محیط‌ زیست دغدغه ما بود

ساخت این انیمیشن که «جبیر» نام‌گرفته از اسفندماه سال گذشته آغاز شده؛ انیمیشنی هشت دقیقه‌ای که دغدغه‌های محیط‌زیستی سازندگانش را بیان می‌کند. آن‌طور که اشکان رهگذر، فیلمنامه‌نویس، مشاور کارگردان و تدوینگر فیلم می‌گوید، «انیمیشن کوتاه «جبیر» ادای دینی به محیط‌بانان است.»

«جبیر» از دل دغدغه‌های محیط‌زیستی شکل گرفت

ریحانه میرهاشمی، فارغ‌التحصیل رشته طراحی صنعتی و از هنرمندان قدیمی استودیو هورخش است. او برای اولین‌بار کارگردانی را با «جبیر» تجربه می‌کند. میرهاشمی درباره این‌که پروژه از چه زمانی و چطور آغاز شد می‌گوید: «پیش‌تولید «جبیر» را از اول آذرماه سال پیش آغاز کردیم و تولید پروژه از اسفندماه شروع شد. تقریباً 20 نفر از بچه‌های تیم استودیو هورخش درگیر ساخت این انیمیشن کوتاه هستند که به شکل دو بعدی ساخته می‌شود.» اما رهگذر درباره شکل‌گیری این پروژه توضیح می‌دهد: «ساخت «جبیر» در مقطعی شکل گرفت که تولید انیمیشن سینمایی «آخرین داستان» به پایان رسیده بود. بنابراین تصمیم گرفتیم انیمیشن کوتاه تجربی بسازیم که در حین تولید آن بتوانیم تکنیک‌ها و ساختارهای بصری جدید را تجربه کنیم و درعین‌حال هنرمندان استودیو را برای پروژه‌های بزرگ بعدی آموزش دهیم.»

البته استودیو هورخش در کنار اهدافی که برای تولیدات بهتر دنبال می‌کند به محیط‌زیست هم اهمیت می‌دهد، طوری که رهگذر تاکید می‌کند: «دغدغه‌های محیط‌زیستی همیشه در استودیوی ما وجود داشته. ما برای آموزش نحوه صحیح مصرف آب در تمام طبقات استودیو پوسترهایی نصب کردیم. زباله‌ها را تفکیک کرده و از پرندگان و گربه‌هایی که به استودیو می‌آیند مراقبت می‌کنیم. اما بیشتر از همه ما، برادرم آرمان که از تهیه‌کنندگان پروژه «جبیر» است دغدغه‌های محیط‌زیستی دارد. او به‌شدت پیگیر محیط‌زیست است و گاهی برای جمع‌آوری زباله به دل طبیعت می‌رود.» و این دغدغه‌های محیط‌زیستی باعث می‌شود انیمیشن «جبیر» شکل بگیرد. تا در کنار اهداف فنی، انگیزه‌های معنوی هم در دل تیم تولید ایجاد کند.

«محیط‌بانان» جزئی از طبیعت هستند

«جبیر» یکی از انواع آهوی کوهی است که در شبه‌قاره هند و ایران زندگی می‌کند.

البته در کشورهای پاکستان و افغانستان هم «جبیر» دیده شده است. اینها را میرهاشمی می‌گوید و توضیح می‌دهد: «تفاوت اصلی جبیر با آهو بدنش است که ظریف‌تر و درعین‌حال کشیده‌تر است. گوش‌ها و دم‌های این حیوان بلندتر از آهو و همه جبیرها؛ نر و ماده شاخ دارند.» او درباره این‌که چقدر پیش از ساختن این انیمیشن دغدغه محیط‌زیستی داشته است می‌گوید: «پیش از شروع این پروژه دغدغه‌هایی داشتم. طبیعت و حیوانات را بسیار دوست دارم. اما مسلم است که بعدازاین پروژه دغدغه‌هایم بیشتر شده. چون اطلاعات بسیاری درباره محیط‌بانان و قوانین سختی که در مورد کارشان وجود دارد یاد گرفتم.» محیط‌بانان حافظان طبیعت هستند، سلاح دارند اما قادر به شلیک نیستند. چراکه اگر به اشتباه شکارچی را بکشند، باید مجازات شوند. اما فقط این قانون نیست که میرهاشمی را تحت تاثیر قرار می‌دهد، او یافته‌های دیگری هم دارد؛ «زمانی که برای پروژه تحقیق می‌کردیم به محیط‌بان آلمانی برخورد کردیم که اگر اشتباه نکنم حدود 40 سالی است که با یک گله گرگ زندگی می‌کند. جالب است که گرگ‌ها هم او را بین خودشان پذیرفته‌اند. انگار بعد از مدتی محیط‌بانان جزئی از طبیعت می‌شوند و این همان قصه‌ای است که ما در «جبیر» روایتش می‌کنیم.» میرهاشمی تاکید می‌کند: «زمانی که ما شروع به ساخت این پروژه کردیم تعداد شهدای محیط‌بان 119 نفر بود و در طی این مدت سه محیط‌بان دیگر هم شهید شدند.» تیم تولید برای تحقیقات بیشتر با چند محیط‌بان صحبت کردند و حتی به باغ‌وحش هم سر زدند تا از نزدیک حیوانات را طراحی کنند.

