شرایط اضطراری است؛ سختگیری نکنیم

ما به صورت کلی در رابطه با واکسن باید هم اولویت‌بندی داشته باشیم و هم قائل به یک سبدبندی در این راه باشیم.

سبدبندی در تزریق از آنجا مهم است که بدانیم کشوری مثل انگلیس با وجود واکسیناسیون حدود ۱۰میلیون نفر از شهروندانش حالا در تزریق دوز دوم با مشکل روبه‌روست و وعده تزریق سه ماه بعد را داده است، در حالی که از لحاظ ایمنی فاصله زمانی بین دو دوز واکسن اهمیت بسیاری دارد.

در اغلب واکسن‌های موجود این زمان بین ۱۴تا۲۸روز است. به همین دلیل با توجه به سهمیه دراختیار باید اولویت‌بندی و مهم‌تر از آن سبدبندی واکسن را مورد توجه قرار بدهیم تا دچار مشکل نشویم و این تازه شروع ماجراست.

با توجه به جمعیت بیش از ۸۰میلیونی ایران برای این‌که ایمنی جمعی را که فقط با واکسیناسیون می‌تواند ایجاد شود به دست بیاوریم نیاز به واکسیناسیون نزدیک به ۷۰درصد این جمعیت داریم.

به این مفهوم که در ایران نیاز داریم بیش از ۵۰میلیون نفر را واکسینه کنیم. اگر از واکسن‌های دو دوزه بخواهیم استفاده کنیم به این مفهوم است که برای رسیدن به ایمنی جمعی نیاز به بیش از ۱۰۰میلیون دوز واکسن داریم. البته معضل تهیه واکسن محدود به ایران نیست و تولید واکسن کرونا حالا به عنوان یک چالش مهم برای سازمان جهانی بهداشت است. توجیه تشکیل صندوق کواکس هم معطوف به همین نگرانی‌ها بوده است چرا که بسیاری از کشورها توان خرید و تهیه واکسن را ندارند و پیامد این ناتوانی تنها گریبان این کشورها را نخواهد گرفت.

واکسن مقوله‌ای است که کشورهای مختلف بر اساس مقررات و شیوه‌نامه‌های خودشان آن را مورد کنکاش قرار می‌دهند و آن را انتخاب می‌کنند. به عنوان مثال با این‌که واکسن آسترازنکا تاییدیه‌های بسیاری از سازمان‌های بهداشتی دارد اما کشوری مثل سوئیس برای دریافت آن خواهان اطلاعات بیشتری از این واکسن شده است.

این به مفهوم ناکارآمدی این واکسن نیست و مربوط به همان شیوه‌نامه‌های این کشورها می‌شود. این‌که کشورهایی تصمیم به استفاده از یک واکسن می‌گیرند و کشورهای دیگری از آن استفاده نمی‌کنند بیشتر مربوط به قوانین سختگیرانه یا سهل‌گیرانه آن کشورها می‌شود. به همین دلیل، بسیاری از کشورها در تهیه واکسن در این شرایط ممکن است مصلحت‌اندیشی‌هایی هم لحاظ کنند و حتی واکسن‌هایی که به صورت کامل مورد توجه نیستند را استفاده کنند.

شرایط کنونی به گونه‌ای نیست که ما بخواهیم خیلی سختگیرانه در رابطه با واکسن تهیه شده عمل کنیم. همه واکسن‌های موجود از فایزر و مدرنا بگیرید که به ادعای بسیاری کارایی بالایی داشتند تا واکسن‌هایی که از نظر برخی میزان اثرگذاری پایین‌تری داشتند، مجوز استفاده اضطراری گرفته‌اند.

به این مفهوم که هیچ‌کدام از واکسن‌های موجود از نگاه سازمان جهانی بهداشت تایید صد درصدی نشده‌اند، چرا که آن تایید نهایی نیاز به زمان چهارساله دارد. در حالی که شرایط کنونی فراگیری بیماری اجازه استفاده از این بازه زمانی را به ما نمی‌دهد.

باید شرایط موجود را درک کرده و اینقدر سختگیرانه نسبت به این موضوع نگاه نکنیم. بدگمانی نسبت به واکسن‌های خریداری شده از سوی برخی از جامعه پزشکی همان نگاه سختگیر به این موضوع است که بیشتر باعث هراس شهروندان خواهد شد.

سید علیرضا ناجی - رئیس مرکز تحقیقات ویروس‌شناسی / روزنامه جام جم