احضـــار بزرگــان روی سن

نوشین
بازی رضا بهبودی، بهترین شروع برای نمایش است. فن بیان درست و نگاه‌ها و مکث‌های قابل قبول، بسیار به کار باورپذیری شخصیت عبدالحسین نوشین آمد. سخنوری و ادیبانه حرف زدن او که اهل فرهنگ و ادب و از شاهنامه‌پژوهان ایران هم بود -چه در متن و چه در بازی -رعایت شد و به چشم آمد. البته ذکر این نکته ضروری است که بازی کردن نوشین و دیگر شخصیت‌هایی که مردم این زمان با فیلم و صدایی از آنها مواجه نبوده‌اند، نسبت به بازیگرانی که مردم به‌خوبی با آنها آشنایی دارند، سختی و چالش کمتری دارد. با این حال بهبودی، با توانایی حضورش، وزن بازیگری این نمایش را ارتقا داد.
عبدالحسین نوشین (1350- 1285) از نخستین افرادی بود که دستاوردهای تئاتری خود از خارج را به ایران آورد و با تاسیس تئاتر فردوسی (با همکاری و همراهی همسرش لرتا)، کارهای مهمی روی صحنه برد و خدمات شایانی به تئاتر ایران کرد.

لرتا
سانیا سالاری که با بازی در نقش ارغوان در سریال دلدادگان به کارگردانی منوچهر هادی به شهرت رسید، نقش لرتا هایراپتیان، یکی از مهم‌ترین بازیگران تاریخ تئاتر ایران را بازی کرد. سالاری که دانش آموخته کلاس‌های مهتاب نصیرپور و محمد رحمانیان هم است، حس و حال لرتا را خوب بازی کرد، هرچند اگر بیان یکنواختش نبود، با بازی بهتری از او روبه‌رو بودیم.
لرتا (1377- 1290) نقش‌های مهمی در تئاترهای فردوسی، سعدی و کسری بازی کرد و در سینما هم آثاری چون اسرار گنج دره جنی و همای سعادت را در کارنامه دارد.

شکیبایی
راستش را بخواهید برای نقش خسرو شکیبایی، انتظارمان خیلی بیشتر بود و تصور می‌کردیم دست‌کم به لحاظ شباهت و تداعی، تلاش‌های بهتری صورت بگیرد.
می‌شد برای این نقش به گزینه‌هایی چون پوریا شکیبایی (پسر خسرو شکیبایی) و سلمان فرخنده هم فکر کرد، اما سینا رازانی (از بازیگران خوب و جوان تئاتر) نقش شکیبایی را بازی کرد. لاغری و تلاش رازانی برای ارجاع به حس و حال هامونی شکیبایی ارزشمند بود، اما گفتیم انتظارمان خیلی بیشتر بود.
خسرو شکیبایی (1387- 1323) این بازیگر برجسته ایران اولین بار در 19 سالگی روی صحنه تئاتر رفت و نقش‌های خوبی بازی کرد و پس از آن هم جذب سینما و تلویزیون شد و در آثار ماندگار فراوانی از جمله هامون، مدرس، روزی روزگاری و خانه سبز بازی کرد.

چهره‌آزاد
رقیه چهره‌آزاد با آن نقش زیبای مادر در فیلم علی حاتمی، ایفای هر نقش مادری را در عرصه هنرهای نمایشی برای بازیگران خانم دیگر با چالش روبه‌رو کرد. این چالش طبیعتا برای نمایش رحمانیان هم وجود داشت و کدام بازیگر می‌توانست چهره‌آزادی که می‌شناسیم را شبیه خودش اجرا کند. برای همین رحمانیان در تمهید جالبی، مانیا علیجانی را روی صحنه فرستاد تا کودکی‌های رقیه چهره‌آزاد را به نمایش بگذارد.
رقیه چهره آزاد (1373- 1286) فعالیت هنری خود را از سال 1310 و با بازی در تئاتر شروع کرد. جالب اینجاست که او پیش از فیلم حاتمی هم بارها چه در تئاتر و چه در سینما، نقش مادر را بازی کرده بود از‌جمله در نمایش پهلوان اکبر می‌میرد در سال 1344.

شیخی
سیما تیرانداز گرچه شباهت آنچنانی به جمیله شیخی نداشت، اما صلابت این بازیگر را به‌خوبی به نمایش گذاشت و همراه رضا بهبودی، جزو دو بازیگر مهم و تاثیرگذار این نمایش محمد رحمانیان بود.
جمیله شیخی (1380- 1309) این بازیگر مقتدر، نقش‌های درخشانی در تئاتر و تله‌تئاتر بازی کرد و این اقتدار را در سینما و تلویزیون و آثاری چون لیلا، مسافران و پاییز صحرا هم به تصویر کشید.

اسکویی
نوشین اعتماد در نمایش رحمانیان، نقش مهین اسکویی را بازی و تلاش کرد شوروعشق تئاتری این چهره مهم تئاتر ایران را پیش روی مخاطب قرار دهد. او به لحاظ چهره و فیزیک هم شباهت‌هایی به شخصیتی که بازی می‌کرد، داشت.
مهین اسکویی (1384-1309) از پایه‌گذاران تئاتر آناهیتا بود و از نخستین زنانی بود که بر صحنه تئاتر ایران حضور داشت.

فتحی
سامان مظلومی به لحاظ چهره و گریم و با آن کلاه و پالتو، به‌خوبی تداعی‌گر چهره و شمایل مهدی فتحی بود. تلاش خوبی هم برای ادای دین به این بازیگر انجام داد، هر چند برای ما که صدای فتحی را شنیده بودیم، انتظار می‌رفت بازیگر هم تا اندازه‌ای لحن او را بگیرد. بخصوص توقع داشتیم، آن مونولوگ معروف فتحی در «اعتراض» (ما کاری به حکم نداریم حکم رو کاغذ مال محکمه س ...) با شور و حال بیشتری ادا شود.
مهدی فتحی (1382-1318) از شاگردان مهین اسکویی در تئاتر آناهیتا بود و به جز دوران درخشان در تئاتر، بازی‌های خوبی از او در اعتراض، امام علی‌(ع) و آدم‌برفی به یادگار مانده است.

مشایخی
باز انتظار داشتیم نقش جمشید مشایخی را بیشتر با سن و سال و گریم سال‌های اخیرش ببینیم، اما خب رحمانیان برای فرار از این ریسک، سراغ جوانی مشایخی رفت و نقش را هم به کسری کندری سپرد. قامت بلند و سبیل و آراستگی او، یادآور استایل مشایخی در جوانی بود.
جمشید مشایخی (1398- 1313) از بزرگان بازیگری ایران و با یک کارنامه تئاتری قابل اعتنا که با خشت و آینه وارد سینما شد و پس از آن نقش‌های مهم زیادی بازی کرد.

جعفری
نقش محمدعلی جعفری را مسعود رحیم‌پور بازی کرد. رحیم‌پور شوروحرارت شخصیت و فرازونشیب‌های زندگی جعفری را در همین فرصت کوتاهی که داشت و متن در اختیار او قرار داد، خوب درآورد. هرچند ناهماهنگی در لحظات پایانی اجرا، اندکی از حس و حال بازی خوب او کاست.
محمدعلی جعفری (1365- 1304) از شاگردان نوشین بود و در نمایش‌های بسیاری بازی کرد. ورود او به سینما هم با بازی در فیلم مرجان به کارگردانی شهلا ریاحی بود.

صفوی و انتظامی

یکی از مواردی که با کلیت نمایش رحمانیان همخوانی نداشت، متن‌خوانی دو بازیگر پیشکسوت بود. درواقع انتظار می‌رفت همه بخش‌ها با بازیگری همراه باشد و اگر هم قرار است شاهد بخش‌هایی متفاوت باشیم، این قسمت‌ها دست‌کم اجرای خوبی داشته باشند، اما فهیمه رحیم‌نیا و هادی مرزبان، با همه احترام اجرای مناسب و جذابی نداشتند.
رحیم‌نیا متنی را درباره عصمت صفوی خواند و هادی مرزبان هم متنی درباره عزت‌ا... انتظامی قرائت کرد.
در این میان تپق‌های مرزبان، قابل توجه بود، به‌طوری که پس از اجرا، فراهانی سمت او رفت و به شوخی گفت حالا اگر در کار این آقای کارگردان (مرزبان) یک تپق بزنید، شما را بیچاره می‌کند!
به‌ویژه درباره عزت‌ا... انتظامی، انتظار می‌رفت، بازیگر توانایی روی صحنه بیاید و همان لحن و بازیگوشی آقای بازیگر را برای تماشاگران اجرا کند.
عصمت صفوی (1353- 1281) از بازیگران خوب تئاتر ایران که در سینما هم در آثاری چون گاو، غریبه و مه، رگبار و پستچی بازی کرد.
عزت‌ا... انتظامی (1397- 1303) آقای‌بازیگر که با یک پشتوانه تئاتری درخشان با بازی در شاه نقش مش حسن و فیلم گاو وارد سینما شد و در آثار و نقش‌های مهم فراوانی بازی کرد.

فنی‌زاده
تصور می‌کردیم وقتی کاری با این شکل و شمایل و این موضوع جذاب توسط رحمانیان روی صحنه می‌رود، افشین هاشمی را در نقش پرویز فنی‌زاده ببینیم، اما این نقش را فرزین محدث بازی کرد. محدث با آن عینک و شال گردن تا حدودی یادآور چهره فنی‌زاده بود و موفق شد روحیه لطیف و شاعرانه فنی‌زاده را به نمایش بگذارد.
پرویز فنی زاده (1358- 1316) بازیگر درخشان تئاتر بود که در عمر کوتاهش، نقش‌های ماندگار و تاثیرگذاری در سینما و تلویزیون بازی کرد؛ از جمله رگبار، گوزن‌ها، تنگسیر، دایی جان ناپلئون و سرخپوست‌ها.

علی رستگار

سینما