گفت‌وگوی اختصاصی جام‌جم با قربانی 10 ساله حمله تمساح در سیستان و بلوچستان

روایت دست‌اول از جدال نابرابر با گاندو

دختربچه ده ساله‌ای که روز جمعه هفته گذشته برای برداشت آب به حاشیه رودخانه باهوکلات سیستان و بلوچستان رفته بود، طعمه گاندو(تمساح پوزه کوتاه) شد و در اثر این حادثه، دست راست خود را از ناحیه کتف از دست داد. حوا رئیسی هنوز هم در بیمارستان بستری است و جز مقامات مسؤول استان و پزشکان و پرستاران، تقریبا هیچکس نمی‌تواند به بالینش برود. پدر و مادر حوا بیرون اتاقش ایستاده‌اند. مادر که اصلا دل و دماغ وارد شدن به اتاق را ندارد و هر چه برادرش به او اصرار می‌کند، بی‌فایده بوده و حاضر نیست به اتاق برود و دخترکش را در آن وضعیت ببیند. حال و روز پدر هم دست کمی از مادر ندارد. یک چشمش اشک است و چشم دیگرش خون. بالاخره حوالی غروب، با کمک خدیجه خانم، خاله حوا که با وجود سختگیری‌های زیاد پرسنل بیمارستان توانست وارد اتاقش شود، موفق می‌شویم با حوا صحبت‌ کنیم. دخترک حال خوشی ندارد. هنوز هم چشم‌هایش پر از ترس و وحشت است. هنوز هم تصویر دندان‌های تیز و بلند و چشم‌های رندانه تمساح و حمله ناگهانی‌اش، جلوی چشمانش می‌رقصد.
کد خبر: ۱۲۱۸۷۳۵

