آداب و رسوم مردم مشهد چگونه است؟

مشهد یکی از شهرهای تاریخی و مذهبی کشورعزیزمان است. وجود بناهای تاریخی متعدد و داستان ها و اشعار فراوان نشان از قدمتی کهن در این شهر دارد. همچنین بارگاه مطهر حضرت رضا(ع) از دیرباز این شهر را به یک قطب مذهبی تبدیل کرده است.

کد خبر: ۱۳۲۶۰۴۴

روشن است که با وجود چنین پیشینه ای و همچنین مهاجرت اقوام مختلف به مشهد فرهنگ و آداب و رسوم مختلفی بین مردم آن رواج پیدا کرده است که هرکدام ریشه ای مذهبی، تاریخی و یا قومیتی دارند. تعدادی از این رسوم با گذشت زمان از بین رفته اما بسیاری از آن ها هنوز در بین مردم رواج دارند و باعث شادی و گرمای کانون خانواده می شوند.

اگر قصد تهیه بلیط هواپیما تهران مشهد و یا سایر وسایل نقلیه به مشهد را دارید و یا صرفا می خواهید با رسوم مردم این شهر آشنا شوید ما را همراهی کنید.

رسوم پیش از سال نو در مشهد

در تمامی شهرهای ایران پیش از سال نو خانه تکانی و شست و شو آغاز می شود و مردم به تکاپو می افتند تا خود را برای سال جدید آماده کنند. علاوه بر رسوم زیبای عید و سفره هفت سین، پیش از تحویل سال و در روزهای پایانی آداب و رسوم جالبی در این شهر وجود داشته است.

فال گوش ایستادن

یکی از سنت های قدیمی مردم مشهد در چهارشنبه آخر سال رسم فال گوش ایستادن است. این رسم قدیمی بیشتر جنبه شوخی داشته و برای تفریح انجام می شود.

فال گوش ایستادن به این صورت است که شما ابتدا نیت می کنید و بعد در مسیر رهگذران و کسانی که نمی شناسید می ایستید. هرکلمه یا عبارتی که حس کنید به نیت شما می خورد نتیجه فال شما است.

کوزه شکستن

پس از اتمام مراسم چهارشنبه سوری و تمام شدن آتش نوبت به مراسم کوزه شکستن می رسد. در این رسم باستانی برای دفع قضا و بلا کمی نمک (نشانه شوربختی)، زغال (نماد سیاه بختی) و یک سکه (نماد تنگدستی) را در یک کوزه سفالی ریخته و آن را دور سر اعضای خانواده می گردانند. در نهایت کوزه را از پشت بام خانه به کوچه می اندازند و معتقد هستند درد و بلای خانه و خانواده را در کوچه ریخته اند و از خود دور کرده اند.

پس از مراسم کوزه شکستن دور هم جمع می شوند و خوراکی های مخصوص چهارشنبه سوری که شامل آجیل های شیرین و شیرینی و شکلات می شود را می خورند. آجیل شیرین شامل انجیر، کشمش، توت خشک و بادام و خرما است.

شام چهارشنبه سوری هم عموما چهاررنگ پلو است که غذایی لذیذ شامل رشته پلو، زرشک پلو، ماش پلو و عدس پلو است.

روز عرفه (علفه) رفتگان

معمولا در آخرین روز سال مشهدی ها بر سر مزار عزیزان خود جمع می شوند و اعتقاد دارند که روح اموات به خانه و کنار خانواده خود می آیند و چشم انتظار خیرات هستند. هرکس برای اموات خود خیراتی مانند شکلات و شیرینی و خرما پخش می کند و فاتحه ای نثار عزیزان از دست رفته می کنند.

خیلی از کسانی که در شهرهای دیگر زندگی می کنند معمولا سفر خود را به گونه ای تنظیم می کنند و به خرید آنلاین بلیط هواپیما یا قطار و اتوبوس می پردازند که این روزها را در جمع خانواده و عزیزانشان باشند.

مراسم دعای باران

استان خراسان و همچنین شهر مشهد از مناطق گرم و خشک ایران به شمار می آید. سنت باران خواهی یا دعای باران یکی از جذاب ترین رسوم این شهر است. در این مراسم سنتی زنان و دختران شهر عروسک هایی دست ساز از پارچه و چوب تهیه می کردند و در سطح شهر می گرداندند و برای تهیه آش کمک جمع می کردند. مردم هم روی عروسک ها آب می پاشیدند و با خواندن دعا و تصنیف از خدا و ائمه طلب باران می کردند. اشعاری مانند «الله بده تو باران، به حرمت مزاران، گندم به زیر خاکه، از تشنگی می ناله» در این مراسم خوانده می شد. با کمک های مردم آش رشته ای درست می شد و بین اهالی محل پخش می شد.

