمریکا نگران آثار و تبعات راهبردی و تاکتیکی تعلیق پیمان استارت نو توسط روس‌ها و انعکاس آن در میدان جنگ اوکراین هستند اما به‌صورت همزمان، غرب در‌صدد مخابره آدرس‌های انحرافی و ناقصی در‌خصوص این تصمیم روس‌هاست! فیلیپ ژلی، معاون سردبیر روزنامه فیگارو این تعلیق در مشارکت در پیمان استارت نو را بیش از آن که معنی‌دار باشد، رسمی می‌داند و می‌گوید: «گفت‌وگو درباره این موضوع، گرچه قرار است که پیمان مجددا تمدید شود، یک‌‌سالی است که به حالت تعلیق در‌آمده. آمریکایی‌ها و روس‌ها درست پس از انتخاب جو بایدن بر سر تمدید آن موافقت کردند تا بتوانند دوباره درباره‌اش مذاکره کنند. درواقع این مذاکرات مجدد است که تضعیف می‌شوند که خیلی هم عجیب نیست، چون منطق خاصی برای تعلیق مذاکرات کاهش زرادخانه‌ها وجود دارد.»پوتین در توضیح تصمیم خود برای تعلیق تعهدات روسیه در پیمان استارت نو، گفت: «آمریکا و متحدانش در ناتو می‌خواهند به ما یک شکست استراتژیک را تحمیل کنند. آنها همزمان تلاش می‌کنند تا به تاسیسات هسته‌ای ما دست یابند. در نتیجه، امروز باید اعلام کنم که روسیه همکاری خود در پیمان سلاح‌های تهاجمی استراتژیک را تعلیق می‌کند.»

تصمیمی با ماهیت استراتژیک

همان‌گونه که مشاهده می‌شود، ماهیت و جنس تصمیم پوتین استراتژیک بوده، زیرا نه‌تنها معطوف به جنگ اوکراین، بلکه معطوف به موازنه قدرت میان مسکو و غرب است. مقامات روسی، این تصمیم‌سازی مهم را منبعث از پارادوکس رفتاری غرب در قبال مقوله «کنترل تسلیحات جمعی» قلمداد می‌کنند. بر‌اساس آنچه روس‌ها می‌گویند، در حالی که آمریکا به ازسرگیری بازرسی از تأسیسات هسته‌ای روسیه ذیل این معاهده مصر است، ناتو اوکراین را در انجام حملات پهپادی به پایگاه‌های هوایی روسیه که محل استقرار بمب‌افکن‌های استراتژیک با قابلیت حمل تسلیحات هسته‌ای هستند، پشتیبانی می‌کند.

روزنامه جام جم