حوا با صدای نحیف و ضعیفی در مورد روز حادثه می‌گوید:« داشتم کنار رودخانه لباس می‌شستم. یکدفعه دیدم چند نفر پاهایم را گرفته‌اند و هی می‌کشند. فکر کردم دارند با من شوخی می‌کنند. به آنها گفتم چرا پاهایم را می‌کشید، بگذارید کارم را انجام دهم. بین حرف‌هایم، روی آب را نگاه کردم. یکدفعه تمساح را دیدم که دهان بزرگش را باز کرده و به سمتم حمله‌ور شده بود. قصد داشت گردنم را بگیرد و مرا به درون رودخانه بکشد. اگر می‌گرفت، حتما کشته می‌شدم. من هم برای این‌که پوزه‌اش به گردنم نرسد، روی زمین خوابیدم، طوری که گردنم به زمین چسبید و تمساح به‌جای آن، دستم را میان دندان‌های تیزش گرفت. با همان حال، با صدای بلند داد زدم و به خواهرانم‌ گفتم تمساح مرا خورد، تمساح مرا خورد. خواهرانم به سمتم آمدند و با سنگ شروع به زدن تمساح کردند و بعد از آن، پاهایم را گرفتند و به سمت ساحل کشیدند. از یک طرف تمساح با دندان‌هایش دستم را می‌کشید و از طرف دیگر، خواهرانم پاهایم را محکم می‌کشیدند تا تمساح نتواند مرا به داخل رودخانه ببرد. در همان حال که جیغ می‌زدم، علی پسر عمه‌ام به کمکم آمد.»
خدا به حوا رحم کرد
علی، پسرعمه 14 ساله حوا، علت حمله تمساح را کمبود آب می‌داند. او در ادامه حرف‌های حوا توضیح می‌دهد: «در روستای مولاآباد کشاری شهرستان سرباز آب خیلی کم است. گاهی حتی تا یکی دو ماه آب نداریم. به‌خاطر همین کمبود آب، مردم مجبور هستند برای برداشت آب یا شستن ظروف یا لباس‌های‌شان به حاشیه رودخانه که زیستگاه گاندو است، بروند. روز جمعه 28 تیرماه، ساعت 5 بعد از ظهر به همراه حوا دختردایی‌ام و سه نفر از خواهرانش به رودخانه رفتیم تا آب بیاوریم. حوا به حاشیه رودخانه رفت و خواهرانش هم که همگی کم‌سن و سال هستند، مشغول بازی شدند. من حواسم جای دیگری بود که یکدفعه با صدای کمک و داد و بیداد به سمت بچه‌ها برگشتم. همه می‌گفتند گاندو حمله کرد، گاندو حمله کرد. اول فکر کردم شوخی می‌کنند، اما وقتی روی آب را نگاه کردم، متوجه شدم پر از خون است. به حوا که نگاه کردم، دیدم تمساحی تقریبا شش متری، او را به دندان گرفته است و می‌خواهد او را به داخل رودخانه بکشد. خواهرانش هم تلاش می‌کردند تا حوا را نجات دهند. با این‌که به‌شدت ترسیده بودم، اما به آب زدم و حوا را محکم گرفتم تا او را از دهان گاندو بیرون بکشم. گاندو از یک طرف حوا را می‌کشید تا او را ببرد، من هم از طرف دیگر حوا را محکم گرفته بودم و می‌کشیدم تا از بین دندان‌های حیوان خارج شود. دختر دایی‌ام، با این‌که دستش خونریزی داشت و به‌شدت درد می‌کشید، اما هنوز به هوش بود و می‌دید که گاندو تلاش می‌کند تا او را به زیر آب ببرد.»
در مدتی که علی با تمساح گلاویز شده بود و تلاش می‌کرد تا حوا را نجات دهد، قسمتی از رودخانه، به‌خاطر خون حوا قرمز رنگ شده بود. به‌قول علی صحنه دلهره‌آوری بود. خواهرانش گریه می‌کردند و از علی می‌خواستند حوا را رها نکند. او در ادامه می‌گوید:« زور گاندو خیلی زیاد بود، اما وسط تلاش‌هایم برای نجات دختردایی‌ام، نمی‌دانم چطور شد که گاندو یکدفعه دست حوا را رها کرد و رفت. دستش به‌شدت آسیب دیده بود و خونریزی داشت. خانواده‌اش را در جریان گذاشتم و بعد او را به‌سرعت به درمانگاه درگس بردیم، اما شدت جراحاتش به‌حدی بود که گفتند باید به بیمارستان منتقل شود و برای همین او را به بیمارستان امام علی چابهار منتقل‌کردیم.»
ا...‌بخش سابک‌زهی، دایی حوا که در بیمارستان حضور دارد در مورد آخرین وضعیت خواهرزاده‌اش توضیح می‌دهد: قبل از این‌که حوا دچار این حادثه شود، گاندو چند نفر دیگر را هم‌کشته بود. حال عمومی حوا الان خوب است، اما چون دستش از ناحیه کتف به پایین قطع شده، ناراحت است و فکر می‌کند دیگر نمی‌تواند به مدرسه برود. دکترها به ما گفتند دستش بدجور آسیب دیده بود و چاره‌ای جز قطع‌کردن آن نداشتند. دندان‌های گاندو، چیزی از دست حوا باقی نگذاشته بود که پزشکان بتوانند آن را پیوند بزنند. والدینش از این قضیه خیلی ناراحت هستند. مادرش آن‌قدر ناراحت و آشفته حال است که توانایی دیدن دخترش را با دست قطع شده ندارد. از زمانی که این اتفاق افتاده چند بار از شدت ناراحتی بیهوش شده است. همه ما از این قضیه ناراحت هستیم. حوا به من گفت اگر مادرم مرا روی تخت با این وضع ببیند، حتما ناراحت می‌شود. خود بچه هم متوجه وضعیت دردناکش شده است. به من می‌گوید دایی جان، دستم کنارم است، اما بی‌حس است. طفلک خواهرزاده‌ام فکر می‌کرد چون آب عمق زیادی ندارد، گاندو هم آنجا نیست، اما متاسفانه بود و این بلا سر او آمد. حالا نمی‌دانیم با وضعیت پیش‌آمده چه کنیم و چه آینده‌ای در انتظار حواست. هم ما و هم پدر و مادرش نگران آینده او هستیم.

