سهم صادرات ایران در منطقه باید ۲ برابر شود

بررسی‌ها نشان می‌دهد به دلیل قدمت روابط ایران و این کشور عربی حاشیه خلیج‌ فارس، امارات همیشه جزو پنج شریک اصلی کشور بوده و به گفته رئیس اتاق بازرگانی ایران و امارات، روابط دیپلماتیک خوبی میان دو کشور برقرار است.

قطعا تحریم‌ و کرونا آسیب‌هایی به اقتصاد جهان و ایران تحمیل کردند، از این رو جام‌جم با عرفان شاکری، رئیس اتاق بازرگانی ایران و امارات در مورد وضعیت تحریم و تاثیر کرونا بر تجارت ایران گفت‌وگویی انجام داده‌ که جزئیات آن در ادامه آمده‌است.

حجم تجارت ایران و امارات اکنون چقدر است و روابط دو کشور چه چشم‌اندازی دارد؟

فضای سیاسی و شیوع بیماری کرونا به همراه تحریم‌ها معضلاتی را در اقتصاد ایران ایجاد کرد. این اتفاق در عرصه بین‌الملل نمود بیشتری داشت و در ادوار گذشته حمل و نقل به شدت کاهش یافته‌بود که این موضوع در روند تجارت تاثیر منفی مستقیم دارد. کرونا حدود ۳۰درصد در اقتصاد ایران نقش‌آفرینی کرد و در یک دوره کل جهان با کمبود کالا و خدمات به دلیل محدودیت‌ در حمل و نقل مواجه شدند و این موارد را اگر به محدودیت‌های تحریمی ایران بیفزاییم، مشخص خواهدشد اقتصاد ایران چه شرایطی را پشت سر گذاشته‌است. اکنون حجم تجارت ایران و امارات به حدود۱۰میلیارد دلار رسیده که البته نسبت به سال‌های گذشته رشد را تجربه کرده اما حدود یک دهه قبل، حجم تجارت دو کشور به ۴۰میلیارد دلار رسیده‌بود. امارات توانسته به هاب منطقه تبدیل شود و از این طریق با کشورهای مختلف روابط‌تجاری داشته‌باشد، به طوری‌که اغلب واردات و صادرات ایران از بنادر اماراتی انجام می‌شود که البته سبد واردات ما سنگین‌تر است. آمارها نشان می‌دهد بیش از هفت میلیارد دلار واردات و ۲.۲میلیارد دلار به امارات صادرات داریم.

امارات تاکنون چندین بار حساب تجار ایرانی را در کشور خود مسدود کرده‌است. اتاق بازرگانی برای رفع این محدودیت‌ها چه تلاشی کرده و اگر این کشور جزو پنج شریک راهبردی ایران است، چرا دست به چنین اقداماتی می‌زند؟

همه ایرانی‌ها در همه جای جهان به دلیل تحریم برای افتتاح حساب محدودیت‌هایی دارند. طبیعتا قانون و قواعدی تصویب شده که تجارت ایران را محدود کنند و به همین دلیل است که امارات و برخی کشورهای دیگر با استناد به همین قوانین دست به چنین کاری می‌زنند. اگر تراکنش زیادی با یک حساب ایرانی انجام شود، به طور معمول حساب مسدود می‌شود و قوانین مربوط به تحریم مشکلاتی را ایجاد کرده‌است. به عنوان مثال واردات دارو، کالای پزشکی و واکسن جزو تحریم‌های آمریکا علیه ایران نیست اما عملا وقتی بانک تحریم است برای نقل و انتقال پول مشکلاتی ایجاد می‎شود که نه کالای اساسی به راحتی می‌توان وارد کرد و نه دارو و تجهیزات پزشکی. در مورد چشم‌انداز روابط ایران و امارات نیز باید بگویم در مسیر خوبی قرار داریم و از زمانی که دولت سیزدهم آمده و توجه خود را به توسعه ایجاد روابط با همسایگان اعلام کرده، حجم تجارت در مسیر رشد قرار گرفته‌است.

در مورد اکسپوی دبی چه نظری دارید؟ آیا ایران به اهداف خود در این نمایشگاه رسید؟

نمایشگاه اکسپو از مهر تا فروردین برگزار می‌شود و این بار در شهر دبی است. به نظر می‌رسد تا اینجای کار فرصت‌سوزی کرده‌ایم به این دلیل که کشورهای دیگر هم بودجه زیادی برای عرضه محصولات خود اختصاص دادند و هم پرتوان‌تر حاضر شدند. ایران می‌توانست فعالیت‌های زیادی انجام دهد اما به بخش تغییر و تحولات دولت رسیدیم و این موضوع کمی به حاشیه رفت. اکسپو فرصت مناسبی برای معرفی توانمندی اقتصاد است و کشورها در این زمینه تلاش می‌کنند تا کالای خود را به جهان معرفی کنند. به نظر می‌رسد جای خالی توانمندی ایران در بخش نانو و فناوری و شرکت‌های دانش‌بنیان حس می‌شود که در زمان باقیمانده باید برای حضور آنها برنامه‌ریزی شود و جذب بازدیده کننده را به دنبال داشته‌باشد.

به نظر شما رفع تحریم‌ها چه تاثیری در روند تجارت ایران و امارات دارد؟

اکنون یکی از معضلات اصلی ایران محدودیت‌ در بخش مالی و بانکی است. اکنون زمان تغییر رسیده و در شرایط فعلی باید به سمتی حرکت کنیم که از خام‌فروشی فاصله بگیریم تا در زمان رفع محدودیت بتوانیم کالای آماده به بازارهای جهانی عرضه کنیم. متاسفانه چشم‌انداز بلند مدتی که برای کشور ترسیم می‌شود به اجرا در نمی‌آید و سیاست دولت‌ها این گونه است که مشکلات را برای یک دوره کوتاه حل و فصل کنند. کسی هم نیست که در این زمینه تحقیق و تفحص کند که چه میزان از برنامه بالادستی اجرا شده‌است. از سوی دیگر اغلب دولت‌ها سیاست اجرا شده در دولت قبل از خود را قبول ندارند و این موضوع بدترین وضعیت برای سرمایه‌گذاران و فعالان اقتصادی است. صریحا می‌گویم بدترین شرایط در کشور ناپایداری در اقتصاد است.

در صحبت‌هایتان به جذب سرمایه‌گذاری اشاره کردید. آیا این کار در شرایط تحریمی‌ امکان‌پذیر است؟

قطعا. سهم ایران از صادرات کشورهای همسایه خود تنها ۲درصد است که این در شرایط تحریمی‌ نیز کاهش نیافته و ظرفیت افزایش سهم ایران با کشورهای همسایه به ۴درصد امکان‌پذیر است. در این شرایط سرمایه‌گذاری در کشور نیز افزایش خواهدیافت که نیازمند ثبات تصمیم‌گیری است. ضمن این‌که در برخی پروژه‌های ایران، سرمایه‌گذاران اماراتی حضور دارند. برنامه‌ریزی ما این است که تا دو سال آینده حجم تجارت با امارات دو برابر شود اما نکته اینجاست برخی صادرات ایران نیز در آمارها نمی‌آید به این دلیل که این صادرات به روش‌های سنتی انجام می‌شود که اغلب در حوزه محصولات کشاورزی است.

محمدحسین علی اکبری - اقتصاد / روزنامه جام جم