خیزش یا انقلاب؟

به نظر می‌رسد بیشتر شهروندان فرانسه از سخنان رئیس‌جمهورشان قانع نشده و از این رو تظاهرات اعتراض آمیز ادامه خواهد داشت. به دیگر سخن، آنچه مکرون در اظهاراتش طرح کرد، بحران کنونی را حل نمی‌کند؛ بلکه تلاشی است برای آرام کردن شهروندان این کشور پس از سکوت طولانی وی نسبت به آنچه در کشورش رخ می‌دهد.
بحرانی که فرانسه با آن روبه‌روست، ریشه در تاریخ چند دهه گذشته این کشور دارد و عمیق‌تر از آن است که در قالب اعتراض برای افزایش قیمت سوخت بگنجد و علاج این بیماری، به عمل جراحی نیاز دارد و تنها با دارو درمان نخواهد شد.
بسیاری از شهروندان فرانسه باور دارند امانوئل مکرون شایسته نقش‌آفرینی در منصب ریاست جمهوری این کشور نیست و وی به دلیل بهره‌برداری از شرایط توانست بر کرسی ریاست جمهوری فرانسه تکیه زند؛ چرا که احزاب چپگرا در فرانسه گرفتار ضعف شده و از سوی جریان راستگرا نیز مارین لوپن با اندیشه راست افراطی نامزد ریاست جمهوری فرانسه گردید و مردم فرانسه ناچار شدند به امانوئل مکرون رای داده و او را برای ریاست جمهوری کشورشان انتخاب کنند.
اما مشکل اینجاست که مکرون از تجربه سیاسی چندانی برخوردار نیست و از جهان بانکداری به جهان سیاست قدم گذاشته است. تا جایی که حتی رئیس‌جمهور سابق فرانسه فرانسوا اولاند در این باره گفت: رئیس‌جمهور مکرون رئیس‌جمهور سرمایه داران نیست؛ بلکه خود نیز از سرمایه‌داران است.
بحران کنونی فرانسه حاصل مشکلات اقتصادی و مشکلات حقوقی و قانونی ارزیابی می‌شود. جمهوری پنجم فرانسه که از زمان ژنرال دوگل در فرانسه بر سر کار است، دیگر فرسوده شده و نیاز به بازنگری و اصلاحات دارد و شاید نیازمند تغییر و تبدیل آن به جمهوری ششم باشد. رؤسای‌جمهور سابق فرانسه یعنی فرانسوا میتران، ژاک شیراک، نیکولا سارکوزی و فرانسوا اولاند این فرصت را نیافتند و اصلاحات ضروری در ساختار قانونی و مدنی این کشور را اعمال نکردند و حال انتظار می‌رود مکرون که به هیچ یک از احزاب و جریان‌های سیاسی برای دستیابی به ریاست جمهوری، خود را مدیون و وابسته نداند و رئیس‌جمهور مستقلی محسوب می‌شود، با درایت و شجاعت این اصلاحات را به انجام رساند.
البته شرایط اقتصادی نیز نباید مغفول واقع شود. طی ده سال گذشته، مالیات در کشور فرانسه افزایش چشمگیری داشته و ۴۹ درصد بر میزان آن افزوده شده و درصد بیکاری و فقر نیز در کشور فرانسه رو به افزایش بوده است؛ به طوری که بیش از شش میلیون نفر از شهروندان فرانسوی زیر خط فقر قرار دارند.
خیزش جلیقه زردها شباهت چندانی به انقلاب دانشجویی سال ۱۹۶۸ ندارد و حتی با انقلاب‌های اخیر در برخی کشورهای عربی نیز متفاوت است. این تحول مهم، تجلی دو بحران اقتصادی و اجتماعی از یک سو و بحران جمهوری پنجم در کشور فرانسه ارزیابی می‌شود.
ابتدا رهبران معترض در فرانسه به‌دلیل افزایش مالیات بر سوخت مردم را به برگزاری تجمع‌های اعتراض‌آمیز فراخواندند. در ادامه این تظاهرات‌های اعتراض‌آمیز، گروه بسیاری از شهروندان فرانسوی که زیر فشار اقتصادی روزگار می‌گذرانند و بیشتر آنان از آفریقایی‌های حاشیه‌نشین (ساکن فرانسه) به شمار می‌روند، در این تظاهرات مشارکت جستند و از فرصت موجود برای اعتراض به شرایط معیشتی خود بهره‌برداری کردند و تظاهرات به خشونت کشیده شد و حتی به خیابان شانز‌لیزه که مرکز فروشگاه‌های مهم در شهر پاریس است، رسید و دیگر مناطق فرانسه را نیز در خود فرو برده است و حتی می‌توان گفت ممکن است در آینده نزدیک، دیگر کشورهای اروپایی را نیز درنوردیده و دیگر مناطق قاره سبز را نیز شامل شود.

دکتر محمدجواد گودینی

مترجم

منبع: المستقبل