همه چیز درباره هتل‌های کپسولی

علی‌اصغر مونسان، وزیر میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در جریان رونمایی از این اتاقک‌های جمع‌وجور نوید داد که استفاده از این مدل از محل‌های اقامتی، می‌تواند به‌عنوان شکل جدیدی از اقامتگاه‌ها در حوزه گردشگری به‌ کار برود و نام هتل‌های کپسولی از همین‌جا سر زبان‌ها افتاد.

اقامتگاه‌هایی با سابقه طولانی در دیگر نقاط دنیا که حالا قرار است در شهرهای مختلف کشورمان خصوصا شهرهای پرگردشگر، به خدمات‌رسانی مشغول شوند.

رفع نیاز استراحت چندساعته

هتل‌ های کپسولی با این‌که از هفته گذشته در کشور ما سر زبان افتادند اما در دنیا سابقه‌ای طولانی دارند و برای اولین‌بار کیشو کوروکاوای ژاپنی بود که سال 1979 میلادی در اوزاکای ژاپن نمونه‌ای از این هتل‌ها را طراحی کرد؛ فضایی کوچک با حداقل فضای ممکن برای خوابیدن البته همراه حداکثر امکانات! حالا و 41 سال بعد از این اتفاق و با پیشرفت شکل و کاربرد هتل‌های کپسولی در دنیا، بالاخره پای این مدل‌های اقامتی به کشور ما هم باز شده و چند مدل نمونه که به همت کانون جهانگردی و اتومبیلرانی به کشور وارد شده‌اند و قرار است با بومی‌سازی به تولید انبوه‌تری برسند و در فاز اول در چند شهر بزرگ گردشگر پذیر کشور مورد بهره‌برداری قرار بگیرند.

هادی سجادی‌راد، مدیر گردشگری و صنایع‌‌دستی کانون جهانگردی و اتومبیلرانی درباره ضرورت وجود هتل‌های کپسولی به ما می‌گوید: «در زمینه اقامتگاه‌هایی که در صنعت گردشگری مورد استفاده قرار می‌گیرند تا قبل از این در ایران فقط هتل‌های ابنیه‌ای را داشتیم، هتل‌هایی که مبنای سرویس‌دهی در آنها، براساس شاخص زمانی مشخص روزانه است؛ یعنی یک‌روز، دو روز و الی‌آخر ... در نتیجه با این سیستم سرویس‌دهی هتلی فعلی، عملا این امکان برای مسافران وجود ندارد که مثلا برای چند ساعت یا یک‌روز و چند ساعت در هتل اقامت داشته باشند، چراکه به طور اتوماتیک، زمان اقامت آنها برمبنای روز در نظرگرفته‌می‌شود.» سجادی‌راد در توضیح بیشتر می‌گوید: «از طرفی ما در بخش‌هایی از چرخه گردشگری چه بین گردشگران خارجی و چه داخلی، نیاز به تامین اقامتگاه‌هایی داریم که مبنای سرویس‌دهی آنها کمتر از 24 ساعت باشد؛ یعنی به‌طور ساعتی خدمات‌رسانی کنند، مخصوصا در فرودگاه‌ها برای مسافرینی که به‌صورت ترانزیتی وارد کشور می‌شوند و چون ویزای کشور ما را ندارند اجازه خروج از فرودگاه را هم ندارند. معمولا این گروه از مسافران ترانزیتی برای این‌که پرواز‌هایشان را ازدست‌ندهند یک فاصله زمانی امن و مطمئن شش تا هشت‌ساعته بین دو پرواز درنظرمی‌گیرند و این فاصله زمانی دقیقا همان مشکلی است که تا این لحظه در کشور ما ساماندهی نشده و زیرساختی برای آن تعریف نشده‌بود.» تصویر مسافران نیمه‌بیدار خوابیده روی صندلی‌های سالن‌های فرودگاه، همان تصویر آشنایی است که مدیر گردشگری و صنایع‌دستی کانون جهانگردی و اتومبیلرانی درباره‌اش می‌گوید: «برای این بلاتکلیفی باید چاره‌ای اندیشیده می‌شد همان‌طور که در اکثر کشورهای دنیا از مدت‌ها پیش به این نتیجه رسیده بودند که باید یک اقامتگاه موقت داخل همین سالن‌های ترانزیتی تعبیه کنند.»

