قصه‌گوها تا ۱۵نوامبر / ۲۴ آذر برای شرکت در این رقابت بین‌المللی فرصت دارند. این مسابقات محدودیت سنی ندارد و قصه‌گویان آماتور از ۳ تا ۱۸ سال و قصه‌گویان حرفه‌ای بزرگسال می‌توانند در شش رده مختلف به رقابت بپردازند. علاقه‌مندان برای شرکت در مسابقه تا ۲۴ آذر فرصت دارند ویدئوهای سه دقیقه‌ای خود را در سایت مسابقه به نشانی worldstorytellingchampionship.com بارگذاری کنند. برگزار کننده این رقابت بین‌المللی، یک موسسه هندی است که از سال ۲۰۱۹ برگزاری رقابت‌های قصه‌گویی را در دستور کار قرار داده اما این مسابقه نه اولین رویداد قصه‌گویی در جهان است و نه آخرین آنها، ضمن این‌که قصه‌گویی در همه دنیا بسیار جدی است و موسسات زیادی رقابت‌های قصه‌گویی برگزار می‌کنند.
زیر گنبدکبود
قصه‌گویی احتمالا به اندازه خود ما انسان‌ها قدمت دارد؛ شاید نقطه مشخصی در گذر تاریخ را نتوان به عنوان شروع قصه‌گویی انتخاب کرد. اما بدون تردید بشر هرگز بدون قصه زندگی نکرده است.
در طول تاریخ به موازت شکل گرفتن تمدن‌ها، ظهور قبایل و کشورها، جنگ‌ها و آبادانی‌ها و ویرانی‌ها و هزار اتفاق دیگر، قصه‌گویی برقرار بوده است. روزی به نام روز جهانی قصه‌گویی در تاریخ ثبت شده و رویدادهای مرتبط با قصه‌گویی هم در سراسر جهان به اشکال مختلف برگزار شده‌اند. در کشور ما هم برنامه‌هایی مثل نقالی و پرده‌خوانی و آیین‌های شب چله و سنت‌های دیگری هست که از قدمت قصه‌گویی خبر می‌دهند. همه اینها برای این‌که بدانیم چقدر قصه اهمیت دارد، کافی است اما بد نیست بدانیم تقریبا از نیم قرن پیش به صورت رسمی، سازمان‌هایی در جهان رقابت‌ها و رویدادهای مرتبط با قصه‌گویی را به صورت بین‌المللی برگزار می‌کنند که دو تا از آنها قدمت و اعتبار قابل توجهی دارند:
مرکز بین‌المللی قصه‌گویی (Intenational Storytelling Center) در ژوهانسبورگ که برای اولین بار سال ۱۳۷۳ با قصه‌گویی جیمی نیل اسمیت، معلم روزنامه‌نگاری برای ۶۰ نفر در ماه اکتبر آغاز شد، سال آینده پنجاهمین رقابت قصه‌گویی را برگزار می‌کند.
شبکه ملی قصه‌گویی (National Storytelling Network) که در اکتبر سال ۱۹۷۵، در یک شهر کوچک در یالت تنسی اعلام موجودیت کرد. به این ترتیب مردم برای شنیدن و گفتن داستان جمع شده بودند، کاترین ویندهام، روزنامه‌نگار و داستان‌نویس، ۵ دلار گذاشت وسط و گفت: ما به یک سازمان برای عضویت قصه‌گوها نیاز داریم و من اولین عضو هستم. به جز این دو نهاد بزرگ و قدیمی، موسسات دیگری در جهان به داستانگویی می‌پردازند و رقابت‌های قصه‌گویی برگزار می‌کنند که از مهمترین آنها در کشورمان می‌شود به جشنواره بین‌الملی قصه‌گویی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان اشاره کرد که هر سال در روزهای منتهی به شب یلدا برگزار می‌شود و یک موسسه مطالعات بین‌المللی قصه‌گویی به نام شهرزاد که در مسابقات قهرمانی قصه‌گویی که این روزها برگزار می‌شود، مشارکت دارد.
میزبان قصه‌های ایرانی
مسابقات قهرمانی قصه‌گویی که این روزها در کشور هند در حال برگزاری است، سابقه زیادی ندارد اما در هند بسیار قدرتمند است. قصه‌گویی که در زبان اردو هم داستانگویی تلفظ می‌شود، متأثر از سبک ایرانی داستان‌سرایی شفاهی است که در قرن نوزدهم در شبه قاره به اوج خود رسید و حالا یکی دو سالی است مسابقات قهرمانی قصه‌گویی هم در این کشور برگزار می‌شود.
مسابقات قهرمانی قصه‌گویی آن طور که در سایت این رقابت مطرح شده، با هدف تربیت نسلی برگزار می‌شود که بتواند جهان آینده را به جای بهتری تبدیل کند. این رقابت بین‌المللی سعی دارد کودکان را به زنان و مردانی جوان با ارزش‌ها و قدرتی برای مواجهه با چالش‌های زندگی بدل کند.
