ارتباط فقر با اقتصاد

به گزارش جام جم آنلاین- فقر، نتیجه‌ی اقتصاد بیمار هر جامعه‌ای است. فقر تحمیلی که در نتیجه‌ی نا بسامانی های اجتماعی و اقتصادی جامعه؛ مانند: انباشت ثروت، ناتوانی دستگاه های قانون گزاری واجرایی، عدم تخصص ومهارت و حرفه، ناتوانی حکومت در جذب وبه کارگیری دانش آموختگان ، ونیز عدم توازن بین فعالیت های شغلی وپرداخت حقوق ودستمزد ....ایجاد می شود، عموم مردم را از زندگی بدون دغدغه محروم نموده وهمّ وغمّ آنها را به ما یحتاج اولیه منحصر می کند.

خداوند متعال در سوره نساء آیه 5 می فرماید: اقتصاد مایه قوام جامعه است وجامعه به کمک اقتصاد است که سر پا می‌ایستد. از این روست که، پیامبر اسلام (ص) از فقر به خدا پناه می برد (کنزالعمال ،ج 6،ص493) ونیز می فرماید : انسانی که فقیر است در مقام سخن گفتن واستدلال ،زبانش بند می آید وافراد کم بضاعت در شهر های خود همانند غریبان زندگی می کنند. (بحارالانوار ، ج 47 ،ص 62 ) با توجه به قسمتی از روایت در می یابیم ، تامین نیاز های افراد جامعه از اهم مسایل است زیرا اگر نیازمندان نتوانند نیازهای خود را تامین کنند از شهر های خود کوچ کرده وبه شهر های دیگر می روند .

امروزه بسیاری از مردم در روستا ها ، شهرستان ها ، با در آمدهای پایین زندگی می کنند. زیرا؛ سرپرست خانواده ها به علت بیکاری ،شغل های فصلی، کاذب ، در آمد مناسبی نداشته ودر آمد حاصله کفاف هزینه های زندگی آنها را نمی کند. دراین صورت با مشکلات اقتصادی متعددی مواجه می شده که مجبور به ترک محل زندگی خود می شوند.

اسلام برای جلوگیری ازبروز فقر در جامعه راهکارهای ،تغییر فرهنگی واجتماعی مانند : قناعت ، عدم اسراف ، عدم مصرف گرایی و ... ودر عرصه اقتصاد ی توزیع عادلانه ثروت جامعه ، مدیریت وتوزیع عادلانه اموال وبهرمندی عمومی را ارایه می کند.

از انجا که برخی از اقشار جامعه از دسترسی به ثروت محروم هستند نظام سیاسی با استفاده از اموال عمومی باید کاری کند که ثروت وسرمایه به گونه ای در گردش در آید که همگان از جمله اقشار محروم ونیازمندان از آن بهرمند شوند وآن را سرمایه کار واشتغال خود قرار دهند. زیرا ؛توزیع ناعادلانه ثروت منجر به بحران های تجاری وبیکاری می گردد و نیزمشکل گرانی وکاهش قدرت خرید طبقات ضعیف جامعه را دچار تنگنا می کند. علی (ع )اولین ومهم ترین گام در جهت مبارزه با فقر را رعایت مساوات می دانستند، ایشان حساسیت شدید به رسیدگی امور نیازمندان واقشار ضعیف جامعه را داشت. هیچ گاه تبعیض وناعدالتی را در امر خدمت رسانی به مردم را تحمل نمی کردند. وی در راستای سالم سازی اقتصاد جامعه اسلامی وارایه خدمات بهتر به مسلمانان بر اساس عدل ومساوات ، از هر فرصتی بهره می گرفت.علی ( ع) در دستورالعمل به کارگزان خود می فرماید : در مصرف اموال عمومی که در دست تو جمع شده است اندیشه کن ، وآن را به عیالمندان وگرسنگان پیرامونت ببخش ، وبه مستمندان و نیازمندانی که سخت به کمک مالی تو احتیاج دارند برسان. (نهج البلاغه نامه 67) ایشان کار گزاران خاطی را توبیخ می کردند. (نامه 41 نهج البلاغه) امروزه بسیاری از طبقات جامعه از بیت المال وخزانه مالی حکومت ، زندگی، خودرا می گذرانند این افراد باید به شدت مراقب باشند که به حد اقل لازم اکتفا نمایند، چرا که با کمترین مسامحه وسهل انگاری ضامن همه افراد اجتماع که باید در زندگی حد اقل ها را داشته باشند هستند ، مسافرت های غیر ضروری وپرهزینه ، برگزاری مراسم تشریفاتی ، تجمل گرایی ،رفاه زدگی بعضی از مسئولین در سطوح مختلف جامعه موجب می شود که جامعه بیمار شود ودر نتیجه مشکلات اقتصادی زیادی دامن اقشار ضعیف را بگیرد.

اسلام برای برون رفت از این مشکلات سعی میکند با تقویت فرهنگ کار وتلاش افراد به تولید نافع در جامعه به منظور تامین مخارج خود وتوانمندی برای انفاق در راه خدا فراخواند؛ اسلام مصرف اصل را براعتدال وصرفه جویی می گذارد تا افراد بتوانند مازاد اموال خود را نیز برای کمک به دیگران انفاق کنند. ترویج سبک زندگی اقتصاد اسلامی نه تنها معیشت افراد را غیر شکننده ومستحکم می کند بلکه ، به اقتصاد جامعه نیز ثبات واستحکام می بخشد، تلاش حد اکثری افراد برای آبادانی وپیشرفت جامعه اسلامی، پرهیز مردم از مصرف گرایی ومشارکت داوطلبانه در فقر زدایی با انفاق اصولی باعث تامین رشد اقتصادی همراه با عدالت می شود واین امر موجب تداوم استحکام اقتصاد جامعه اسلامی است.

سیده کبری قاسمی

معاون پژوهش حوزه علمیه امام خمینی (ره)