خلیج‌فارس در توسعه ناپایدار غرق می‌شود

جمعیت نهنگ‌ها آب می‌رود

در مناطق مدیترانه‌ای خلیج‌فارس، دلفین‌ها، گرازماهی‌های بی‌باله، بیشترین جمعیت را دارند. در گذشته نهنگ‌ها و همچنین نهنگ‌های قاتل به وفور دیده می‌شدند، اما به دلیل شکار بی‌رویه آنها امروزه بندرت نهنگی یافت می‌شود. بیشترین شکار این نهنگ‌ها در دهه 1960 و 1970 در زمان شوروی سابق و ژاپن صورت گرفت. البته اکنون در اعماق آب‌های تنگه هرمز، نهنگ‌های براید زندگی می‌کنند. یکی دیگر از گونه‌هایی که بشدت در معرض انقراض قرار دارند، نهنگ گوژپشت است. بسیاری از گونه‌های دیگر نهنگ‌ها، مانند بزرگ باله‌ای کوچک، عنبر، اومورا، آبی و سئی، به دلیل خطراتی که آنها را تهدید می‌کرد، خلیج‌فارس را به سمت آب‌های عمیق‌تر در دریای سرخ ترک کردند.

یکی دیگر از پستانداران دریایی، فیل دریایی است که رفتار بسیار ملایمی دارد و شبیه حیوانات اهلی است. طول عمر این پستاندار نیز مانند انسان است، اما ایجاد جزیره‌های مصنوعی و همچنین ریختن نفت در دریا هنگام جنگ خلیج‌فارس و شکارهای کنترل نشده، در جمعیت این‌گونه نیز اثری منفی گذاشته است. در واقع زمانی خلیج‌فارس پس از آب‌های استرالیا، پرجمعیت‌ترین محل زندگی فیل‌های دریایی محسوب می‌شد. اما امروز در مورد جمعیت آنها و روند تولیدمثل‌شان، اطلاع دقیقی در دست نیست. کشمکش‌های سیاسی و بین‌المللی زندگی این جانوران را تحت تاثیر قرار داده است.

ساخت و ساز و کوچ پرندگان

خلیج‌فارس، خانه پرندگان مهاجر و بومی بسیاری است. انواع مختلفی از پرندگان در اندازه‌ها، رنگ و گونه‌های مختلفی در این منطقه وجود دارد. برخی از این پرندگان مثل ماهی خورک، به دلیل ساخت و ساز فراوان در شهرهایی مانند دبی و کشورهایی مثل عمان، در خطر انقراض قرار دارند. متاسفانه با تغییر محیط‌زیست پرندگان، تعادل زندگی بسیاری از آنها به هم خورده است. سازه‌هایی که فقط در مدت چند سال در سواحل خلیج‌فارس ایجاد شده‌اند، توانستند اثرات مضر طولانی مدتی
روی این پرندگان بگذارند.

به دلیل تخریب زیستگاه‌های مانگرو به منظور ساخت برج، هتل و تفریحگاه‌های متعدد در امارات عربی متحده و عمان، بیشتر گونه‌های جانوری خلیج‌فارس، چون لاک پشت پوزه عقابی، فلامینگوی بزرگ‌تر و سسک درختی کوچک در خطر انقراض قرار گرفتند. حتی دلفین‌های آب‌های شمال خلیج‌فارس در اطراف ایران نیز در معرض خطر قرار دارند. بنابر آمارها و شواهد، دلفین‌ها به علت استفاده از تورهای ایستاده برای ماهیگیری، در خطر به دام افتادن و صدمه دیدن هستند. از طرفی وارد شدن آلوده‌کننده‌های شیمیایی، آلودگی نفت، ورود فاضلاب و مواد زاید صنعتی به خلیج‌فارس، نه تنها موجودات آبزی، بلکه حیات پرندگانی که از موجودات دریایی تغذیه می‌کنند را به خطر انداخته است.

تخریب خانه ماهی‌ها

خلیج‌فارس دارای بیش از 700 گونه ماهی است که بیشتر آنها بومی هستند. 80 درصد این ماهی‌ها به صخره‌های مرجانی وابسته‌اند. صخره‌های مرجانی خلیج‌فارس به تعداد کم و محدود و با فاصله زیاد از یکدیگر هستند و از نظر دما و شوری با هم تفاوت دارند. با این حال اکوسیستم‌های مهمی هستند که می‌توانند از گونه‌های بسیاری از ماهی‌ها حمایت کنند. سلامت این صخره‌ها، نشان دهنده سلامت خلیج‌فارس است. در سال‌های اخیر به دلیل گرمایش زمین و ریختن زباله‌های ساختمان‌سازی مانند سیمان و مواد شیمیایی، جمعیت صخره‌های مرجانی در حال کاهش است. حتی زباله‌های ریخته شده در دریا، بسیاری از ماهی‌ها را به دام انداخته و باعث از بین رفتن آنها می‌شود.

فراموش شده مثل مانگرو

از گیاهانی که در خلیج‌فارس وجود دارد می‌توان به مانگروها اشاره کرد. این گیاهان برای رشد به آب شور و همچنین شیرین نیاز دارند. آنها می‌توانند لانه‌های بسیار خوبی برای خرچنگ‌ها، ماهی و حشرات باشند. این ماهی و حشرات منبع تغذیه‌ای بسیار خوبی برای پرندگان دریایی هستند. مانگروها ترکیبی از گیاهان بوته‌ای و درختان هستند و همان طور که صخره‌های مرجانی از سلامت آب‌های عمیق خلیج‌فارس می‌گویند، وجود آنها نشان‌دهنده سلامت بیولوژیک سطح آب است. مقاومت این گیاهان در شرایط بد و مکان‌هایی که از اکسیژن کافی برخوردار نیست، باعث شده آنها در سخت‌ترین نقاط خلیج‌فارس نیز رشد کنند. اما متاسفانه با شروع ساخت جزایر مصنوعی، بسیاری از زیستگاه‌های این گیاهان نابود شدند یا به وسیله سازه‌های ساخت بشر به اشغال درآمدند. تخریب این گیاهان، تاثیر بدی روی خرچنگ‌هایی که بقای آنها به مانگروها وابسته است و همچنین گونه‌هایی که از خرچنگ‌ها تغذیه می‌کنند، گذاشته است.

منبع: financialtribune.com