این مرد، بزرگان تاریخ را زنده می‌کند

با نگاهی به کارنامه شما می‌توان گفت یکی از پرکارترین طراحان چهره‌پردازی هستید. به عنوان اولین سوال می‌خواهم بپرسم گروهی که به عنوان چهره‌پرداز برای شما در پروژه‌های مختلف کار می‌کنند، ثابت هستند یا به پیشنهاد تهیه‌کننده کار صورت می‌گیرد؟

گروه ما ثابت است و ترکیبی است از کسانی که همیشه با هم کار کردیم و در واقع خیلی از آنها با خودم کار را شروع کردند. اخلاق‌ ما با هم هماهنگ است و دوستان این گروه با خواسته‌های من غریبه نیستند.

شما طراحی گریم شخصیت‌های سیاسی - تاریخی زیادی را در کارنامه کاری خود ثبت کردید. تجربه این‌گونه کارها برای شما چگونه بوده است؟

من علاوه بر آثار تاریخی گریم، آثار روز هم انجام می‌دهم. در حقیقت طراحی شخصیت‌های سیاسی - تاریخی را خود من به دلیل علاقه شخصی انتخاب نکردم، بلکه به من پیشنهاد شد و از آنجا که این ژانر هم جزئی از کار ماست آن را پذیرفتم. در هنر معمولا این‌گونه است که وقتی کسی در عرصه‌ای جا افتاد، پیشنهادات بعدی نیز در همان فضاست و فرد چاره دیگری ندارد جز ادامه همان مسیر. گریم شخصیت‌های تاریخی سختی‌های خود را دارد و هر کسی از عهده آن بر نمی‌آید. طراحی چنین شخصیت‌هایی کار ساده‌ای نیست و جزیئات زیادی می‌طلبد و نکته این که من هر بار به نوعی متفاوت این گریم‌ها را انجام می‌دهم. در کارهای تاریخی به دلیل اضافه کردن ریش، مو و تغییر در چهره برای مشابه‌سازی گریم به زمان بیشتری نیاز دارد و از این نظر کار سخت می‌شود و البته به دلیل سختی کار جذابیت آن هم بیشتر می‌شود.

در گریم چنین شخصیت‌هایی پیش آمده بازیگری که انتخاب می‌شود هیچ شباهتی با شخصیت سیاسی - تاریخی موردنظر نداشته باشد؟

بله، خیلی پیش آمده. بعضی چهره‌ها هستند که حساسیت کارگردان و جامعه روی آنها بیشتر است و بنابراین انتخاب کارگردان باید طوری باشد که بیشترین شباهت را به فرد مذکور در تاریخ داشته باشد، اما وقتی چهره موردنظر به لحاظ تاریخی - سیاسی خیلی حساس نباشد، اگر بازیگر شباهت اندکی هم به چهره اصلی داشته باشد، ایرادی ندارد و می‌توان با روش‌هایی این مشکل را برطرف کرد.

در چنین مواردی تا چه حد از پروتز استفاده می‌کنید؟

در مواردی که چهره بازیگر باید خیلی شبیه به چهره اصلی باشد حتما از پروتز استفاده می‌کنیم.

برای طراحی گریم شخصیت‌ها و به طور کلی پذیرش کار به چه معیارهایی توجه می‌کنید؟

در شبیه‌سازی در درجه اول باید چشم و ابروی بازیگر و بعد آناتومی صورتش شبیه شخص موردنظر باشد. چون در غیر این‌صورت کار خیلی سخت می‌شود. تا جایی که امکانات مالی و چهره بازیگر به ما اجازه دهد، سعی می‌کنیم شبیه‌سازی کنیم.

سخت‌ترین گریمی که تا به حال داشتید، کدام کار و کدام نقش بوده؟

من گریم‌های سخت زیادی انجام داده‌ام، اما گریم امام‌خمینی‌‌(ره)، آیت‌ا... طالقانی، آیت‌ا... مطهری و شاه از جمله حساس‌ترین کار‌هایم بود که دقت بیشتری را می‌طلبید. از این جهت می‌گویم این گریم‌ها حساس‌ترند، چون در گریم چهره‌های شناخته شده‌ای همچون امام خمینی(ره)، من غیر از این که به فیلم‌های مستند آنها رجوع می‌کنم سعی می‌کنم از گریم‌های آنها هم در فیلم‌های مختلف بهره ببرم تا ببینم همکارانم در این رابطه چه کرده‌اند.

به نظر شما تفاوت بین گریم و آرایش در چیست؟

آرایش بخشی از گریم است و مواقعی لازم است که بازیگر آرایش شود و در زمینه کاری ما هدف از هر دوی اینها خلق شخصیت است.

گریم ایران را در سطح جهانی چگونه می‌بینید؟ به نظرتان در این زمینه می‌توان با سینمای دنیا رقابت کرد؟

به نظرم جایگاه گریم ایران در سطح دنیا در رتبه چهارم، پنجم قرار می‌گیرد و این خیلی عالی است. چون در بعضی کشورهای دنیا اصلا فیلمسازی نداریم و در بعضی دیگر که داریم گریمورها سطح بالایی ندارند. کشورهایی مانند ایتالیا، ژاپن و بتازگی هند گریمورهای خوبی دارند، اما اغلب کشورها از این هنر بی‌بهره‌اند.

آیا چهره پردازی در سینما و تلویزیون با هم متفاوت است؟

قطعا بین گریم در سینما و تلویزیون تفاوت‌هایی هست که آن هم به فضای متفاوت این دو مدیوم (محدودیت ظاهری و...) برمی‌گردد. در سینما دست ما بازتر است، چون حساسیت روی آن کمتر است و بیننده کمتری هم دارد.

این تفاوت گریم در ژانرها هم وجود دارد؟ مثلا در چهره‌پردازی فیلم‌های کمدی در مقایسه با فیلم‌های تاریخی نکات متفاوتی وجود دارد؟

چهره‌پردازی فیلم‌های کمدی با فیلم‌های تاریخی متفاوت است. البته تمام کمدی‌ها را نمی‌توان در یک سطح قرار داد. بعضی از کمدی‌ها طنز موقعیت هستند و اصلا مهم نیست روی چهره بازیگر کار خاصی انجام داد که بیننده از چهره بازیگر خنده‌اش بگیرد، اما برخی کمدی‌ها هستند که چهره بازیگرها باید سمت فانتزی برود که بیننده در وهله اول که بازیگر را می‌بیند خنده‌اش بگیرد. در فیلم‌های تاریخی گریم ریزه‌کاری‌های خاصی را می‌طلبد. از این جهت که گریمور باید برود روی برهه زمانی موردنظر تحقیق و بررسی کند که مردم در آن مقطع چه شکل و شمایلی داشتند. در مجموع در کارهای جدی، گریم شکل متفاوتی به خود می‌گیرد. ما در آثار طنز می‌توانیم براحتی در چهره‌پردازی اغراق کنیم و مردم هم انتظار ندارند همه چیز عین واقعیت باشد، اما در کارهای جدی بینندگان انتظار دارند شخصیتی واقعی ببینند تا بتوانند با او ارتباط برقرار کنند.

در شرایط کنونی جایگاه خانم‌ها در عرصه چهره‌پردازی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

خیلی خوب است. بسیاری از خانم‌ها در این حوزه از آقایان بهتر کار می‌کنند. چون باحوصله‌ترند و به ریزه‌کاری‌ها بیشتر توجه می‌کنند.

ساناز قنبری

سینما