نگینی بر بلندای ری

به گزارش جام جم آنلاین از ایرنا، «برج طغرل» نگینی ارزشمند در شهرری و یکی از زیباترین آثار تاریخی با پیشینه‌ای برابر با 9 قرن است. این بنای باشکوه و آجری از عمارات عهد سلجوقیان است که در باغی زیبا و بهره‌ مند از گل‌ها و درختانی رنگارنگ و سرسبز قرار دارد.

مورخان و کارشناسان بر این باور هستند که «طغرل بیک سلجوقی»، موسس و نخستین پادشاه سلسله سلجوقیان در این برج باشکوه و زیبا آرمیده و همین امر سبب شده تا این اثر ملی به نام «برج طغرل» شهرت یابد.

گروهی این برج را محل دفن «خلیل سلطان» از فرزندان «تیمور لنگ» و عده‌ای دیگر همچون محمد محیط طباطبایی این بنا را محل دفن «خلیل سلطان» و همسر وی «شادالملک» و حسن کریمیان نیز برج را مدفن «فخرالدوله‌ دیلمی» می‌پندارد.

در این برج بزرگ، دو درب ورودی در قسمت‌های شمالی و جنوبی قرار دارد که بازدیدکنندگان می‌توانند از طریق آن‌ها وارد محوطه برج شوند.

در بخش شمالی، حوض آب کوچکی قرار گرفته که در ضلع غربی آن، قبری از سنگ مرمر قرار دارد که متعلق به «میر سید محمد محیط طباطبایی»، استاد بزرگ ادبیات و فرهنگ فارسی ایران است.
روی دیوار برج ردیف‌هایی از روزنه مشاهده می‌شود که امروزه به لانه پرندگان مهمان برج تبدیل شده است.

برج طغرل در سال 1310 با شماره 147 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده‌ است.

تاریخچه برج طغرل

در حدود 900 سال پیش، بنایی آجری با معماری زیبا و قابل توجه که بیانگر تمدن و فرهنگ عهد سلجوقی است، به اعتقاد برخی از محققان و کارشناسان، توسط «محمد امین معمارباشی»، احداث شده که از آن به برج طغرل یاد می‌شود.

طرح بنای آن استوانه‌ای است که برای احداث آن از خشت و آجر استفاده شده است. ارتفاع برج حدود 20 متر و مساحت آن بیش از 48 متر مربع است.

با توجه به زلزله‌های مخرب و البته متعددی که در طول تاریخ در این منطقه از ایران ایجاد شده، پابرجایی این برج کهن از شگفتی‌های معماری و استفاده از ساروج عنوان شده است.

از ویژگی‌های قابل توجه در برج طغرل، می‌توان به سردر ورودی چوبی آن اشاره کرد که با دو دق‌الباب مجزا برای آقایان و بانوان، به زیبایی و هنرمندی ساخته شده و از بخش‌های دیدنی و جذاب برج به‌ شمار می‌رود.

ساعت زمانه

این برج علاوه بر این که مدفن طغرل بیک سلجوقی است، از آن به عنوان مشخص شدن ساعت در شبانه ‌روز نیز بهره می‌بردند.

برای انجام این کار در ساخت آن 24 کنگره‌ بر بدنه‌ خارجی بنا ایجاد شده که با تابش خورشید بر هر کدام از آن‌ها، زمان را محاسبه می‌کردند.

منعکس‌ کننده صدا

دیواره‌های برج را به گونه‌ای ساخته‌اند که صدای افراد را منعکس می‌کند. درواقع خواننده یا واعظ اگر در مرکز برج قرار گیرد، صدایش همانند میکروفون به صورت اکووار در تمامی برج پژواک کرده و همگان می‌توانند آن را بشنوند.

راهنمای مسافران

شهرری در مسیر جاده‌ ابریشم قرار گرفته بود که در دوران حیاط و شکوه برج طغرل، بر روی آن آتش روشن کرده تا مسافران از راه دور با دیدن آتش بتوانند راه و مسیر خود را بیابند.

در واقع می‌توان برج را راهنمایی برای مسافرانی که از سمت خراسان به ری در حرکت بوده‌اند، دانست.

برج طغرل در استان تهران، شهر ری، خیابان ابن بابویه و در مقابل سردر شرقی یکی دیگر از آثار ملی و جاذبه‌های تاریخی کشور، آرامگاه ابن بابویه قرار دارد.

مرمت و بازسازی

برج طغرل برای نخستین بار در سال 1301 هجری قمری و در پایان 35 امین سال پادشاهی ناصرالدین شاه مرمت و بازسازی شد.

این مرمت به دستور شاه و به دست وزیرش امین السلطان و توسط ابوالحسن خان معمارباشی انجام گرفت و لوحه‌ای مرمر بر سردر بنا نصب گردید.

این بازسازی بنا را از خطر نابودی نجات داد ولی ظرافت کاری‌های قدیمی و بقعهٔ کتیبهٔ کوفی آن را از بین برد.

بعد از انقلاب 1357 سالها این بنا متروک بود تا در اوایل دههٔ هفتاد بار دیگر مورد بازسازی قرار گرفت و بطور جدی در نیمهٔ سال 1377 آغاز و در زمستان 1379 به پایان رسید.

در حال حاضر بازسازی بنا به دست منطقه 20 شهرداری تهران در محوطه‌ای به وسعت 2 هکتار و به منظور گسترش و ساختن فرهنگسرا، کتابخانه، موزه و رستوران در حال انجام است.

شهررستان ری با یک میلیون و 400 هزار نفر جمعیت در جنوب پایتخت واقع شده است.