عمری با عبدی

عبدی در دهه‌های 60 و 70 همراه با علیرضا خمسه در عرصه سینما و تلویزیون درخشیدند و البته هر دو کار خود را با تلویزیون شروع کردند و بعدها علاوه بر این مدیوم، در سینما هم مطرح شدند. البته هر دو تجربه تئاتر را هم دارند و به دلایل متعدد توانستند موفق عمل کنند. او در مجموعه‌هایی چون «باز مدرسم دیر شد»، «محله برو و بیا»، «محله بهداشت» و ... در شبکه‌های تلویزیونی مختلف به مردم شناسانده شد و بعدتر هم به واسطه انتخاب‌های هوشمندانه و استعداد ذاتی‌اش خوش درخشید. عبدی از همان ابتدای فعالیت مورد توجه کارگردانان بزرگ سینمای کشور قرار گرفت و علی حاتمی او را برای بازی در نقش غلامرضای «مادر» انتخاب کرد و داریوش مهرجویی هم به «اجاره نشین‌ها» بردش تا هم خودش بدرخشد و هم به درخشش اثر کمک کند. البته فهرست کارگردان‌های خوبی که عبدی با آنها کار کرده بسیار مفصل است و امکان پرداختن به همه افراد این فهرست بلند بالا نیست. او هر چند اغلب در نقش‌ها یا فیلم‌های کمدی بازی کرده و به او لقب سلطان کمدی ایران را می‌دهند، اما کمتر پیش آمده میان نقش‌هایش خود را تکرار کرده باشد. هر چند مانند هر بازیگر دیگری اسلوب و پایه خاص خود را دارد، اما «درنا»ی آدم برفی با «غلامرضا»ی مادر هر دو یک نفر هستند و با هم بسیار تفاوت دارند. عبدی، بازیگر خاصی است که البته در غیرکمدی‌هایش هم درخشیده و نمی‌توان تجربه‌های موفق او را تنها به بازی در نقش‌های کمدی محدود کرد.

اشاره به نام فیلم سینمایی آدم برفی، نکته دیگری را هم درباره‌اش یادآوری می‌کند. او در بازیگری فقط با نقش روبه‌رو می‌شود. فارغ از این‌که حتی آن نقش یک مرد است یا زن، بخوبی از پس آن برمی‌آید. همان‌طور که در آدم برفی نقش یک زن را هم بازی می‌کند و البته سال‌ها بعد در «خوابم می‌آد» رضا عطاران و سپس «خواب‌زده‌ها» ساخته فریدون جیرانی دوباره این تجربه را تکرار می‌کند و شکلی متفاوت به آن می‌بخشد. شاید بتوان گفت عبدی به جرات از بازیگرانی است که کمتر درگیر کلیشه شده و حتی در مواجهه خودش با نقش‌های متفاوتی که بازی کرده هم تن به کلیشه شدن نسپرده و همان عبدی همیشگی مانده است.

عبدی در فیلم‌های کودک هم بازی‌های خوبی ارائه کرده است. نمونه موفق آن را می‌توان «دزد عروسک‌ها» دانست که در آن نقش گنجو را بازی کرده بود یا در «سفر جادویی» ابوالحسن داوودی هم این دسته از موفقیت‌هایش را تکرار می‌کند.

البته باید به یک نکته مهم هم اشاره کرد. عبدی امروز با عبدی موفق دهه‌های 60 و 70 تفاوت زیادی دارد و از آن روزگار فاصله گرفته است. با این همه اما هنوز هم مدیون موفقیت‌های گذشته‌اش است و همان دو دهه درخشش به حفظ نام او کمک کرده است. چرا که عبدی دهه 80 و البته دهه 90 که تقریبا اواخر آن را پشت‌سر می‌گذاریم اتفاق تازه‌ای برای این هنرمند نداشته و چهره متفاوتی از او برایمان ارائه نکرده است. شاید بتوان بازی‌اش در «رسوایی» مسعود ده‌نمکی در نقش یک روحانی را یکی از بازی‌های متفاوت او در دهه 90 دانست و جز این می‌توان گفت تقریبا با هیچ چیز متفاوتی درباره عبدی روبه‌رو نبوده‌ایم.

عبدی حالا شب‌ها در شبکه نسیم هم برنامه‌ای با نام «شبی با عبدی» را اجرا می‌کند. برنامه‌ای که به‌رغم تلاش‌های عبدی چندان دلچسب از کار درنیامده و به‌قول معروف نگرفته است تا مردم عبدی را با همان بازی‌های درخشان دهه‌های پیش به خاطر داشته باشند و او موفق نشود تصویر تازه و دلچسب دیگری را به ذهن مردم اضافه کند و آلبوم ذهنی‌شان را از تصاویر خودش پرتر...

با این همه اما عبدی همان چهره‌ای است که خواه ناخواه موفقیت‌های او در دو دهه می‌تواند تا همیشه نامش را به عنوان یکی از بازیگران مطرح ایرانی حفظ کند و حتی نگاهی به گریم‌های متفاوتش در فیلم‌های مختلف می‌تواند نسل آینده را هم مجاب کند که او بازیگری جسور، باهوش، متفاوت و با‌استعداد بوده است.

زینب مرتضایی فرد

ادبیات و هنر