یک کاربری جدید استفاده در حوزه علمی و نمایشگاهی

برای آن دسته از ایرانی‌هایی که تجربه اقامت در هتل‌های کپسولی در خارج از کشور را دارند، شنیدن خبر رونمایی از این نوع اقامتگاه‌ها در داخل کشور خاطرات خوبی را برایشان یادآوری می‌کند.

تجربه‌ای که ما از زبان یکی از شرکت کنندگان مسابقات جهانی روبوکاپ ژاپن می‌نویسیم و به یک احساس نیاز و کاربری متفاوت در عرصه‌ای دیگر می‌رسیم:« در مسابقات جهانی روبوکاپ 2017 ژاپن در ناگویای ژاپن، محل اقامت شرکت کننده‌ها از محل برگزاری مسابقات فاصله زیادی داشت و برای استراحت چندساعته شرکت کننده‌ها همین فضاهای اقامتی کوچک کپسولی را در نظر گرفته بودند که با استقبال هم روبه‌رو شد. درحالی‌که در نمایشگاه‌ها و مسابقات مختلف داخلی که ما به عنوان شرکت‌کننده حضور داشتیم، همیشه مشکل استراحت چندساعته کوتاه مدت برای ما وجود داشت و الان امیدواریم که با ورود این شکل اقامتگاه‌ها، از آنها در حوزه‌های مختلف دیگر هم استفاده کنند.»

استفاده در حوزه درمانی

با این‌که از ابتدا هتل‌های کپسولی قرار بود در صنعت گردشگری کشور مورد استفاده قرار بگیرند، اما از همین هفته گذشته و بعد از رونمایی از این نوع اقامتگاه‌ها، مورد جدیدی از کاربری هم برای آنها تعریف شد؛ استفاده در حوزه درمانی کشور.

موضوعی که سجادی راد درباره‌اش می‌گوید: همزمان با رسانه‌ای شدن رونمایی از این نوع اقامتگاه‌ها، ما با یک اعلام نیاز هم در حوزه درمانی کشور روبه رو شدیم، این که هتل‌های کپسولی می‌توانند پاسخگوی همراهان بیماران برای اقامت و یک استراحت کوچک در حین پرستاری از بیمارشان باشند ؛ نیازی که فعلا زیرساختی برایش در بیمارستان‌ها درنظر گرفته نشده و ما شاهد تصاویر ناخوشایندی از استراحت این افراد در خودرو‌ها یا حیاط بیمارستان یا خیابان‌های اطراف این مراکز درمانی هستیم.» البته این اتاقک‌های اقامتی اگر پایشان به بیمارستان برسد، با حذف امکانات هتلی همراه می‌شوند و در حد یک استراحتگاه ساده امکاناتشان پایین می آید تا پاسخگوی نیاز ساعتی استراحت متقاضیان باشد.