برای شرکت در این رقابت افراد باید در سایت این مسابقات ثبت‌نام کرده و آثار سه دقیقه‌ای خود را در سایت جشنواره بارگذاری کنند. روال مسابقه به این ترتیب است که شرکت‌کنندگان، ویدئوها را با زیرنویس انگلیسی می‌فرستند اما سیدعلی کاشفی خوانساری می‌گوید طی مذاکراتی که با برگزار کنندگان آن از جمله دکتر نینا گایاتری، دبیر این رقابت بین‌المللی داشته، از آنها خواسته است ویدئوهای فارسی را بدون زیرنویس بپذیرند.
کاشفی به روزنامه جام‌جم می‌گوید: خانم گایاتری از مشاوران فصلنامه بین‌المللی مطالعات قصه‌گویی است و من برای ایشان توضیح دادم در ایران افراد زیادی هستند که توانایی قصه‌گویی دارند اما ترجمه قصه‌ها و اضافه کردن زیرنویس به ویدئوها دشوار و هزینه‌بردار است. خوشبختانه توانستم موافقت ایشان را جلب کنم که داستان‌های ایرانی را بدون زیرنویس انگلیسی در این رقابت بپذیرند.
علاقه‌مند به شرکت در این رقابت البته باید تا اندازه‌ای به زبان انگلیسی مسلط باشند تا بتوانند در سایت مسابقه ثبت‌نام و ویدئوی قصه‌گویی خود را بارگذاری کنند.
سردبیر فصلنامه شهرزاد، این نکته را هم اضافه می‌کند که تلاش کرده بودند از طریق یک واسطه با هزینه‌ای اندک یا رایگان آثار قصه‌گوهای ایرانی را بپذیرد و به مسابقات قهرمانی قصه‌گویی ارائه کند اما زمینه و زیرساخت این کار فراهم نشد.
قصه‌های ما برای جهان
ایران یکی از مهدهای قصه‌گویی در تمدن جهانی است و قصه‌ها و قصه‌گویان ایرانی در طول تاریخ جایگاه ویژه‌ای در این هنر داشته‌اند. با این حال به گفته سیدعلی کاشفی‌خوانساری هیچ نشریه تخصصی با موضوع قصه‌گویی در کشور ما تهیه و منتشر نمی‌شود و جهان سهمی از قصه‌گوهای ایرانی نمی‌برد. البته این نکته را نمی‌توان نادیده گرفت که کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان این روزها در تدارک بیست و سومین دوره جشنواره بین‌المللی قصه‌گویی است. با این حال، به اعتقاد کاشفی رابطه قصه‌گویان ایرانی با جهان قطع شده و به همین منظور گاهنامه شهرزاد را با همکاری جمعی از محققان ایرانی و غیرایرانی بنیان گذاشته‌است تا به سهم خودش گامی در ارتقای مطالعات قصه‌گویی در ایران و جهان بردارد.
بر اساس اظهارات کاشفی، قصه‌گویی در جهان جایگاه و اهمیت ویژه‌ای دارد و اضافه می‌کند: دو نهاد بزرگ و تعداد زیادی موسسه در جهان برنامه‌ها و رقابت‌های قصه‌گویی برگزار می‌کنند اما کشور ما با این‌که از درخشان‌ترین سوابق در زمینه قصه‌گویی برخوردار است، همچنان فعالیت و مشارکت بین‌المللی چندانی ندارد و به طور کلی ساختار قصه‌گویی ایران از جهان مستقل است. ما در سمینارها، همایش‌ها و جشنواره‌های بین‌المللی شرکت نمی‌کنیم. قصه‌گوهای ما هم کمتر نگاه و تعامل بین‌المللی دارند. سردبیر گاهنامه بین‌المللی مطالعات قصه‌گویی به سابقه درخشان قصه‌گویی در ایران اشاره دارد و می‌گوید: چه پیش از اسلام، چه بعد از آن، قصه‌گویی سنت مهم و تاثیرگذاری در ایران بوده است؛ حتی امروز به صورت عمومی قصه‌گویی مذهبی را در شکل‌هایی مانند روضه‌خوانی در فرهنگ و زندگی مردم شاهد هستیم. نقالی و پرده‌خوانی و قصه‌گویی‌های خانوادگی، انواع و مصادیق مختلف قصه‌گویی در فرهنگ ما رواج دارد و نمونه‌های جدیدتر آن از جمله پادکست‌ها را این روزها شاهد هستیم.
مسابقه قهرمانی قصه‌گویی و ایجاد بخش فارسی در این رقابت بین‌المللی می‌تواند شروعی باشد برای ارتباط قصه‌گوهای ایرانی با رویدادهای بین‌المللی قصه‌گویی. در این زمانه که دسترسی به برنامه‌ها و رویدادهای جهانی کار چندان دشواری نیست، امکان عضویت قصه‌گوهای ایرانی در رویدادها و شبکه‌های بین‌المللی قصه‌گویی بیشتر از همیشه فراهم است و چه بسا در آینده‌ای نه چندان دور، داستان‌های ایرانی به گوش بچه‌های جهان برسند.
آذر مهاجر - ادبیات و هنر / روزنامه جام جم
