آژانس باید به رویکرد فنی و غیرسیاسی بازگردد

نکته دوم این است که به دلیل سیاسی بودن آژانس و ارتباط نزدیک آن با کشورهای غربی و به‌ویژه آمریکا برخی اطلاعات جمهوری اسلامی در این رفت و آمدها افشا شده و از این رو در سال‌های اخیر شاهد شهادت دانشمندان هسته‌ ای کشورمان بوده‌ایم، درحالی که این روند برخلاف منافع ملی بود؛ چراکه به طور مثال پیش از این‌که بیانیه آژانس منتشر شود یک خبرگزاری غربی به انتشار متن آن اقدام می‌کرد و این نشان می‌دهد در این زمینه نشت اطلاعاتی وجود دارد و حتی در برخی مواقع این اتفاق مدیریت شده و رسانه هم ابزاری برای رسیدن به اهداف سیاسی آژانس بوده است.

بر همین اساس طبق اسناد ویکی لیکس آقای آمانو، مدیرکل سابق آژانس به مقامات آمریکایی گفته بود با آنها هماهنگ خواهد بود در حالی که آژانس به عنوان یک نهادی در ذیل سازمان ملل باید بی‌طرف باشد.

نکته و مشکل سوم به داخل کشور باز می‌گردد، غربی‌ها در هشت سال گذشته عادت کرده بودند امتیازهای زیادی را از ایران بگیرند بدون آن‌که امتیاز جدی بدهند از این‌رو تمایل دارند این روند در دولت آقای رئیسی نیز ادامه پیدا کند، در صورتی که با توجه به اظهارات رئیس‌جمهور و وزیر خارجه کشورمان اعلام شد در ارتباط با آژانس و مذاکرات وین منافع ملی جمهوری اسلامی دارای اولویت خواهد بود؛ بنابراین سبک گذشته همراهی با آژانس که سودی هم برای کشور نداشته قرار نیست دوباره تکرار شود و این نکته باعث ناراحتی طرف مقابل شده است.

به عنوان نکته چهارم نیز باید گفت اگر طرف‌های غربی می‌خواهند مباحثی را که خودشان علیه ایران درست کرده‌اند به سرانجام برسد باید توجه کنند که تجربیات هسته‌ای هشت سال گذشته در ایران فراموش نخواهد شد و هیچ دولت عاقلی به برخورد آنها با دولت آقای روحانی بی‌توجه نیست، بنابراین آنها می‌توانند روند خود را اصلاح کرده یا همان سیاست‌های قبلی را ادامه داده و در عین حال همان نتایج قبلی را که مبتنی بر شکست بود، تکرار کنند.

البته مقامات ایران اعلام کردند واکنش آنها به قطعنامه جدی خواهد بود اما باید این نکته را در نظر داشته باشیم که درگذشته هم علیه ایران قطعنامه صادر شده اما آنچه اکنون اهمیت بیشتری دارد، ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت است؛ ما در گذشته تجربه این را داشتیم که پرونده ایران به شورای امنیت رفته و آمریکایی‌ ها چین و روسیه را نیز در قطعنامه ضد ایرانی ۱۹۲۹ همراه خود کردند، اما در حال حاضر ما در شرایط قطعنامه ۱۹۲۹ نیستیم و سال‌ها نیز از آن زمان می‌گذرد و در عین حال روابط چین و روسیه با کشورمان هم دچار تغییر شده است.

بنابراین اجماعی که آمریکایی‌ها در گذشته علیه ایران ایجاد کرده بودند، در حال حاضر به‌راحتی ایجاد نخواهد شد که البته این سخن به معنای رویکرد صفر یا صد نیست اما باید گفت قطعا شرایط آنها در این زمینه بسیار سخت‌تر خواهد بود لذا بهترین گزینه بازگشت آژانس به کار اصلی خود یعنی رویکرد فنی است.

فواد ایزدی - عضو هیات علمی دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران / روزنامه جام جم