تفاوت تومور مغزی خوش‌خیم با بدخیم

همان‌طور که می‌دانید اگر یک سلول دچار رشد و تولیدمثل خارج از کنترل شود، کم‌کم تعداد آن افزایش‌یافته و توده‌ای را تشکیل می‌دهد که به آن تومور می‌گوییم؛ بنابراین تومور به معنی تعداد زیادی سلول است که تکثیر آنها از کنترل خارج شده و سلول‌های مغزی هم طبق همین قاعده می‌توانند ایجاد تومور کنند.

همین سلول‌ها ممکن است سرعت تکثیر متفاوتی داشته باشند. می‌توانند به مناطق دیگر هم حرکت کنند و در جای دیگر نیز توده تشکیل دهند و همین‌طور سبب تخریب بافت‌های طبیعی شوند.

گویی گروهی از سلول‌ها یاغی شده و از پیروی از قوانین طبیعی که شامل تکثیر کنترل شده سر باز می‌زنند و برای خود ساختار جدیدی می‌سازند و بعد هم پا را از این هم فراتر نهاده و شروع به گسترش محدوده فعالیت خود به مناطق اطراف کرده و سلول‌های سالم را نابود می‌کنند.

این که این سلول‌های توموری در چه حد «یاغی‌گری» کنند تعیین‌کننده میزان بدخیمی آنهاست. سلول‌های تومورهای خوش‌خیم درست است که خارج از کنترل تولید‌مثل می‌کنند اما معمولا منتشر نمی‌شوند.

تخریب بافتی در اطراف خود ندارند یا قابل توجه نیست و سرعت رشد کمی دارند، اما تمام این موارد در مورد تومورهای بدخیم برعکس است.

نکته جالب اینجاست که گروه زیادی از تومورهای مغزی در حد واسط بین خوش‌خیمی و بدخیمی هستند و ویژگی‌های بدخیمی که ذکر شد را به شکلی ضعیف‌تر و نسبی دارند.

هر چه میزان بدخیمی تومور بیشتر باشد، کنترل آن سخت‌‌تر بوده و درمان آن بیشتر نیازمند اقدامات تکمیلی پس از جراحی است؛ مثل پرتودرمانی و شیمی‌درمانی.

طبیعتا با توجه به رشد سریع تومورهای مغزی بدخیم، علائم آنها هم نسبت به تومورهای خوش‌خیم سریع‌تر پیشرفت می‌کند و ممکن است بیمار در مدت کوتاهی دچار مشکلات مغزی شدید شود.

به این دلیل تشخیص زودهنگام با بروز اولین و خفیف‌ترین علائم و اقدام به موقع برای درمان می‌تواند تفاوت قابل‌توجهی در نتیجه نهایی و سلامت و طول عمر بیمار ایجاد کند؛ زیرا توموری که هنوز اندازه بزرگی پیدا نکرده، منتشر نشده و به بافت‌های سالم آسیب نزده است، راحت‌تر جراحی می‌شود و درمان‌های مکمل روی آن بیشتر تاثیر می‌گذارد.

دكتر علیرضا طبیب خویی - جراح مغز ‌و ‌اعصاب / روزنامه جام جم