استفاده ابزاری رژیم صهیونیستی از ورزش / تحریم ورزش اسرائیل، راهکاری که مسئولین ورزش به فکر آن نیستند

جدا از آنچه تعلیق فدراسیون و شیوه پناهنده شدن ملایی یک فرآیند آشکار خلاف حقوق بین‌الملل و بدون استنادات حقوقی است؛ در این یادداشت سعی شده کمی به این مسئله پرداخته شود.

دیپلماسی ورزشی یکی از ابزارهای مورد توجه تل‌آویو به‌منظور کسب پرستیژ یا منزلت، عادی‌سازی روابط میان کشورهای عربی و اسلامی با تل‌آویو و ایجاد احساس تعلق یهودیان جهان نسبت به رژیم صهیونیستی است.

یکی از فرصت‌ها و اهدافی که ذیل دیپلماسی ورزشی دنبال می‌شود، فراهم شدن روابط میان جوامع و انتقال فرهنگ خویش است.

به‌طور نمونه اهداف مرکز دیپلماسی ورزشی که زیرمجموعه بخش اداره امور آموزشی و فرهنگی وزارت خارجه آمریکاست به‌طور خلاصه این‌گونه تعریف‌شده است: «۱- ایجاد فرصت‌هایی برای ایجاد درک متقابل فرهنگی ۲- تسهیل در معاملات و ارتباطات ۳-انتشار اطلاعات در خصوص ایالات‌متحده (شناخت هدفمند) ۴-فرصتی برای توسعه مهارت.»

کشورهای پیش تاز در صنعت و مهارت ورزش، فرصت خوبی را برای تبادلات و همکاری‌هایی با دیگر کشورها و جوامع در اختیار خواهند داشت که این فرصت در صورت بهره‌گیری هوشمندانه می‌تواند موجب معرفی و آموزش گزاره‌های فرهنگی موردنظر گردد.

ورزش؛ پوششی برای اقداماتی با حساسیت‌های سیاسی بالا

یکی دیگر از کاربردها و اهدافی که از دیپلماسی ورزشی استفاده می‌شود، اقدامی پوششی برای اقداماتی با حساسیت‌های سیاسی بالا است؛ به‌گونه‌ای که ورزش به‌عنوان یک حائل و یا نقطه آغاز صلح، آشتی یا برقراری ارتباط مورد استفاده می‌شود. به‌طور نمونه می‌توان به اقدام چین در قبال آمریکا اشاره کرد که به دیپلماسی پینگ پنگ مشهور شد.

«دیپلماسی پینگ پنگ» یکی از نمونه‌های مشهور دیپلماسی ورزشی در روابط بین‌الملل است. داستان از این قرار است که پس از آنکه آمریکایی‌ها در باتلاق ویتنام گیر افتادند، خود را بسیار نیازمند به چین برای رهایی از این چالش می‌دیدند؛ با آنکه سطح تنش دو سویه میان آمریکا و چین بسیار وسیع و گسترده شده بود. همچنین از سوی دیگر مائو رهبر جمهوری خلق چین، بنا به دلایلی از جمله ترس از شوروی و امتیاز گیری از مذاکرات با مسکو، خواهان برقراری ارتباط با آمریکا بود.

پس از طی شدن مراحل گوناگونی از اقدامات و مذاکرات، در پایان مائو برای غلبه بر فضای داخلی چین بالاخص افراطیون و مخالفان داخلی، دست به ابتکاری زد که از آن تعبیر به دیپلماسی پینگ پنگ می‌شود. مائو علی‌رغم مخالفت‌های داخلی، دستور دعوت از تیم پینگ پنگ آمریکا به چین را صادر کرد.

سفر تیم پینگ پنگ آمریکا به چین با پوشش وسیعی از سوی رسانه‌های چینی مواجه شد. مسابقات دو تیم به طور زنده از رادیو و تلویزیون چین پخش شد.

ملاقات چوئن لای با اعضای دو تیم و پوشش آن در رسانه‌ها، نقطه اوج این دیپلماسی بود، زیرا در این دیدار او گفت: «دیدار شما، فصلی نوین را در تاریخ روابط مردم چین و ایالات متحده گشود.» ساعاتی بعد از این دیدار، واشنگتن به پنج اقدام مثبت و جدید دست زد که از جمله آن‌ها لغو تحریم ۲۲ ساله تجاری چین بود.

آیا دیگر کشورها هم رقابت با اسرائیل را تحریم می‌کنند؟

مثال‌های فراوانی از تحریم‌های ورزشی اسرائیل از مالزی تا کشورهای اسلامی وجود دارد. به طور مثال اخیراً (هفته پایانی شهریور) فدراسیون کشتی لبنان به دلیل عدم رویارویی ابی نادر کشتی‌گیر این کشور با نماینده تیم کشتی اسرائیل در مسابقات قهرمانی جهان قزاقستان از او تشکر و قدردانی کرد.

عمر اسکندرانی رئیس این فدراسیون گفت: فدراسیون کشتی لبنان به ابی نادر این پیام را رساند که با بازیکن اسرائیلی بازی نکند و او نیز در موافقت کامل با پیام فدراسیون، بازی نکرد.

رقابت‌های قهرمانی جهان کشتی در قزاقستان در تاریخ 21 تا 22 سپتامبر برگزار می‌شود.

