«لحظه»ای که مهم است

دانش‌آموز، کمی با خودش فکر می‌کند و بعد جملاتی را که از کتاب درسی حفظ کرده روی کاغذ می‌آورد: «علی لندی، نوجوان فداکار خوزستانی بود که وقتی در خانه خاله‌اش مهمان بود، متوجه شد گاز پیک‌ نیک خانه همسایه آتش گرفته و دو خانم نیازمند کمک‌هستند. او رفت و به آن دو نفر کمک کرد و خودش دچار سوختگی شد و چند روز بعد در بیمارستان آسمانی شد.»

دانش‌آموزان خیلی سال است دارند با همین روش، فداکاری‌های ریزعلی خواجوی و حسین فهمیده را از کتاب درسی سوم دبستان حفظ می‌کنند و روبه‌روی سوال‌ها در ورقه امتحانی می‌نویسند و می‌روند کلاس بالاتر.

تصمیم‌های لحظه‌ای در واقع لحظه‌ای نیستند. کسی که در یک لحظه تصمیم می‌گیرد طرف دیگر دعوا را با چاقو بزند، شاید در حکم دادگاه دچار جنون آنی شده باشد اما در حقیقت تصمیم آنی‌اش حاصل یک عمر سبک زندگی‌ای بوده که آن لحظه چاقو را در جیبش گذاشته است.

علی لندی ۱۵ساله وقتی فهمید دو زن همسایه در آتش گیر افتاده‌اند باید یک تصمیم لحظه‌ای می‌گرفت. از همان تصمیمات لحظه‌ای که پزشک‌ها می‌گویند بیش از قوه عقل به ناخودآگاه آدم مربوط می‌شود و ما می‌دانیم اصلا ربطی به آن یک لحظه ندارد. علی لندی در برابر ده‌ها تصمیمی که می‌شود آن لحظه گرفت، تصمیم می‌گیرد بزند به دل آتش. برای این‌که چه کار کند؟ آن لحظه در وسط بحران نمی‌شود تشخیص داد اصلا می‌شود کاری کرد یا نه یا اصلا استراتژی حل این بحران چیست؟ در آن لحظه تمام تصمیم همین است: بزن به دل آتش!

حالا مسؤولانی که در بهترین حالت اسم و رسم علی لندی را مثل دیگر فداکاران ضمیمه کتاب‌های درسی می‌کنند تا دانش‌آموزان آن را حفظ کنند، آیا به این فکر می‌کنند که باید آن سبک زندگی و آموزش و پرورشی را مورد بررسی قرار داد که علی لندی را به جایی رسانده بود که در یک لحظه آن تصمیم را بگیرد.

هرچند تاریخ به ما نشان داده گاهی اوقات همین درخواست ساده برای وارد شدن نام یک نفر به کتاب‌های درسی هم اجابت نمی‌شود.

علیرضا رأفتی - روزنامه‌نگار / روزنامه جام جم