سرگردان بین امروز و دیروز

ساخته جدید گروه دوماری و پور امیری ساختاری است که در قالب روایت غیر خطی بنا شده است. در این ساختار بر خلاف روایت خطی که داستان به صورت قصه و در یک خط روایت می شود ترتیب یا سیر زمانی رویدادها به‌هم می‌ریزد.

روایت غیرخطی منطقِ علّی وقایع را با استفاده از تمهیدهایی نظیر روایت در روایت، خطوط داستانی موازی و تداعی‌های رؤیاگون دستخوش دگرگونی می‌کند..این شیوه غالباً با هدف شبیه‌سازی سازوکار حافظه و تداعی خاطره در مغز انسان به‌کار رفته‌است، اما دلایل استفاده از آن به این مورد منحصر نمی‌شود. در این شیوه روایت از تکنیک های مختلفی برای پیشبرد داستان استفاده می شود که مشهورترین این تکنیکها فلاش بک، فلاش فوروارد، زیگزاگ و پسگراست.

ساختاریادگار جنوب نیز با بهره گیری از قالب روایت غیر خطی و با استفاده از تکنیک فلش بک و زیگزاگ است که البته استفاده مکرر از تکنیکهای مذکور بیش از اندازه بوده و در بخشهایی از فیلم تماشاچی را سرگردان ساخته و فضایی را بوجود می آورد که بیننده بین تشخیص زمان حال یا گذشته بودن اثر سردرگم می شود. از طرف دیگر وجود خرده پیرنگهای متعدد نیز بر مشکلات مخاطب اثر اضافه می کند تا جایی که بیننده در پیگیری هریک از این خرده پیرنگها نیز سرگردان می ماند و توجهش از خط و قصه اصلی منحرف می شود. به همه اینها البته کم رمق بودن فیلمنامه را نیز باید اضافه کنیم که دلایلش با توجه به اشراف پور امیری و دوماری به مقوله فیلمنامه نویسی و سابقه خوب گذشته آنها در نگارش فیلمنامه شنای پروانه و جاندار برایم روشن نیست. درواقع قصه ای که ایندو می خواهند در یادگار جنوب برای مخاطبشان تعریف کنند آنقدر پر پیچ و خم شده که توان مضاعفی را از مخاطب کم حوصله سینمای ایران می طلبد تا دل بدهد و در این مسیر پرپیچ و خم با فیلمنامه نویسان همراه شود که البته بعید میدانم چنین دل دادنی در اکران عمومی فیلم از سوی تماشاگران حاصل شود.

ساختار فیلم البته خوب و جذاب است. ساختاری که در دل لایه های پیچیده و چندگانه فیلمنامه گم شده و ارزشهایش رنگ باخته است. لوکیشن های بسیار خوب و چشم نواز، فیلمبرداری و صحنه پردازی اثر گذاراز جمله نقاط قوت ساختاری یادگار جنوب هستند که در جای خود بسیار ارزشمندند. البته اعتقاد دارم در کنار ضعفهای فیلمنامه که به ساختار لطمه وارد ساخته، یادگار جنوب در حوزه بازیگری نیز لطمه خورده است. بجز بازی بسیار درخشان و حیرت آور صابر ابر با آن گریم عجیب و سنگین و بازی نسبتا مناسب سحر دولتشاهی در نقش حرا، نقش آفرینی چشمگیری از سوی سایر بازیگران فیلم یعنی پژمان جمشیدی وحید رهبانی و الناز شاکر دوست و حتی مسعود کرامتی مشاهده نمی شود که این مساله نیز از جمله علامت سئوال های موجود در یادگار جنوب است که در مقایسه با مبحث بازیگری درخشان بازیگران فیلم قبلی دوماری و پور امیری یعنی جاندار، این علامت سئوال را بسیار پر رنگ تر می کند.

در مجموع معتقدم جاندار تجربه موفقی برای این دو فیلمساز خوب و خوش قریحه سینمای ایران محسوب نمی شود چرا که ایشان با قدم محکمی که در فیلم نخست خود برداشتند سطح انتظارها را از خود و اثرشان بالابردند و یادگار جنوب انصافا اثری نیست که بتواند گام دوم مناسب و اثر بخشی برای کارگردانانش محسوب شود. فیلم اگرچه در ساختار ویژگی های قویتری نسبت به جاندار دارد اما کلیات اثر آن محصولی نیست که بتواند تماشاگر را از سالن سینما راضی خارج کند.