قطعی آب روستا به‌خاطر 12 میلیون تومان!
وحید پورمردان، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان سیستان و بلوچستان، پس از اطلاع از حمله تمساح به حوا، شبانه خودش را به چابهار رساند تا اول صبح به بیمارستان برود و روند درمان او را پیگیری کند. او می‌گوید: ساعت 12شب 28 تیر، به محض اطلاع از حمله گاندو به یک دختر‌بچه، از زاهدان به سمت چابهار حرکت کردم و صبح زود هم به بیمارستان رفتم تا از آخرین وضعیت درمان حوا مطلع شوم. متاسفانه به علت آسیب‌دیدگی شدید، تلاش پزشکان برای حفظ دست و عمل پیوند موفقیت‌آمیز نبود. تمام همکاران محیط‌زیست نیز در این عیادت حضور داشتند و از خانواده این دختر دلجویی کردیم. با این‌که در شرایط روحی مناسبی نبودند، ولی به آنها گفتم ای کاش بیشتر مراقب دخترتان بودید.
او ادامه می‌دهد: «جدا از این‌که مدیرکل هستم، یک انسان و یک پدر نیز هستم و دختری همسن و سال حوا دارم. به‌شدت از این حادثه آزرده‌خاطر هستم و می‌دانم والدینش چه دردی احساس می‌کنند. شاید اگر این اتفاق در یک استان برخوردار از نظر تجهیزات پزشکی و خدمت‌رسانی به مردم رخ می‌داد، این کودک زمان طلایی برای پیوند را از دست نمی‌داد و از داشتن نعمت دست محروم نمی‌شد.»
این اولین باری نیست که گاندو به انسان حمله می‌کند و آن‌طور که پورمردان توضیح می‌دهد، حدود دو سال پیش هم، یک پسربچه 12 ساله در منطقه کشاری، توسط گاندو به زیر آب کشیده شده و در اثر خفگی جان خود را از دست داده بود.
او با تاکید بر این‌که خطرات نزدیک شدن به زیستگاه گاندو همواره به مردم، دهیاران، اعضای شورای روستاها و جوامع محلی آموزش داده می‌شود، می‌گوید: «علاوه بر نصب تابلوهای هشدارآمیز، محیط‌بانان ما در آن منطقه همه بلوچ هستند و به زبان بلوچی به مردم هشدار می‌دهند که در فصل تولید مثل به زیستگاه گاندو نزدیک نشوند، زیرا در این فصل تمساح‌ها به‌شدت مهاجم شده و از قلمرو خود در برابر انسان‌ها دفاع می‌کنند.
مدیرکل محیط زیست استان سیستان و بلوچستان در ادامه می‌گوید: «با توجه به خلا آبرسانی به روستاهای حوزه باهوکلات، وزارت نیرو باید امکانات آبرسانی به حاشیه رودخانه باهوکلات را فراهم کند. البته ظاهرا در این منطقه شبکه آب وجود دارد، اما به گفته مردم، آب مصرفی به علت بدهی برخی مشترکان روستایی قطع شده است. آن‌طور که در بیمارستان متوجه شدم، رقم این بدهی مبلغی در حدود ده تا 12 میلیون تومان است، اما اگر الان مردم به‌جای این رقم، 12 میلیارد پرداخت کنند، جای دست این کودک بی‌گناه را می‌گیرد؟»
پورمردان تاکید می‌کند: «پیگیری پرداخت بدهی آب روستا در شرح وظایف محیط زیست استان نیست، اما به این معنی هم نیست که قصد تبری جستن از این موضوع را دارم. در این حادثه من هم مقصر هستم، اما مساله این است که شرکت آب و فاضلاب روستایی استان می‌گوید آب وصل است و به همکاران من نیز اعلام کرده‌اند که آب قطع نیست و هیچ بدهی‌ای نیز وجود ندارد. با این‌حال و طبق ادعای برخی افراد، پیامی در گوشی‌های تلفن همراه ساکنان روستا وجود دارد که در آن گفته شده است به‌دلیل بدهی، آب روستا قطع می‌شود و حالا قرار است این پیام برای ما ارسال شود. علاوه بر انجام پیگیری‌های لازم در این خصوص، با آقای دکتر کلانتری نیز در مورد وضعیت دختربچه و پرداخت دیه مکاتبه کرده‌ایم. در کنار اینها امیدواریم وزارت بهداشت و رسانه شما هم کمک کنند تا بتوانیم پروتز مناسبی برای دست این دختربچه فراهم کنیم.

