عطش تهران در پاییز و زمستان | خطر افزایش برداشت از منابع آب زیرزمینی

به گزارش جام جم آنلاین، در حالی حدود یک ماه از پاییز و سال آبی (۱۴۰۲-۱۴۰۱) می‌گذرد که هنوز شاهد بارش امیدوار کننده‌ای در کشور نبوده‌ایم.

براساس گزارش وزارت نیرو حجم آب موجود در سد‌های کشور حدود 18.12 میلیارد متر مکعب برآورد می‌شود. این درحالی است که این میزان بیانگر کاهش 14درصدی ورودی آب به  مخازن سدها نسبت به سال‌های گذشته است.

‌‌فیروز قاسم‌زاده‌، مدیرکل دفتر اطلاعات و داده‌های آب کشور در این باره می‌گوید:‌ میزان پرشدگی سد زاینده‌رود در استان اصفهان حدود 11درصد، سدهای استان تهران حدود 19 درصد، سدهای استان خوزستان  حدود 43درصد و سدهای حوضه آبریز دریاچه ارومیه حدود 29درصد برآورد می‌شود.

در این شرایط ‌بررسی‌ها نیز از افزایش میزان مصرف آب حکایت دارد، چراکه سرانه مصرف آب خانگی هر شخص در شبانه روز به حدود 191 لیتر رسیده این درحالی است که شرکت آب و فاضلاب کشور 150 لیتر را به عنوان الگوی آب مصرف خانگی در نظر گرفته است.  

درحالی سرانه ‌ مصرف آب خانگی هر نفر در شبانه‌روز 41 لیتر افزایش پیدا کرده که میزان بارش‌ها نیز کاهش یافته است.

‌ براساس گزارش وزارت نیرو ‌ از ابتدای سال آبی جدید تا ۲۴ مهر‌ میزان بارندگی در کشور ‌به طور میانگین حدود ۰.۸ میلی‌متر بوده، این در حالی است که میزان بارندگی بلندمدت در همین مدت ‌ حدود ۴.۸ میلی‌متر بوده است.

‌افزون بر این میانگین دما در مهر امسال نیز در بیشتر استان‌های کشور از میانگین بلندمدت بیشتر گزارش شده است. ‌

تهران آب ندارد

در این بین  شرکت آب و فاضلاب استان تهران ‌نیز اعلام کرده است که  تهران در مهرماه سهمی از بارش‌ها نداشته است. به همین دلیل نیاز است که مصرف آب در استان حدود 20درصد کاهش پیدا کند.‌

براساس اعلام شرکت آب و فاضلاب استان تهران ‌ در روزهای منتهی به آبان ماه حجم آب مخازن سطح شهر تهران روزانه حدود ۶۰۰هزار متر مکعب نسبت به شرایط نرمال کسری داشته است‌.

علاوه بر این در آخرین روز مهرماه ذخیره سدهای تامین کننده آب کلانشهر تهران به ۳۵۰میلیون متر مکعب رسیده است.

‌نگران کننده‌تر اینکه میزان مصرف آب نیز روندی افزایشی دارد.  در ۲۶ مهر‌ ۱۴۰۱ میزان مصرف آب تهران‌  حدود ۳ میلیارد و ۱۸۷ میلیون مترمکعب بوده که در مقایسه با مدت مشابه در سال قبل ۲.۱ درصد افزایش داشته است.

مدیر بهره برداری و توسعه شبکه آب می‌گوید میزان آب مصرفی شرب تهران این روزها حدود ۴۰ هزار لیتر بر ثانیه در روز است.

‌او با اشاره به اینکه میزان ذخایر آب شرب تهران حدود 22 درصد  کاهش یافته است، عنوان می‌کند: خشکسالی‌های متوالی سه ساله باعث ایجاد چنین شرایطی شده است. ‌

مدیر بهره برداری و توسعه شبکه آب  با بیان اینکه براساس گزارش‌های سازمان هواشناسی بارش‌های پاییزی با تاخیر اتفاق می‌افتد، می‌افزاید: به همین دلیل شهروندان باید در مصرف آب‌ صرفه جویی کنند.

مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب تهران  نیز در این خصوص هشدار داده و گفته واقعیت این است که اگر تمهیدات لازم اندیشیده نشود، ‌اوایل زمستان با مشکل رو به رو  خواهیم شد.

افزایش برداشت از چاه‌های آب در تهران

کاهش ذخایر سد‌های پنج‌گانه استان تهران سبب شده که میزان برداشت از چاه‌ها برای تامین آب شرب افزایش پیدا کند. این درحالی است که کارشناسان نسبت به استفاده بیش از حد از منابع زیرمینی آب هشدار می‌دهند.

تورج فتحی، کارشناس منابع آب و محیط زیست دراین باره به جام جم آنلاین می‌گوید: حجم آب شرب مورد نیاز تهران در طول سال حدود یک میلیارد و 300میلیون متر مکعب برآورد می‌شود. در این بین هیچ کدام از سدهای پنج گانه تهران به تنهایی نمی‌توانند این میزان آب را ‌تامین کنند. برای نمونه سد کرج در خوشبینانه‌ترین حالت حدود 100 میلیون متر مکعب ‌و یا سد ماملو کمتر از 150 میلیون متر مکعب  آب مورد نیاز را می‌تواند تامین کند.

‌این درحالی است که ظرفیت ‌سدهای پنج‌گانه تهران روی هم نیز قادر به تامین آب مورد نیاز این کلانشهر نیست. به همین دلیل برای جبران کمبود آب مدیران از چاه‌هایی که در کلانشهر تهران حفر شده است، استفاده می‌کنند.

‌فتحی در این باره توضیح می‌دهد:‌ در دوره‌هایی که خشکسالی تشدید می‌شود‌، حجم آب مخازن سدها کم می‌شود. به همین دلیل برای جبران کمبود آب بیش از گذشته از چاه‌ها برداشت می‌شود.

 آن طور که او توضیح می‌دهد به طور میانگین در سال حدود 400 میلیون متر مکعب آب شرب مورد نیاز کلانشهر تهران ‌از منابع آب زیر زمینی تامین می‌شود.

به گفته این کارشناسان محیط زیست اگر بارندگی خوب باشد میزان برداشت از آب‌های زیرزمینی کاهش می‌یابد. اما در سال‌های خشک مانند امسال برداشت از آب‌های زیر زمینی افزایش پیدا می‌کند.

فتحی ادامه می‌دهد: بیش از 500 حلقه چاه در کلانشهر تهران وجود دارد که برای تامین آب شرب از آنها استفاده می‌شود.

دراین بین بسیاری از کارشناسان تاکید می‌کنند که استفاده از منابع آب زیرزمینی بی‌خطر نیست، زیرا بیشتر این چاه‌ها درون بافت شهری قرار گرفته‌اند.

فتحی دراین باره توضیح می‌دهد: ‌ بیش از 90 درصد از این چاه‌ها درون بافت جمعیتی و شهری قرار گرفته است. این درحالی است که چاه‌ها نباید در درون بافت شهری قرار داشته باشند، زیرا با توجه به تکمیل نبودن شبکه جمع آوری فاضلاب و اینکه در بسیاری از محلات از چاه‌های جذبی استفاده می‌شود‌، زمینه برای نشت فاضلاب‌ به منابع آب زیرزمینی فراهم است.

نگران کننده‌تر اینکه ‌حریم این چاه‌ها نیز رعایت نمی‌شود و  در کنار  چاه‌های آب تهران مراکز آلاینده‌ای مانند کارواش و تعمیرگاه نیز فعالیت می‌کنند، مراکزی که پساب آنها به آلودگی منابع آب زیرزمینی دامن می‌زند.