ضربه ۲۰۲هزار میلیاردی آشوب‌ها به صنعت گردشگری

کرونا ۱۳ هزار راهنمای گردشگری را در ایران بیکار و ۲۰۰۰ میلیارد تومان به شرکت‌های هواپیمایی ایران خسارت وارد کرد. با ضعیف شدن سایه سنگین کرونا از سال ۲۰۲۲ انتظار می‌رفت که فرصت‌های جدیدی روی ورود گردشگر به ایران باز شود. همین اتفاق هم رخ داد. با وجود این‌که تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران برقرار بود تا صنعت گردشگری تحت فشار اقتصادی ناشی از این تحریم‌ها تعطیل و درآمد ارزی ایران قطع شود اما با تدابیری چون بسته‌های حمایت از گردشگری و تمرکز دولت بر «گردشگری‌سلامت» که بُعد نوین گردشگری محسوب می‌شود، در شش ماهه ابتدای سال ۱۴۰۱ شاهد افزایش ۲۰۰ درصدی ورود گردشگر به ایران بودیم ‌اما آشوب‌ها اتفاق دیگری را رقم زدند.

کارزار علیه گردشگری

افزایش ورود گردشگر را ابتدا حسین نیکونام، رئیس جامعه حرفه‌ای گردشگران اعلام کرد. با این حال از پایان شهریور ورق برگشت و این منابع درآمدی ایران مورد هجوم قرار گرفت.‌ از مهر‌ماه اغتشاشات به شکل سازماندهی شده بروز کرد. سفارتخانه‌های کشورهای خارجی، شهروندان خود را برای بازگشت فراخواندند و ورود گردشگران را به لحاظ سیاسی و تبلیغاتی منع کردند. به این ترتیب کارزاری علیه ورود گردشگر از‌جمله گردشگران سلامت به ایران به راه افتاد. در این شرایط جوانه‌هایی که در نیمه اول سال بر نهال نحیف گردشگری، شکوفه زده بودند، مجدد یخ زدند.

کاهش درآمد گردشگری

«شورای جهانی سفر و گردشگری» در نیمه اول سال ۱۴۰۱ اعلام کرد که درآمد گردشگری ایران برای سال ۱۴۰۰، ۴۰ درصد رشده کرده و در این حوزه به ۲۰۲ هزار میلیارد تومان رسیده است. ‌در‌حالی‌که گردشگری جهان در سال ۱۴۰۰ به‌طور متوسط ۲۱.۷ درصد رشد کرده بود.

رشد تقریبا دو برابری گردشگری ایران نسبت به گردشگری جهانی در‌حالی بود که رشد گردشگری ایران در سال ۹۹، به منفی ۴۵ درصد رسیده است. در واقع میزان حجم گردشگری ایران در سال ۹۹ ۱۴۴ هزار میلیارد تومان بود و جهش ۴۰ درصدی برای آن در عرض یک‌سال قابل‌ملاحظه محسوب می‌شد. توام با افزایش درآمد ناشی از گردشگری، اشتغال هم رشد کرد و تعداد شاغلان این صنعت از یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر در سال ۹۹ به یک میلیون و ۹۰۰ هزار نفر رسید.

به هر شکل درآمد ۲۰۲ هزار میلیارد تومانی از دست رفته و سقوط این صنعت در چشم‌انداز اقتصاد ایران تلخ درآمده است. این کاهش درآمد تحت تسلط وقایع ماه‌های اخیر زمانی معنادارتر می‌شود که بدانیم طبق آمار روادید صادر شده برای گردشگران خارجی از آبان ۱۴۰۰ تا شهریور ۱۴۰۱، تنها ۵/۳ میلیون نفر وارد ایران شده بودند تا از جذابیت‌های تاریخی، طبیعی، زیارتی و امکانات سلامت ایران استفاده کنند.

سقوط ورود گردشگر

به‌گفته رئیس کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی ایران، میزان ورود گردشگر نزدیک به صفر رسیده است. علی‌اکبر‌عبدالملکی در شرح دلیل این موضوع به جام​جم، گفت: «با توجه به این‌که اقتصاد ایران حول نفت می‌گردد، گردشگری چندان مورد توجه نبود. با بازگشت تحریم‌ها، نگاه به گردشگری و درآمدزایی از این محل تغییر کرد و البته این تغییر به معنای تحول نیست اما اوضاع روند بهبود را طی می‌کرد و نوید‌دهنده اتفاقات خوب بود تا این‌که به اغتشاشات ماه‌های اخیر برخورد. حالا میزان ورود گردشگر نزدیک به صفر رسیده است.

این عضو اتاق بازرگانی ایران تاکید کرد: دیپلماسی اقتصادی و سیاسی برای گردشگری حرفه‌ای نیازمند تحول است اما به‌هر صورت این فهم در حال تغییر است. عبدالملکی افزود: برای حل مشکلات کشور در تمام حوزه‌ها می‌توان به گردشگری رجوع کرد؛ چرا که گردشگری شکل مناسبات را تغییر می‌دهد. این وضعیت محتاج تغییر نگاه است. شرایط پس از کرونا، فرصت را برای این حوزه فراهم کرد. قاعدتا یکی از حوزه‌هایی که در چند ماه اخیر‌ بیشتر مورد توجه قرار گرفت گردشگری سلامت بود. در این نوع گردشگری مزایایی داریم که باید به دید فرصت از آنها استفاده کنیم و به فرصت‌های موجود هم توجه کنیم. وضعیت امروز گردشگری ایران که به‌گفته عبدالملکی نزدیک به صفر رسیده، شرایط را برای بازگشت اقتصاد به ریل گردشگری سخت کرده است. بازسازی و احیای زیرساخت گردشگری، سیاستی بود که در چند سال گذشته و در میانه کاهش درآمدهای نفتی مورد توجه قرار گرفت و حداقل بیش از یک سال روی آن وقت گذاشته شد و از‌جمله می‌توان به تصویب سه بسته حمایتی از گردشگری در دوران کرونا و پس از آن اشاره کرد. حالا شواهد نشان می‌‌دهد آشوبگران به بهانه‌های مختلف علیه اقتصاد ایران نقشه‌هایی طراحی کردند و این بار هدف کاهش درآمد ایران از بخش گردشگری بوده است. موضوع آنجایی پر‌اهمیت می‌شود که بدانیم همه بخش‌های درآمدی یک کشور قابل تحریم است و تنها گردشگری است که چنین قابلیتی ندارد.

روزنامه جام جم