ایده اقامتگاهی ارزان و کوتاه‌مدت

هتل‌های کپسولی درواقع همان اقامتگاه‌های موقتی هستند که قرار است به احساس نیاز به استراحت چندساعته مسافران و گردشگران پاسخ دهند؛ فضاهایی اقامتی که قرار است در مراکز پررفت‌وآمد صنعت گردشگری مثل فرودگاه‌ها، پایانه‌های مسافربری و ایستگاه‌های قطار مستقر شوند و پاسخگوی نیازی باشند که سال‌های سال در این بخش از صنعت گردشگری وجود داشت و پاسخی به آن داده‌نمی‌شد. موضوعی که سجادی‌راد درباره‌اش می‌گوید: «هتل‌های کپسولی درحقیقت ایده‌ای جدید از اقامتگاه‌های ارزان‌قیمت و کوتاه‌مدت هستند که می‌توانند چرخه ارائه خدمات در حوزه گردشگری را کامل کنند.» اتاقک‌هایی با تجهیزات جالب‌توجه، از دستگاه تهویه‌هوا گرفته تا کنترل پنل برای تنظیم نور، مانیتور، رادیو، ساعت و البته امکانات رفاهی مثل سرویس‌بهداشتی، دوش و یخچال که در ازای تأمین گروهی کپسول به صورت مجزا درنظرگرفته‌می‌شود؛ برای مثال هر ۲۰ کپسول یک سرویس دوش حمام و یخچال خواهد داشت. این اتاقک‌ها با این‌که در خارج از کشور به‌صورت یک یا دونفره عرضه می‌شوند اما نوع یک‌نفره آن برای خدمات‌رسانی در کشور انتخاب شده‌اند.

هتل کپسولی مقابل اقامتگاه بومگردی نیست

حالا قرار است هتل‌های کپسولی با مطالعات انجام شده در شهرهایی که بار ترانزیتی بالاتری دارند، مثل تهران، اصفهان، شیراز، مشهد و تبریز مورد استفاده قرار بگیرند و همین مساله باعث شده یک نگاه انتقادی درباره تقابل آنها با اقامتگاه‌های بومگردی در ذهن بسیاری به‌وجود بیاید؛ این درحالی است که به اعتقاد کارشناسان حوزه گردشگری، بومگردی‌ها ماهیت متفاوتی دارند و به نیاز متفاوتی از اقامت پاسخ می‌دهند و هتل‌های کپسولی هم در زمینه‌ای دیگر به یک نیاز ضروری دیگر پاسخ می‌دهند، یعنی نیاز به استراحت در کف فرودگاه و مراکز مشابه. آن هم در حالی که بوم گردی ، در مفهومی وسیع تر به نوعی از اقامت در زیست بوم یک منطقه می‌رسد که به هیچ یک از ویژگی‌های محیطی، فرهنگی، طبیعی و اجتماعی اصیل آن منطقه خدشه وارد نکند.

صنعتی که قرار است بومی‌سازی شود

درباره تعداد هتل‌های کپسولی که قرار است به کشور وارد شوند یا وارد شده‌اند، آمارهای متناقضی دراین چند روز از زبان مسؤولان مختلف مطرح شده‌است؛ یکی از این آمارها به عدد 5000 هتل کپسولی در آینده‌ای نزدیک می‌رسد و آمار دیگر از ورود 200 هتل کپسولی به کشور خبر می‌دهد. مدیر گردشگری و صنایع‌ دستی کانون جهانگردی و اتومبیلرانی اما در این زمینه به ما می‌گوید که تا این لحظه فقط 10 هتل کپسولی به عنوان نمونه به کشور وارد شده و تصمیمی‌بر ادامه واردات این هتل‌ها وجود ندارد چراکه قرار است این نمونه‌ها در اختیار صنعتگران داخلی قرار بگیرند و با استفاده از روش‌های مهندسی معکوس ، باز طراحی شده و نمونه‌های مشابه آنها در داخل کشور ساخته شود :« چون اساسا این سازه‌ها خیلی پیچیده نیستند، ما یک دعوت عمومی انجام دادیم و با همکاری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری از شرکت‌های مختلف دانش بنیان هم دعوت کردیم در زمینه ساخت این هتل‌های کپسولی توان شان را آزمایش کنند.»

این تصمیم البته یک انگیزه دیگر هم دارد و سجادی راد درباره‌اش می‌گوید:« مادامی که ما در داخل کشور می‌توانیم یک محصول را تولید و به واسطه آن اشتغال‌زایی کرده و از خروج ارز جلوگیری کنیم، نباید به سمت واردات برویم و درباره هتل‌های کپسولی این امکان در کشور وجود دارد.»

مینا مولایی - ایران / روزنامه جام جم