مذاقم با شرایط امروز سینما جور نیست

خطیبی در دهه سوم دوران فعالیتش تغییر رویه داده و بعد از چند سالی مدیریت در پردیس چارسو و همکاری با محمد رحمانیان به‌عنوان بازیگر و مدیرتولید در نمایش‌هایی مثل مجلس ضربت‌زنی و فیلم سینما نیمکت از بازیگری سینما فاصله گرفته است و کار آرت ـ نمایش ده سال تنهایی را در تالار وحدت در چند ماه تهیه، تولید، بازی و خوانندگی کرده است. او در تلویزیون هم مسابقه جذاب و پر مخاطب پنج ستاره را در شبکه 5 اجرا کرده است. خطیبی روحیه تنوع‌طلبی دارد. او چند سال قبل به سمت موسیقی رفت و همچنان هم دستی در ترجمه دارد. خدای کشتار، هامون‌بازان، سوت پایان، روزهای آخر اسفند، ترانه‌های قدیمی و ترانه‌های محلی جزو کارهای بازیگری‌اش هستند. با او درباره روند فعالیت‌هایش گفت‌و گویی انجام داده‌ایم.

به نظر شما بین دنیای بازیگری با دنیای مجری‌گری تفاوت‌های زیادی وجود دارد؟

نه، فاصله‌ای نیست. در تعریف اولین بازیگری، بازیگر باید مجری خواسته‌های کارگردان باشد و بنابراین اجرا در ذات بازیگری وجود دارد. در اجرا هم مجری تحت‌نظر کارگردان کارش را به عنوان اجرا گر انجام می‌دهد. موقعی که به‌عنوان مجری کار می‌کنید، یک پرسونای اندکی برگرفته شده از کاراکتر خودتان ارائه می‌ شود و ارتباط نزدیک تری با مخاطب پیدا می‌کند. معتقدم دنیای بازیگری جذابیت و زیبایی‌های خاص خودش را دارد. ما چند سال قبل هم به اتفاق رامبد جوان اجرای برنامه زنده‌ای را در تلویزیون انجام دادیم. در خندوانه هم تجربه خوبی این روزها با رامبد جوان دارم.

چقدر اجرای هر قسمت مسابقه 5 ستاره بستگی به شرکت‌کنندگانش داشت؟

بستگی زیادی داشت. معتقدم بیشتر از هر چیزی مسابقه 5 ستاره در باره روان‌شناسی شرکت‌کنندگان است و باید روان‌شناسی فکری شوند. این چالش از جایی شروع می‌شود که شرکت‌کننده پایش را روی صحنه می‌گذارد. جایی که باید بتواند تحت فشار و استرس تصمیم، پاسخ و انتخاب درست را انجام بدهد. در چند قسمتی که با اجرای من روی آنتن رفت با کلی چالش جذاب روبه‌رو بودم و هیچ دو قسمت مسابقه شبیه هم نبوده است.

آیا پیش آمده در حین اجرای مسابقه شرکت‌کننده‌ای شما را غافلگیر کند؟

بله. در این مسابقه سطح علمی و دانش عمومی شرکت‌کنندگان مورد نظر است. متاسفانه سطح دانش عمومی در جامعه افت پیدا کرده است. شما 5 ستاره را با مسابقه هفته مرحوم نوذری مقایسه کنید. آن موقع سطح معلومات شرکت‌کنندگان بسیار بالاتر بود. این در حالی است که اغلب آدم‌هایی که در این مسابقه شرکت می‌کنند، نخبه و تحصیلکرده هستند. البته تعدادی شرکت‌کننده بودند که ورای انتظارم آمادگی زیادی در پاسخگویی به سوالات خیلی دشوار هم داشتند و این برایم تعجب برانگیز و جذاب بود.

البته جایزه نقدی قابل توجه مسابقه هم برای شرکت‌کنندگان مهم است...

بله، رقابت را هیجان‌انگیز‌تر می‌کند و هر مرحله که شرکت‌کنندگان بتوانند به سوالاتشان پاسخ بدهند مبلغی را دریافت می‌کنند.

قبل از ضبط هر قسمت از مسابقه با شرکت‌کنندگان تمرین هم انجام می‌دادید؟

برای پلاتوهایی که باید در مسابقه گفته شود، امید سهرابی نویسنده و کارگردان نمایش، متن‌ها را با دقت می‌نویسد. ما ده سال قبل هم با هم تجربه موفقی داشتیم و به همین دلیل با اعتماد به نفس کامل سر پلاتو، برای ضبط مسابقه می‌رفتم.

با امید سهرابی سابقه حضور در برنامه موفقی مثل خانه‌ای با طرح نو را داشتید...

بله، برنامه زنده‌ای که با رامبد جوان به طور زنده در اواسط دهه 80 در تلویزیون اجرایش کردیم و کلی هم مخاطب داشت.

به چه دلیل مدتی است که از سینما و بازیگری‌اش فاصله گرفته‌اید؟

چندان مذاقم با شرایط فعلی سینمای ایران جور نیست و در این دو سه سال اخیر خیلی پیشنهادات سینمایی را رد کردم و بیشتر ترجیح می‌دهم در تئاتر و موسیقی فعالیت کنم. نکته قابل اشاره دیگر درباره حضورم در نمایش‌های محمد رحمانیان در این چند ساله است که ضمن بازی در آنها تولیدشان هم بر عهده من بود. بنابراین وقت کافی هم برای قبول سایر پیشنهادات نداشتم از آن گذشته من هیچ‌وقت اهل موازی کاری و حضور در چند پروژه همزمان نیستم.

بحث تولید یک اثر هنری با بازیگری تفاوت‌های زیادی دارد .در تولید چه ویژگی جذابی دیدید که رفتید سراغش؟

کار بسیار دشواری است. مهم‌ترین دلیل چنین کاری الزامی بود که با آن روبه رو شدم، زیرا دلم می‌خواست گروهی که با آن تئاترکار می‌کنم حالا چه در تئاتر و چه در موسیقی فعال‌تر باشد تا از تمام ظرفیت‌شان به نحو احسنت در اجرا بهره‌برداری شود. اگر آدمی وجود داشت که می‌توانست این‌کار را انجام بدهد قطعا من این کار را به او واگذار می‌کردم. اما فرد مناسبی در دسترس نبود. دلیل دیگر این رویکرد این است که من هیچ‌گاه دغدغه کامل به بازیگری نداشتم. یادم می‌آید در اولین کاری که در تلویزیون با آن شناخته شدم، برایم پول درآوردن مهم بود تا با دستمزدش بتوانم خرج اجرای نمایشم را به‌دست بیاورم. هیچ‌گاه بازیگری در زندگی‌ام اولویت اول نبوده است. یادم می‌آید در اواخر دهه 70 یک‌بار به کل بازیگری را رها کردم و رفتم سراغ تدوین. البته من در تئاتر کارم را تهیه‌کنندگی نمی‌دانم بلکه یک‌جور مجری طرح هستم. طرحی وجود دارد و من باید زمینه‌های اجرایش را فراهم کنم. رفتن به تولید مرا با این مقوله آشنا کرد که بازیگری چقدر می‌تواند کار ساده‌ای نسبت به سایر حرفه‌های هنری باشد. بازیگر می‌آید بازی‌اش را انجام می‌دهد و می‌رود اما کار تولید و فراهم کردن شرایط اجرای یک فیلم یا یک نمایش کار واقعا دشواری است.

احمد محمداسماعیلی