خانه فرسوده بدهید، زمین بگیرید

میزان بافت فرسوده در سال ۸۵ حدود۳۲۸۰ هکتار بود. این عدد ظرف ۱۴سال و در سال ۹۹ به عدد ۴۴۲۰ هکتار یعنی معادل ۷درصد از مساحت تهران رسید. این روند صعودی نشان از شکست طرح‌های نوسازی بافت فرسوده دارد. یکی از دلایل عدم توفیق این طرح کمبود منابع مالی مالکان برای نوسازی خانه در این مناطق است. به‌منظور تامین منابع مالی، وزارت راه‌وشهرسازی از ارائه تسهیلات ۶۰۰ میلیونی به مالکان خانه‌های فرسوده در پایتخت خبر داد. به گفته محمد آیینی، معاون وزیر راه‌وشهرسازی کسانی که ملک‌شان در محدوده بافت‌های فرسوده شهری، سکونتگاه‌های غیررسمی و بافت‌های تاریخی واقع شده، نسبت به نوسازی اقدام کرده‌اند، پروژه‌شان به ۱۰درصد پیشرفت فیزیکی رسیده و قصد دارند از تسهیلات جدید نوسازی تا سقف ۶۰۰میلیون تومان استفاده کنند به سامانه جامع طرح‌های حمایتی مسکن (نهضت ملی مسکن) به نشانی saman.mrud.ir یا سایت شرکت بازآفرینی شهری تهران به نشانی udrc.ir مراجعه کنند. آیینی با بیان این‌که سقف تسهیلات صرفا به واحد‌های واقع در اطراف حرم‌های مطهر چهار شهر مشهد، قم، شیراز و تهران پرداخت می‌شود می‌گوید: «سقف وام ۴۵۰میلیون تومان است، اما در چهار شهر مشهد، قم، شیراز و تهران و در محدوده حرم امام‌رضا (ع)، حرم حضرت‌معصومه (ع)، حرم شاهچراغ (ع) و حرم حضرت‌عبدالعظیم (ع) تا سقف ۶۰۰میلیون تومان رسیده که ۱۵۰میلیون تومان از وام کلیه متقاضیان بدون سود بانکی پرداخت می‌شود.»
انتقاد کارشناسان حوزه مسکن به رقم اعلامی وزارت راه‌وشهرسازی قابل تامل است. به گفته فعالان حوزه مسکن، ساکنان بافت فرسوده از دهک‌های پایین جامعه هستند و این سؤال مطرح می‌شود که آیا با پرداخت ۶۰۰میلیون تومان می‌توان علاوه بر تامین یک سرپناه برای این اسکان، نسبت به ساخت مسکن نیز اقدام کرد؟ مبلغ پرداختی وام به قدری کم است که نمی‌تواند هزینه‌های موجود را تامین کند.

حال وزارت راه‌وشهرسازی در طرح جدیدی برای نوسازی بافت‌های فرسوده، پیشنهاد تهاتر زمین با یک قطعه زمین دولت در شهر‌های جدید یا زمین‌های در اختیار این وزارتخانه را مطرح کرده است. آن‌طور که محمد آیینی، معاون وزیر راه‌وشهرسازی اعلام کرده اگر مالک یک واحد مسکونی در بافت فرسوده تمایل داشت که واحد خود را در اختیار مجری طرح نوسازی قرار دهد به‌ازای آن یک قطعه زمین در یکی از شهر‌های جدید یا زمین‌های در اختیار وزارت راه‌وشهرسازی به‌صورت تهاتر دریافت می‌کند تا آن را متناسب با نیاز خود بسازد. این برنامه درواقع مکملی برای طرح سیاست‌ها و ضوابط کالبدی متضمن تشویق نوسازی محله‌ای در بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری محسوب می‌شود که اواخر شهریورماه امسال به تصویب شورای عالی معماری و شهرسازی رسید و به‌زودی به مراجع صدور پروانه ابلاغ می‌شود.

وی همچنین با اشاره به این‌که دولت سیزدهم در سند تحول خود یکی از چهار چالش اصلی بخش مسکن و شهرسازی را چالش نوسازی بافت‌های فرسوده شهری و روستایی دانسته و برای آن راهکار و راهبرد تدوین کرده گفته است: در حوزه شهری راهبرد این است که با سیاست‌های تشویقی شهرسازانه توسعه‌گران را برای مشارکت با مردم و مالکان در نوسازی این بافت‌ها ترغیب کنیم؛ زیرا غالب مالکان این واحد‌ها از اقشار کم‌درآمد جامعه هستند و به‌تن‌هایی توانایی نوسازی و مقاوم‌سازی منازل خود را ندارند.

علاوه‌بر ارائه طرح تهاتر زمین ضوابط کالبدی تشویقی نوسازی بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری، روز ۲۲ شهریورماه ۱۴۰۱ به تصویب شورای عالی معماری و شهرسازی رسید که ازجمله این مشوق‌ها می‌توان به اعطای یک یا دو طبقه تشویقی نسبت به تراکم طرح مصوب، تسهیل در ضوابط پارکینگ، امکان احداث واحد‌های مسکونی با زیربنای کمتر از حدنصاب و عدم احتساب مساحت بالکن و تراس در محاسبه تراکم ساختمانی اشاره کرد.

روزنامه جام جم