اعجاز علمی در گفتار علوی

به گزارش جام جم آنلاین به نقل از خبرگزاری مهر؛ حجت الاسلام حسن رضا رضایی پژوهشگر قرآنی و استاد حوزه و دانشگاه در رابطه با شگفتی های پزشکی نهج البلاغه که در کتاب خود به تفصیل به آن پرداخته است، گفت: در بحث اعجاز علمی قرآن یا احادیث با گزاره های علمی رو به رو هستیم و آنها را می توان به سه دسته تقسیم کرد. برخی از این گزاره های علمی اعجاز علمی، برخی دیگر شگفتی های علمی و برخی دیگر اشارات علمی هستند.

وی افزود: هرکدام از این گزاره ها دارای تعاریف خاص خود هستند. برخی این طور مطرح کرده اند که مطلبی در نهج البلاغه مطرح شده و علوم جدید هنوز به آن دسترسی نیافته اعجاز علمی است. برخی دیگر می گویند که اعجاز علمی این است که در آن زمان حضرت علی (ع) مطلبی مطرح کرده که بعد از سالیان کشف شده است.

رضایی افزود: گروه دیگری نیز اظهار می دارند که این مسئله شگفتی های علمی است به طوری که مطالبی گفته شود که عقل بشری آن زمان به آن نرسیده باشد. برخی دیگر نیز اشارات علمی را این طور تعریف می کنند که گزاره علمی که در مجامع علمی آن زمان وجود داشته باشد، اما مولا علی بن ابی طالب به شکل صحیح تر آنها را بیان کند.

هدف امیرالمؤمنین از بیان شگفتی های نهج البلاغه

وی گفت: مسئله بعدی که باید در رابطه با شگفتی های نهج البلاغه مورد اشاره قرار گیرد لزوم اشاره امام علی(ع) به این مسائل است. به عبارت دیگر هدف امام علی از اشاره به این مسئله چه بوده است؟ می توان گفت هدف امام در بیان این مسائل با هدف خدا در قرآن یکی است، چرا که این مسائل در راستای خداشناسی بیان شده است. گزاره های علمی مورد بیان امیرالمؤمنین با این هدف بوده است که خدا شناسی میان مردم تقویت شود.

این استاد حوزه و دانشگاه یادآور شد: برای مثال امام علی برای تقویت خداشناسی و پی بردن مردم به شگفتی های خلق در خطبه حکمت هشتم نهج البلاغه می فرماید: "اعجبوا لهذا الانسان ینظر بشحم و یتکلم بلحم و یسمع بعظم و یتنفس من خرم" حضرت علی (ع) می فرماید: تعجب کنید از شگفتیهای انسان که با پاره‏اى "پى" مى‏نگرد و با "گوشت" سخن مى‏گوید و با "استخوان" مى‏شنود، و از "شکافى" نفس مى‏کشد. مطرح کردن این موارد به معنای تأکید امام علی (ع) بر عظمت خداوند و بزرگی خلقت است.

اعجاز علمی در گفتار علوی

وی یادآور شد: دومین هدف امام علی از بیان این مسائل را می توان اعجاز علمی در گفتار علوی دانست به این معنا که امام  می خواهد به مردم بفهماند که حرفها و علم معصومین مثل حرفهای بشری نیست و علم آنها برگرفته از علم بشری نیست.

حجت الاسلام حسن رضا رضایی با اشاره به این که مطرح کردن این موضوعات به ویژه موضوعات علمی از سوی معصومین امری مافوق بشری است گفت:  این امر نشان می دهد که علم از زمان نبوده و این امر اثباتی برای اعجاز علمی آنها است. تا چند قرن قبل دانشمندان هنوز به این نکته پی نبرده بودند که انسان با استخوان می شنود ، درحالی که امام علی (ع) این موضوع را مطرح کرده بود. در سالهای بعد دانشمندان به این نتیجه رسیدند که انسان از چند استخوان ریزی که داخل گوش نهفته شده چون استخوان رکابی، چکشی و سندانی می شنود.

وی همچنین تصریح کرد: هدف دیگر امام علی(ع) از بیان این مسائل این بوده است که سلامتی و تندرستی مقدمه ای بر طاعت و بندگی باشد. در این میان حتی امام به ورزش اشاره و علت آن تقویت بدن انسان برای بندگی خداوند می داند. در روایتی امام علی فرموده است که اگر مردم در مصرف خوراک میانه روی کنند بدنهای آنها سالم و محکم می شود.

