این قسمت: نمایشگاه کتاب!

البته هنوز چند سالی مانده بود تا قیمت کاغذ و کتاب به این روزگار بیفتد که ناشر و خریدار، گرفتار شوند. اما باز‌هم وقتی می‌خواستی بروی نمایشگاه، باید به اندازه جیبت فکر می‌کردی و این‌طور نبود که راحت راه بیفتی بین غرفه‌ها و هرچه دلت خواست بخری. به هرحال، آن روز که بعد از چند سال، ایام نمایشگاه تهران بودیم و جلوی در مصلی از تاکسی پیاده شدیم، من یاد نوجوانی خودم افتاده بودم. بچه‌ها ذوق‌زده توی آن هوای بهاری و شوق‌آور، چشم می‌کشیدند تا در سالن‌ها و من در خیالم، دختر نوجوانی را می‌دیدم که در نمایشگاه بین‌المللی، با خوشحالی کیفش را محکم می‌چسبید که بودجه مشخصش برای خرید کتاب را محافظت کند. آن سال‌ها، نه تلفن‌همراهی دست هر بچه و نوجوانی بود، نه کارت عابر بانکی. صبح اول وقت بابا مبلغ مشخصی پول می‌داد و دخترک می‌دانست که آن روز حیات و مماتش بستگی به آن چند برگ معدود اسکناس دارد. و دخترک چه می‌کرد؟ بله! سال اول، تا ریال آخر بودجه‌اش را کتاب خرید آن هم در همان دو سه ساعت اول و حسرت‌به‌دل ماند برای خرید بطری آبی یا ساندویچ کالباس سردی. آن سال، کارش به اینجا ختم شد که کیسه خریدهای سنگین از کتاب را با خود بکشد از این سالن به آن سالن تا جایی که بندانگشت‌هاش قرمز شود و ورم کند بیاید بالا و کمرش از خستگی تا شود و زانوهایش تنها تا نزدیک‌ترین باغچه چمن‌کاری‌شده برسانندش که ولو شود و هی با برقی در چشم‌هایش کتاب‌های عزیزدلش را زیر و رو کند. و تازه بعد از این‌که خوب به کام دلش، کتاب‌ها را نوازش کرد، به صرافت بیفتد که حالا با این جیب بی‌پول، لب تشنه، شکم گرسنه، ضعف زانو و درد کمر چه کند؟ از همه مهم‌تر، چطور برگردد خانه؟! آن سال عقل به کله‌اش آمد و یاد گرفت آن تب عاشقانه را که جلوی ردیف‌ردیف کتاب‌های نو با بوی تازه چاپ و کاغذ عارضش می‌شد، کنترل کند و حساب گرسنگی و تشنگی و خرج راه را بیاورد داخل بودجه و از بین آن همه دلبر، از خیر یکی‌دوتایشان بگذرد تا تمام پولش ته نکشد و دخترک تبدیل به ابن‌السبیل مستحق احسان نشود! یاد گرفت با دوستانش برنامه نمایشگاه بگذارد؛ بودجه را به سه قسمت نامساوی تقسیم کند؛ صبح که هنوز جان دارند و توان، بیشتر خریدشان را بکنند. بعد بروند از دکه‌های خوراکی، ساندویچ کالباس سرد و چیپس و آب‌معدنی و آبمیوه بخرند؛ ولو شوند روی چمن‌ها؛ سر حوصله کتاب‌هایی را که خریده‌اند زیر و رو کنند؛ خوراکی‌هایشان را بخورند و دوسه ساعتی آسوده همانجا لم بدهند تا دوباره جان بگیرند برای یورش بعدازظهر. دم غروب هم در حالی که از خستگی نا ندارند حتی درست با هم خداحافظی کنند، خود را برسانند به تاکسی‌ها و بروند خانه. خلاصه دخترک درون سال‌های دورم، همان لحظه که چشمش به آن محیط دل‌خواسته و آشنا افتاد، تصمیم گرفت مثلا برای بچه‌ها آن تجربه را بازسازی و به نوعی آزمایش یا مهارت حل بحران تبدیل کند و به‌حساب خودش، بهشان درس بدهد! این شد که رو کردم به بچه‌ها و گفتم: «بچه‌ها. یه چیزی هست که باید حواستون بهش باشه. یه مبلغ مشخصی داریم برای این‌که امروز اینجا خرج کنیم. با این پول، هم کتاب‌هایی که می‌خواین، می‌خریم، هم اگر خوراکی دلتون خواست، هم هزینه برگشتمون به خونه و کرایه تاکسی و این‌جور چیزها.» سرخوش‌تر و بی‌تجربه‌تر از آن بودند که بدانند در واقع دارند چه چیزی را قبول می‌کنند. تنها کاری که کردند چانه‌زدن سر میزان بودجه‌هایشان بود که تا جایی که جا دارد، مبلغ را ببرند بالاتر. بعد از توافق، رفتیم سراغ اولین عابربانک و برای هر کدام، جداگانه پول نقد گرفتیم و با توافق خودشان پول هرکدام را توی یکی از جیب‌های امن کیفم جا دادم و از همانجا راهی سالن‌های انباشته از کتاب‌جان‌هایمان شدیم. اولش، راحت بود. پشت سر هم کتاب می‌خریدند و هر کدام توی ساک خریدهای همراهشان می‌گذاشتند. وقتی سنگینی ساک‌ها کلافه‌شان کرد، پسرک اول به خودش آمد: «مامان چقدر از پولم مونده؟» دخترک هم خواست تا بودجه‌اش را وارسی کنیم. مشخص شد کمتر از یک‌سوم پولشان باقی نمانده است. گرسنه و تشنه‌شان شده بود و معدود آب و خوراکی همراه من هم ته کشیده بود. صبر کردم تا خودشان تصمیم بگیرند چه کنند. پسرک چشمش پی مجموعه نسبتا گرانی از داستان‌های دنباله‌دار توی یکی از غرفه‌ها مانده بود و خرید آن تقریبا بودجه‌اش را تمام می‌کرد. دخترک اما گرسنه بود و می‌خواست چیزی برای خوردن بخرد. جنگ عقل و عشق توی کله پسرک درگرفته بود و کتاب‌ها و ساندویچ‌ها توی سرش با هم مبارزه می‌کردند. من و دخترک خسته و کوفته خودمان را رساندیم جلوی سالن و لب جدول باغچه نشستیم و پسرک تتمه حسابش را از کیف من برداشت و رفت که مجموعه‌اش را بخرد.