مسئولیت‌پذیری، بارزترین ویژگی کارگردان است

رهگذر درباره این‌که چرا کارگردانی این انیمیشن را به هنرمند دیگری سپرده و چگونگی انتخاب میرهاشمی برای کارگردانی «جبیر» می‌گوید: «من بارها پیش‌ازاین هم در سمت‌های مختلفی قرارگرفته‌ام. تجربه‌های موفق و ناموفقی هم داشته‌ایم. اما آخرین تجربه ما یعنی ساخت انیمیشن «درباره‌اش فکر کن»، تجربه خیلی موفقی نبود. طوری که انگیزه تولید انیمیشن کوتاه را در من شعله‌ور کند. بنابراین تا پایان تولید «آخرین داستان» به فکر تولید انیمیشن کوتاه دیگری نیافتادم.» او با اشاره به این‌که خودش به میرهاشمی برای کارگردانی این پروژه پیشنهاد داده، گفت: «او بسیار هنرمند مسئولیت‌پذیری است. در طول ساخت انیمیشن سینمایی «آخرین داستان» با مسئولیت‌پذیری بالایی کارهایش را انجام می‌داد. سعی می‌کرد تیمی که سرپرستی آنها را بر عهده داشت هدایت کند و حتی گاهی فراتر از یک مسئول عمل می‌کرد بنابراین پتانسیل لازم را داشت.» و فقط یک پیشنهاد کافی نبود؛ میرهاشمی از سال 88 انیمیشن را شروع کرده و از سال 90 به‌عنوان کارآموز در استودیو هورخش شروع به کار کرد تا این‌که در پروژه «آخرین داستان» سرپرست تیم انیماتورهای بخشی از این پروژه شد. رهگذر درباره واکنش او بعد از پیشنهاد کارگردانی «جبیر» گفت: «ریحانه بسیار متواضع بود و گفت شاید برای اولین‌بار که می‌خواهد کارگردانی کند برایش سخت باشد. بنابراین از من خواست به‌عنوان مشاور کنارش باشم. ما هر هفته جلسه می‌گذاریم و من سعی می‌کنم تجربیاتم را به او منتقل کنم. او بسیار با انگیزه است و در کنار خودش، تیم پرانگیزه و قابل‌اعتمادی دارد.»

عوامل دیگری که در ساخت این پروژه همکاری دارند، عبارتند از: تهیه‌کنندگان: احسان و آرمان رهگذر، طراحی و ترکیب صدا: علیرضا علویان، موسیقی: عطا اخگراندوز، سرپرست متحرک‌سازی: فرگل قدیمی، سرپرست قلم‌گیری و رنگ: مهشاد منقش صنعتی، سرپرست جلوه‌های ویژه سه‌بعدی: علیرضا مالمیری، طراح پس‌زمینه: نگار حلیمی، استوری برد: ریحانه میرهاشمی، انیماتورها: فرگل قدیمی، نگار شبروی‌مقدم، حسین فیروزی، شکوه سامع، آمنه بهشتی، نگین کاظمی، انیماتور افکت: مسعود مرادی و سحر گلشهر، انیماتور سه بعدی: فرزان طالبی، طراح کلیدهای میانی: آمنه بهشتی، هاجر عبدی، سحر گلشهر، آرزو پیشگاهی، قلم‌گیری و رنگ: ثمین مهدی‌زاده، یلدا فاضل اشرفی، کسری دهقان، فریما اکبری، پیام جعفری، کامپوزیت: مهدی شرکت معصوم، مدیر تولید: نسترن زید، طراح گرافیک: الهام قاسمی.

این انیمیشن هشت دقیقه‌ای قصه رشادت و عشق محیط بانی را روایت می‌کند که با طبیعت و حیوانات همسان می‌شود تا از آنان محافظت کند. انیمیشن کوتاه «جبیر» با تکنیک‌های دو بُعدی و سه‌بُعدی ساخته می‌شود و تصاویر پس‌زمینه این انیمیشن کاملا به شکل دستی طراحی‌ شده‌اند. این انیمیشن با هدف ادای دین به محیط‌بانان و شناساندن جایگاه آنان در حفاظت از محیط‌زیست در استودیو هورخش ساخته می‌شود.

زهرا نجفی

خبرنگار