گاهی اوقات هم مردم به نقاط مرتفع شهر می رفتند و دسته جمعی نماز و دعا می خواندند و از خداوند طلب باران می کردند.

چراغ برات

در روزهای ۱۲، ۱۳ و ۱۴ ماه شعبان مردم مشهد به مزار عزیزان از دست رفته خود می روند. در این ایام با پهن کردن فرش در کنار قبور و پذیرایی از دیگران برای رفتگان خیرات می کنند. در این روزها زیارت حرم امام رضا(ع) و سایر امام زادگان هم از رسومی است که آن را به جا می آوردند.

در روز ۱۳ شعبان اگر کسی به تازگی عزادار شده باشد نوعی نان سنتی به نام روغن جوش تهیه می کند و به عنوان خیرات بین مردم پخش می کند.

زمستان ها در مشهد

در گذشته شهر مشهد زمستان های سرد و سختی داشته است. سرمای زمستان در مشهد از ماه مهر که به "میزان" معروف بود شروع می شد. یکی از اولین اقداماتی که هرخانواده برای شروع زمستان انجام می داد خرید زغال بود.

پس از تهیه زغال نوبت به پهن کردن کرسی می رسید. کرسی هایی بزرگ با لحاف های قطور و گرم که همه اعضای خانواده بتوانند به راحتی زیر آن استراحت کرده و سرمای زمستان را بگذرانند. زنان خانه زغال های خریداری شده و آماده شده را آتش می زدند و پس از اینکه کاملا سرخ شدند روی آن ها خاکستر می ریختند و برای ایجاد گرما زیر کرسی استفاده می کردند.

برای شب یلدا از ابتدای پاییز مشهدی ها خربزه لاکی و انگور را در حوضخانه یا زیرزمین های سرد آویزان می کردند. در شب یلدا خربزه و انگور و آجیل های شیرین و گرم می خوردند و لذت می بردند.

یکی از رایج ترین و جذاب ترین رسوم مشهدی ها در زمستان خوردن برف و شیره بود. آن ها برف تمیز و دست نخورده را جمع می کردند و همراه شیره توت یا انگور نوش جان می کردند. این ترکیب خوش طعم از بهترین خوردنی های این فصل بوده و معمولا شب یلدا در کنار خانواده آن را تهیه می کردند.

ورزش ها و بازی های سنتی مشهد

از ایام قدیم تا به امروز ورزش های پهلوانی و باستانی همواره جزء مهمی از زندگی مردم مشهد بوده است. پسران از سنین کودکی به زورخانه ها می رفتند تا علاوه بر تناسب اندام و کمک به حفظ سلامت خود با فرهنگ و رسوم پهلوانی آشنا شوند. جهان پهلوان تختی نمونه بارز یک پهلوان بود که در این شهر زندگی می کرد.

علاوه بر ورزش زورخانه ای کشتی با چوخه نیز از قدیمی ترین ورزش های مرسوم در شهر مشهد و خراسان به شمار می رود. این ورزش نیز تاکید بر مرام پهلوانی و شجاعت و دلیری دارد. مسابقات زیادی از این رشته ورزشی در میادین بزرگ شهرهای خراسان و همچنین مشهد برگزار می شده که عده ی زیادی برای تماشای آن گرد هم جمع می شدند.

بازی ها و تفریحات زیادی از جمله آفتاب و مهتاب، قایم موشک، یک قل دو قل و ... هم از گذشته در میان کودکان خراسانی و مشهدی رواج داشته که قدمت دیرینه دارند و جزئی از آداب و رسوم و فرهنگ مردم آن شده اند.

شهر مشهد به دلیل اینکه قطب مذهبی کشور است در ایام شهادت و اعیاد مذهبی بسیار شلوغ است و مراسم خاص و ویژه ای مخصوصا در ایام شهادت و تولد امام رضا(ع) و همچنین ایام محرم در حرم مطهر برگزار می شود. اگر در این ایام قصد سفر به مشهد را دارید حتما از چندین روز قبل به فکر تهیه بلیط هواپیما یا قطار باشید.

چهارشنبه سوری

در آخرین چهارشنبه سال افراد خانواده دور هم جمع می شوند و آتشی برپا می کنند و از روی آن می پرند. با این کار زردی و بیماری خود را به آتش می دهند و سرخی و شادابی آن را برای سال جدید می گیرند.

قاشق زنی

در این رسم زیبا معمولا کودکان چادری روی سرانداخته و یا نقابی برچهره می زنند و سپس در خانه همسایه ها و آشنایان می روند. این کودکان با قاشق یا ملاقه به کاسه یا ظرفی که در دست دارند می کوبند و مردم هم کاسه هایشان را با خوراکی و شکلات و گاهی با پول نقد پر می کنند.

در مراسم قاشق زنی افراد باید ناشناس بمانند به همین دلیل چادر روی سر می اندازند.

منبع: سفرمارکت