جایگاه جهاد تبیین در منظومه انقلاب‌اسلامی

رهبر معظم انقلاب اسلامی در سالروز قیام تاریخی مردم قم در ۱۹دی۱۳۵۶، ضمن تاکید مجدد بر محوریت جهاد تببین فرمودند: «در رأس نقشه‌های بدخواهان، تبلیغات و به قول خودشان پروپاگانداست که علاج آن، تبیین صحیح حقایق از زبان‌های مختلف و با ابتکار و نوآوری است. این تحول مبتکرانه با وجود مسئولان و جوانان پرتلاش در دانشگاه‌ها و بخش‌های دیگر، ممکن و شدنی است.»

در تحلیل فرمایشات حکیمانه و ارزشمند رهبر معظم انقلاب، لازم است نسبت به جایگاه «جهاد تبیین» در «گفتمان انقلاب اسلامی»،اعم از «تولید و تامین»، «بسته‌بندی» و «انتشار» آن درک ویژه‌ای داشته باشیم. در علم فلسفه و روش تحقیق، دانشمندان علوم انسانی تمرکز زیادی بر دال‌های مرکزی و شناور در گفتمان‌ها و منظومه‌های فکری کلان دارند. براساس همین قاعده کلی، یکی از اساسی‌ترین ضعف تحلیلی اندیشمندان غربی در تحلیل ماهوی و گفتمانی انقلاب اسلامی، عدم درک همین دال‌های مرکزی و بعضا شناور بوده است. گفتمان انقلاب اسلامی، الهام‌بخش، هویت‌زا و عمق‌دهنده است. «بصیرت و قدرت تبیین» را به جرات می‌توان شرط لازم در ترویج گفتمان انقلاب و نیروی محرکه اصلی آن تلقی کرد.
آنچه اجزای زبانی و فرازبانی گفتمان انقلاب اسلامی را احصا و آنها را درمنظومه‌ای معنادهنده هدایت کرد، آگاهی و تبیین بود. حضرت امام خمینی(ره)، هادی و راهبر این بصیرت‌افزایی و تبیین محسوب می‌شود. انقلاب اسلامی، معلول درک و علاقه عمومی به افکار و اندیشه‌های رهبر کبیر انقلاب اسلامی توسط ملت ایران بود. پس از رحلت حضرت امام (ره)، رهبر معظم انقلاب فرماندهی جهاد تبیین در برابر دشمنان قسم‌خورده نظام و انقلاب را برعهده گرفتند.
«بصیرت‌افزایی» ترجمان و تاویلی از همان «جهاد تبیین» وخروجی این نبرد مقدس محسوب می‌شود. دیگر دال‌های شناور گفتمانی انقلاب اسلامی، حول ابرمفهوم بصیرت(آگاهی) شکل گرفته‌اند.امروز، درحالی که حدود ۴۳سال از پیروزی انقلاب اسلامی سپری شده و در گام دوم این انقلاب مقدس به‌سر می‌بریم، جهاد تبیین چارچوبی برای تحقق «آگاهی و بصیرت» به عنوان دال مرکزی گفتمان انقلاب محسوب می‌شود. اساسا نمی‌توان فرآیند «بازتولید آگاهی انقلابی» را در چارچوبی غیر از جهاد تبیین صورت داد. بی‌دلیل نیست که امروز جهاد تبیین در مصاف با دشمنان در میدان «جنگ‌شناختی» مورد تاکید قرار می‌گیرد. طی کردن گام دوم انقلاب اسلامی، اقتضائات و بایسته‌های گوناگونی را می‌طلبد و جهاد تبیین حلقه وصل این موارد به‌شمار می‌آید. هر اندازه این حلقه وصل از استحکام بیشتری برخوردار باشد، اجزای منظومه گفتمانی انقلاب در هم‌افزایی بیشتر و موثرتری با یکدیگر قرار خواهد گرفت.
نکته دیگر، به استناد فرمایشات رهبر معظم انقلاب به کلیدواژه «تحول مبتکرانه» بازمی‌گردد. هرگاه اراده نظام اسلامی و ملت غیور ایران مبنی بر ایجاد تحول فرهنگی و گفتمانی در محیط پیرامونی و فرامنطقه‌ای خود با خلاقیت و ابتکار عمل پیوند بخورد، گفتمان انقلاب مسیر پیشرفت و تکامل خود را با سرعت و تاثیرگذاری بیشتری طی خواهد کرد. رمز تبدیل گفتمان انقلاب اسلامی به گفتمانی مسلط در منطقه و حقارت گفتمان‌ها و خرده‌گفتمان‌های ساخته و پرداخته دست دشمنان(مانند گفتمان سازش و تسلیم‌پذیری)، تلفیق همین «اراده» و «خلاقیت» در چارچوب آموزه‌های مکتب غنی اهل بیت(ع) بوده است. قطعا این روند در سایه‌سار ولایت فقیه و ارزش‌های والای انقلابی روز به روز توسعه خواهد یافت.

حجت‌‌الاسلام محمدمهدی ایمانی‌پور - رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی