انگیزه اصلی ام از ساخت «23 نفر» رساندن امانتی بزرگ به مخاطبانش بود

به گزارش جام جم آنلاین؛ فیلم سینمایی «23 نفر» ساخته مهدی جعفری، اثری متفاوت و جذاب درباره 23 نوجوانی است که در دوران دفاع مقدس به اسارت درآمده بودند. این فیلم به دلیل روایت جذاب و بازی‌های شگفت‌انگیر بازیگران نوجوانش مورد استقابل مردم قرار گرفته بود و شب گذشته در جریان اختتامیه جشنواره فیلم فجر، برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلم از نگاه ملی شده است.

به این بهانه سراغ کارگردان این اثر هنری که پیش از این سابقه درخشانی هم در فیلمرداری آثاری همچون «به وقت شام» داشته است رفتیم. مشروح این گفتگو را در ادامه می‎خوانید:

از چه زمانی برای ساخت فیلم تصمیم گرفتید و چرا ساخت این سوژه برای شما اهمیت پیدا کرده بود؟!

من بعد از اتمام ساخت مستند ۲۳ نفر در سال ۸۷ به فکر ساختن فیلمی سینمایی از این ماجرا بودم و از سال ۸۹ به طور جدی پیگیر بودم تا اینکه بالاخره امسال موفق به ساخت آن شدم. یکی از ویژگی‌های سینمای مستند این است که کارگردان‌ها اغلب با سوژه‌های خود ارتباط نزدیکی برقرار می‌کنند؛ بخصوص اگر موضوع مستند موضوعی انسانی باشد. مستند ۲۳ نفر هم نوعی فیلم پرتره تاریخی بود ولی به جای پرداختن به ویژگی‌های شخصی یک یا چند چهره تلاش می‌کرد تا فیلمی درباره بازنمایی چهره یک نسل فداکار باشد.

در هر صورت بواسطه ساخت آن مستند رفاقتی میان من و این دوستان ایجاد شد که خوشبختانه تا امروز هم ادامه دارد؛ به دلیل این رفاقت و به دلیل دلبستگی عمیق خودم به این موضوع اصرار داشتم تا روزی فیلم سینمایی قصه مربوط به این 23 نفر را بسازم و امروز که بازخوردهای خوب تماشاگران آن را می‌بینم تا حدی به خودم حق می‌دهم که اینقدر با سماجت ساخت آن را پیگیری کردم چرا که کم کم معلوم می‌شود آن نیتی که من به دنبال آن بودم به لطف خدا در حال برآورده شدن است. خدا را شکر میکنم که امروز بر تعداد آدم‌هایی که می‌توانند از روح زیبای یک حماسه معاصر لذت ببرند افزوده می‌شود.

کار کردن با 23 نوجوان پسر در شهرستان برای شما سخت نبود؟ این 23 نوجوان از چه طریقی انتخاب شده بودند؟

این نکته را توضیح بدهم که فقط چند درصد از فیلم ما در شهرهای اهواز و آبادان فیلمبرداری شد و لوکیشن‌های اصلی ما در تهران بود. در مورد سختی کار با بازیگران نوجوان هم زیاد پرسیده شده است، جالب است وقتی مشغول کار بودیم اصلا عبارت سختی کار با تعداد ۲۳ بازیگر نوجوان در ذهن من نمی‌گذشت.

همین الان هم احساس نمی‌کنم کار سختی انجام داده باشیم البته دلیلش شاید این باشد که مسیر دشوار پیش روی خود را به خوبی ترسیم کرده بودیم و برای آسان کردن این سختی به راه حل هایی اندیشیده بودیم. ما حدود یک ماه و نیم وقت صرف پیدا کردن این بچه‌ها از تهران و چند شهرستان کردیم، حدود یک ماه هم تمرین داشتیم. در مسیر تمرین ها دوست خوبم جمشید بهمنی به عنوان بازیگردان در کنارم بود ولی موضوع کار با ۲۳ نوجوان فقط با تمرین و آموزش حل نمی شد.

کنترل و مدیریت آن‌ها نیاز به یک برنامه‌ریزی اساسی داشت. اینکه این ۲۳ نفر در آغاز فصل تحصیلی باید از مدارس خود باز می‌ماندند و ده نفرشان هم باید حدود چهارماه از خانه و خانواده‌شان دور می‌شدند همه این‌ها مشکلات کار با این گروه نوجوان بود. در این زمینه باید از تهیه کننده فیلم، آقای مجتبی فرآورده و گروه خوبشان تشکر کنم که با اشراف بر همه ابعاد کار توانستند شرایطی را برای ما فراهم کنند که من موقع فیلمبرداری دیگر نگران کم و کیف حضور بچه‌ها در پشت صحنه نباشم و فقط به عنوان یک بازیگر حرفه‌ای جلوی دوربین با آن‌ها کار کنم.