اسکندرانی رئیس فدراسیون کشتی لبنان در ادامه گفتگویش با خبرگزاری رسمی لبنان توضیح داد: فدراسیون به هر شکل ممکن رقابت با ورزشکاران اسرائیلی را پذیرفته نمی‌داند، عادی‌سازی روابط با رژیم اسرائیل در فدراسیون لبنان جایی ندارد.

در ماه آوریل نیز فادی الکبی داور بین‌المللی کشتی لبنان از قضاوت مسابقه بازیکن اسرائیلی در رومانی انصراف داده بود.

لبنان هر شهروند این کشور را که با رژیم اسرائیل مراوده داشته باشد، مجرم شناسایی می‌کند. این قانون در تاریخ 1955 به تصویب رسید.

تصویب قانونِ مذکور ریشه در قانون به تصویب رسیدهِ اتحادیه عرب در تاریخ 1950 دارد که تاکنون بیروت به این مصوبه پایبند بوده است.

اصل در پیوستن کشورها به معاهدات بین‌المللی، نبود تعارض مفاد معاهدات بین‌المللی با قانون اساسی و قوانین و مقررات ملی کشورها است.

بر همین اساس کلیه معاهدات بین‌المللی تنها زمانی قانونی و لازم الاجرا است که مسیر قانونی خود را در مجلس قانون‌گذاری بپیماید.

عضویت در فدراسیون‌های جهانی ورزش نیز یک معاهده بین‌المللی و تابعی از این اصل اولی است.

قانون اساسی ایران و قوانین ملی ایران، اسرائیل را به‌عنوان یک کشور به رسمیت نمی‌شناسد و بر اساس قانون اساسی و قوانین کشور ایران هرگونه تعامل اعم از سیاسی، فرهنگی، علمی، اقتصادی و ورزشی با اسرائیل ممنوع و غیرقانونی محسوب شده و قابلیت پیگیری در مراجع ذیصلاح قضایی در ایران را دارد.

ممکن است تصور شود به‌رغم حمایت ملت‌های بسیاری از تحریم اسرائیل، دولت‌ها و حتی برخی دولت‌های اسلامی تمایلی به همکاری در زمینه تحریم ورزشی اسرائیل ندارند.

واقعیت آن است که این دولت‌ها به‌ویژه دولت‌های اسلامی از این ناحیه تحت‌فشار و تأثیر افکار عمومی هستند.

بعید است همه آن‌ها بتوانند در برابر موجی قوی برای تحریم اسرائیل که جوامع اسلامی را درنوردد، مقاومت مؤثری کنند.

پیشنهاد عملی و مشخص برای حل مسئله باز کردن باب همکاری با کشورهای اسلامی و سازمان‌های بین‌المللی برای هماهنگی و تشریک مساعی در زمینه تحریم ورزشی اسرائیل است.

ترکیه (یا مالزی) گزینه مناسبی برای آغاز این حرکت است. تحریم اسرائیل و به ویژه تحریم ورزشی آن مختص ایران نیست.

ورزشکاران بسیاری در سراسر جهان در اعتراض به ظلم و اشغالگری اسرائیل از مسابقه با رقبای اسرائیلی خودداری می‌کنند.

این ورزشکاران عمدتاً از کشورهای اسلامی و عربی هستند اما جنبش تحریم اسرائیل طرفداران بسیاری حتی در کشورهای اروپایی و آمریکایی دارد.

این سیاست روشی غیر خشن برای فشار بر سیاست‌های ظالمانه اسرائیل و حمایت از حقوق مظلومان فلسطینی است.

این سیاست درست، باید به درستی اجرا شود. متأسفانه به دلیل اجرای نادرست، این سیاست در معرض نارضایتی و فرسودگی قرار گرفته است.

این فرسودگی در دراز مدت به تعطیلی این سیاست و تسلیم در برابر طرف‌های غربی خواهد انجامید.

برای اجرای درست این سیاست چند عامل نقش مهمی بازی می‌کنند. اولین عامل توجه به ورزشکار و انتخاب آزاد وی برای همراهی با این سیاست است.

این امر از طریق احترام به ورزشکار و ارائه بسته‌های تشویقی مناسب قابل پیگیری است. ثانیاً موفقیت سیاست تحریم ورزشی اسرائیل در گرو گره خوردن این سیاست به تلاش‌های بین‌المللی موجود در این زمینه است، پیگیری یک‌جانبه این سیاست بیش از آنکه موجب تحریم ورزشی اسرائیل شود به تحریم ورزشی ایران منجر خواهد شد.

امکان و ظرفیت همراهی و هماهنگی کشورها و طرف‌های بین‌المللی متعددی با این سیاست وجود دارد. برای این کار به نگاهی مثبت و دیپلماسی ورزشی فعالی نیاز است که قابلیت کار کردن و همکاری با طرف‌های بین‌المللی مختلف را داشته باشد، ظاهراً هیچ تلاش جدی برای استفاده از ظرفیت‌های موجود صورت نگرفته است.

طرف‌های غربی و فدراسیون‌های ورزشی بین‌المللی می‌توانند بر یک یا دو کشور به بهانه تحریم ورزشی اسرائیل فشار وارد آورند اما قادر نیستند آن را به تعداد قابل‌توجهی از کشورها، حتی به ۱۰ کشور، تحمیل کنند.

محسن فایضی