رابطه رفتار انسان‌ها و حمله تمساح
عمر پذیرفته، یکی از عاشقان گاندو است که بصورت داوطلبانه عمرش را برای حمایت و جلوگیری از انقراض نسل این خزنده زیبا گذاشته است. او 26 ساله و 9سال است با عشق و علاقه به کار پرورش و نگهداری از تمساح‌ها مشغول است.
او در مورد علت حمله گاندو به حوا می‌گوید:«شاید بسیاری از مردم بگویند تمساح وحشی است، اما من می‌گویم نحوه رفتار ما باعث می‌شود رفتار تهاجمی از خود نشان دهد. گاندو یک حیوان خجالتی است و کاری به انسان‌ها ندارد. اکنون، فصل تبدیل شدن تخم‌های گاندو به نوزاد است و تمساح نیز بر اساس غریزه مادری و حفاظت از تخم‌های خود به آن دختر بچه حمله کرده است. تمساح‌ها در دو موقعیت، یعنی زمان جفت‌گیری و تخم‌ریزی احساس خطر کرده و در چنین مواقعی به هر مهاجمی که به قلمرو آنها نزدیک شود، حمله می‌کنند. البته نه آن دختر بچه مقصر است و نه تمساح. ای کاش آب در محل زندگی آن دختر وجود داشت تا مجبور نمی‌شد به زیستگاه گاندو نزدیک شود.»
پذیرفته در ادامه صحبت‌هایش در مورد مشخصات ظاهری و نحوه زندگی گاندو می‌گوید:« این نوع تمساح، تنها گونه‌ای است که فقط در ایران، هند و پاکستان زندگی می‌کند و زیستگاه عمده‌اش در ایران، قسمت جنوب بلوچستان است. عمر مفید این خزنده زیبا، 60 تا 80 سال بوده و حداکثر عمرش بین 100 تا 120 سال است. تمساح‌های بالغ بین 80 تا صد کیلوگرم وزن دارند و بیشترین اندازه طول این حیوان چهارمتر گزارش شده است. گاندو سالانه بین 15 تا 30 تخم می‌گذارد که حدود ده تا 12 عدد از آنها تبدیل به نوزاد می‌شود و باقیمانده تخم‌ها از بین می‌رود. البته وقتی تبدیل به نوزاد شدند، به‌سرعت باید آنها را جدا کرد تا طعمه تمساح‌های نر نشوند.»
او ادامه می‌دهد: «در سال‌های گذشته نسل این حیوان، به‌دلیل خشکسالی در حال انقراض بود. تا سال 86 تنها 110 گاندو وجود داشت، اما پس از راه‌اندازی سایت مراقبت از گاندو توسط سازمان محیط زیست استان سیستان و بلوچستان، این رقم در سال 96 به 500 عدد رسید. مردم ما اعتقاد زیادی به گاندو دارند و می‌گویند اگر تمساح نباشد، باران هم نمی‌بارد. به همین علت هرگز گاندو را مورد آزار قرار نمی‌دهند. به اعتقاد من، تنها موضوعی که باعث افزایش جمعیت گاندوها شد، حمایت بی‌دریغ مردم محلی از آنها بود.»

نیاز به پروتز دست
دکتر محمد مهران‌امینی فرد، رئیس دانشگاه علوم پزشکی ایرانشهر با بیان این‌که در سال‌های اخیر، حمله‌ای از سوی گاندوها ثبت نشده و این حادثه به‌ندرت در این استان رخ داده است، در خصوص عدم موفقیت پیوند دست حوا می‌گوید: «پس از اطلاع از حادثه، بیمار به‌سرعت توسط اورژانس به بیمارستان چابهار انتقال داده شد. پس از انتقال، اقدامات اولیه مانند شست‌وشو و تزریق آنتی‌بیوتیک (به‌دلیل عفونی بودن) انجام شد. سپس، با مرکز فوق تخصصی پیوند در کرمان صحبت کرده و عکس‌های دست مجروح بیمار را به تیم درمان ارائه کردیم که پس از بررسی تصاویر اعلام کردند نمی‌توان هیچ اقدام موثری برای عضو قطع شده انجام داد. متاسفانه، حمله گاندو، دست دختربچه را به‌طور کامل قطع کرده است. یعنی عملا از ناحیه میانی بازو، هیچ ارتباط فیزیکی، عروقی، عصبی، استخوانی بین عضو قطع‌شده و جایی که پیوند باید انجام می‌شد، وجود ندارد. حداقل اگر یکی از این ساختارها حفظ می‌شد، قابلیت بازسازی عروقی در بیمارستان چابهار وجود داشت و می‌توانستیم با استفاده از تیم تخصصی این جراحی را انجام دهیم، اما متاسفانه، عضو به‌طور کامل خرد شده بود و اقدام موثری نمی‌شد انجام داد.»
امینی‌فرد درخصوص حمایت‌های درمانی از حوا گفت: «حتما پیگیری لازم را برای پروتز و اقدامات توانبخشی از طریق وزارت بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی ایرانشهر و مجموعه عوامل تصمیم گیرنده مانند استاندار، فرماندار و سایر دوستان انجام خواهیم داد. همچنین معاون درمان وزیر بهداشت نیز قول‌هایی در رابطه با تامین پروتز دست بیمار به ما داده که امیدواریم تا حد امکان هر چه زودتر عملیاتی شود.»
وزارت بهداشت پای کار است
دکتر قاسم جان‌بابایی، معاون درمان وزارت بهداشت، در واکنش به نیاز حوا به پروتز دست می‌گوید:« البته از قیمت‌های پروتز دست اطلاع ندارم، اما به محض دریافت مکاتبه و درخواست، وزارت بهداشت حمایت‌های لازم درمانی را از این دختر بچه انجام خواهیم داد.»

لیلا حسین‌زاده

حوادث

newsQrCode
ارسال نظرات در انتظار بررسی: ۰ انتشار یافته: ۰

نیازمندی ها