لازم است تشکر ویژه‌ای هم از همه خانواده‌های این 23 نوجوان داشته باشم که صمیمانه با ما همراه بودند. شانس خوب دیگر من همین بچه‌ها بودند، همگی‌شان با عشق و علاقه پای کار آمده بودند و به همین خاطر در مسیر ساخت فیلم و سختی‌های آن پا به پای ما می‌آمدند و کم نمی‌آوردند. از همه آن‌ها هم سپاسگزارم که با حضور هنرمندانه‌شان در این فیلم خوش درخشیدند.

23 نفر واقعی در جریان نگارش فیلمنامه و ساخت فیلم دخالت یا اعمال نظر داشته‌اند؟

در جریان نگارش فیلمنامه من از خود ۲۳ نفر به عنوان آدم‌های اصلی داستان مشاوره گرفته‌ام و بطور مشخص از دو نفر به عنوان نماینده گروهشان هم در مرحله فیلمنامه و هم در مرحله ساخت فیلم به ما سر می‌زدند. از آنجایی که من یک بار مستند مفصلی در این باره ساخته بودم تقریبا به همه زوایای این داستان اشراف داشتم اما هرجا که نکته یا مسئله‌ای برایم پیش می‌‌آمد از آن‌ها مشورت می‌گرفتم. بنابراین نمی‌توانم بگویم به هنگام ساخت با آن‌ها بی ارتباط بوده‌ام ولی اینکه این دوستان دخالتی در کار من داشته باشند یا اعمال نظر خاصی کرده باشند، نه اینطور نبوده و شاید علت آن هم اعتماد و لطف دوستانه‌شان به من بوده چون من را به نوعی امین خودشان می‌دانستند و شاید از خیلی‌ها نسبت به سرنوشت آن‌ها در این فیلم و نحوه انعکاس داستانشان بر پرده سینما حساس‌ترم؛ امیدوارم حاصل کار جواب این اعتماد را داده باشد.

فیلم‌سازی را بیشتر دوست دارید یا فیلمبرداری؟ ترجیح می‌دهید شما را با کدام یکی از این هویت‌های هنری بشناسند؟

این سوال، سوال بسیار سختی است و جواب مشخصی هم ندارد، چون من هر دو عرصه را با عشق و علاقه دنبال کردم. من فارغ‌التحصیل کارگردانی سینما هستم اما از آنجا که نمی‌خواستم کارگردان پرکاری باشم و از طرفی می‌خواستم در عرصه سینما باقی بمانم به سراغ دل‌مشغولی دوران نوجوانی خود رفتم که فیلمبرداری بود.

حالا هم قرار نیست یکی را به نفع دیگری کنار بگذارم بلکه آنچه تعیین‌کننده است نوع کارهایی است که پیش می‌آید. باید دید آیا موضوع مهمی برای کارگردانی کردن پیش رو خواهم داشت یا نه؟ و همینطور در عرصه فیلمبرداری هم این تعیین‌کننده است که آیا امکان همکاری در پروژه‌هایی که تجربه آن‌ها برایم مغتنم خواهد بود پیش می‌آید یا نه؟

سردار سلیمانی با توجه به اینکه فرمانده این 23 نفر بودند، چقدر در جزئیات داستان به شما مشاوره داده‌اند؟!

سردار سلیمانی با پروژه ما ارتباطی نداشتند. ایشان از آنجا که در دوران دفاع مقدس فرمانده اصلی بسیاری از نوجوان‌های گروه ۲۳ نفر بودند و در جریان داستان اسارت آن‌ها قرار داشتند در این سال‌ها مشتاق بوده‌اند تا فیلمی از این حماسه ساخته شود. به همین خاطر به هنگام شروع فیلمبرداری و از روی علاقه شخصی خود لطف کردند و سری به پروژه ما زدند؛ اما اینکه بخواهند نظری در این رابطه بدهند یا دخالتی داشته باشند به هیچ وجه به این شکل نبوده. به هر حال امیدوارم ایشان هم از حاصل کار ما راضی باشند.


فکر می‌کردین فیلم تا این اندازه مورد استقبال قرار بگیرد؟!

صادقانه بگویم که انگیزه اصلی من از ساخت این فیلم رساندن امانتی بزرگ به دست مخاطبانش بود اما استقبال بی‌نظیر مردم در این چند روز جشنواره همه ما را غافلگیر کرد و فراتر از انتظار ما بود. خیلی خوشحالم از اینکه مردم با فیلم ارتباط دلی برقرار می‌کنند و مثل یک دوست آشنا پای قصه‌اش می‌نشینند. انگار که آن‌ها آدم‌های این داستان را می‌شناسند و نه تنها آن‌ها را می‌شناسند بلکه این احساس در آن‌ها وجود دارد که انگار اگر خودشان هم جای این بچه‌ها بودند همان کارهایی را می‌کردند که این بچه‌ها می‌کنند؛ مهم‌ترین ویژگی تماشای فیلم آن است که در پایان با حال خوبی سالن سینما را ترک می‌کنند و من از این بابت خدا را شاکرم .