رضایی یادآور شد: امام علی همچنین در نامه چهل و پنجم نهج البلاغه به پرخوری های استانداری خود اشاره می کند . نامه‏اى از آن حضرت ( ع ) به عثمان بن حنیف که عامل او در بصره بود ، وقتى شنید به مهمانى قومى از مردم بصره دعوت شده و به آنجا رفته است ، در این نامه آمده است: اى پسر حنیف به من خبر رسیده که مردى از جوانان بصره تو را به سورى فرا خوانده و تو نیز بدانجا شتافته‏ اى . سفره‏اى رنگین برایت افکنده و کاسه‏ ها پیشت نهاده.

این پژوهشگر قرآنی گفت: توجه به سایر نکات مرتبط با شگفتیهای پزشکی نهج البلاغه نیز خالی از لطف نیست به طوری که در فصل اول این کتاب که گزاره های طبی در نهج البلاغه را بررسی کرده و واژه طب، طبیب و شفا در نهج البلاغه چندین بار تکرار شده است و زمانی که امام علی می خواهد پیامبر را مورد خطاب قرار دهد از او به طبیبی یاد می کند که بدنبال بیمار است.

قرآن شفا دهنده تمام دردها

وی اضافه کرد: در نهج البلاغه واژه دوا، دارو و درمان بیش از 28 بار تکرار شده است. از نکات بسیار جالب توجه این است که امام علی فرموده است آخرین دارو و درمان داغ کردن است و همچنین فرموده است قرآن شفا دهنده همه دردهای شما است. در جای دیگر تقوا را شفای دردها دانسته است.

حجت اسلام رضایی گفت: حدیث زیبایی از امام علی(ع) در نهج البلاغه وجود دارد که می فرماید مادامی که درد و بیماری تو قابل تحمل است، تحمل کن. در حدیث دیگری آورده است که خوردن دارو به مثابه استفاده از صابون است. همانطور که صابون لباس انسان را تمیز می کند اما عمر لباس را کم می کند.

آفرینش انسان از انواع خاکها و آبها

رضایی درباره مسئله  آفرینش انسان و مراحل آن در نهج البلاغه پرداخته اظهار داشت: در قرآن کریم درباره آفرینش انسان به خاک اشاره شده اما در نهج البلاغه به انواع خاک و آبهای مختلف چون آبهای شیرین و شور و خاکهای سخت و سفت اشاره شده است. وقتی قرآن و نهج البلاغه در کنار هم مطالعه شود گویی مولا قرآن را تفسیر می کند.

وی گفت: در بحث شیرخوارگی امام علی در نهج البلاغه در راستای خودشناسی و آگاهی از قدرت خداوند مسئله علاقه فطری نوزاد را به پستان مادر را مطرح می کند  و به صورت تلویحی به هدایت تکوینی اشاره می کند. همچنین در خطبه پنجم علاقه به مرگ را در انسان به علاقه طفل به پستان مادر تشبیه می کند.

این استاد حوزه و دانشگاه در رابطه با حواس ویژه در نهج البلاغه چون زبان ، چشم ، گوش و بینی نیز یادآور شد: امام علی درباره چشم در خطبه اول می فرماید : خداوند وسیله تشخیص رنگها و جنسهای مختلف را در اختیار انسان قرار داد. امام اول شیعیان در خطبه 65 فرمود: هر بیننده از جز خدا از مشاهده رنگهای ناپیدا و اجسام بسیار کوچک ناتوان است. به این معنا که چشم انسان برخی از رنگ را دیده و برخی دیگر را نمی بیند به طوری که انسان نمی تواند مادون قرمز و مافوق بنفش را مشاهده کند. و همچنین در همان خطبه آمده است: هرشنونده ای جز خدا در شنیدن صداهای ضعیف کر و در برابر صداهای قوی ناتوان است.

53 بار اشاره نهج البلاغه به قلب

وی گفت: در نهج البلاغه 53 بار با الفاظ مختلف به واژه قلب اشاره شده است و بیشترین کاربرد آن اجتماعی، اخلاقی ، اعتقادی و تربیتی است. در چند جا به قلب صنوبری اشاره شده است. امام علی در حکمت 108 می فرماید به رگ های درونی انسان پاره گوشتی آویخته شده است که شگرفترین اعضای درونی اوست و آن قلب است.

رضایی اضافه کرد: رابطه درد و درمان، وراثت و ژنتیک، تأثیر و سرما و گرما در بدن به ویژه سرمای پاییزی در بدن، ارتباط بیماری وبا و آب، رابطه روح و جسم در سلامتی از دیگر نکاتی است که در رابطه با شگفتی های نهج البلاغه مورد توجه قرار دارند.