ایران، پیشتاز رشد توسعه انسانی در جهان

گزارش توسعه انسانی یکی از مهم‌ترین و معتبرترین گزارش‌های اقتصادی و اجتماعی در جهان است که هرساله توسط دفتر توسعه سازمان ملل متحد (UNDP) منتشر می‌شود و در این گزارش شاخص توسعه انسانی (HDI) کشورها بر اساس معیارهایی چون امید به زندگی، کیفیت نظام آموزشی، درآمد واقعی و سرانه درآمد ملی از عدد صفر تا یک محاسبه می‌شود که هرچه این شاخص به عدد یک نزدیک‌تر باشد، نشان از توسعه‌یافتگی بیشتر است.

تمامی شاخص‌های توسعه اقتصادی و اجتماعی در برآورد این شاخص دخیل است و به‌عبارتی یکی از جامع‌ترین معیارها برای مقایسه توسعه‌یافتگی کشورها به‌شمار می‌رود که البته تمامی دولت‌ها و سازمان‌های علمی و تحقیقاتی از این شاخص به‌عنوان معیار اصلی مقایسه کشورها استفاده می‌کنند.

براساس جدیدترین گزارش توسعه انسانی 2016 که اوایل سال جاری منتشر شد، شاخص توسعه انسانی ایران به 774/0 از یک رسید که در مقایسه با نمره 437/0 ایران در قبل از پیروزی انقلاب اسلامی بیش از 337/0 درجه افزایش نشان می‌دهد.

این در حالی است که بین 105 کشور دنیا که از سال 1980 میلادی شاخص توسعه انسانی برای آنها محاسبه می‌شد، ایران طی این چهار دهه بالاترین رشد را در شاخص توسعه انسانی داشته است. پس از ایران، چین با رشد 334/0 درجه‌ای در رتبه دوم جهان جای گرفته است. نپال با رشد 316/0 درجه‌ای و ترکیه با رشد 304/0 درجه‌ای در رتبه‌های بعدی قرار گرفته‌اند.

براساس گزارش سازمان ملل، رتبه جهانی جمهوری اسلامی ایران هم در این چهار دهه بیش از 41 رده صعود داشته و از جایگاه 110 در سال 1979 به جایگاه 69 در سال گذشته ارتقا یافته است.

رشد خیره‌کننده «امید به زندگی» ایرانی‌ها

گزارش توسعه انسانی سازمان ملل همچنین نشان می‌دهد، شاخص «امید به زندگی» در مردم ایران طی چهار دهه اخیر رشدی خیره‌کننده داشته و ایران 82 کشور را پشت سر گذاشته است.

یکی از مهم‌ترین شاخص‌های توسعه هر کشور که در گزارش توسعه انسانی سازمان ملل متحد هرساله اعلام می‌شود، شاخص امید به زندگی است که نشان می‌دهد مردم هر کشور بر اساس میزان توسعه یافتگی آن کشور چند سال امید به زنده ماندن دارد.

براساس گزارش دفتر برنامه توسعه سازمان ملل، میزان امید به زندگی در ایرانی‌ها قبل از پیروزی انقلاب اسلامی 54 سال بوده که این رقم در آخرین گزارش توسعه انسانی 2016 به بیش از 6/75 سال رسیده است که رشد حدود 22 سال را نشان می‌دهد.

بر همین اساس، جمهوری اسلامی ایران طی چهار دهه اخیر به لحاظ رشد امید به زندگی جزو ده کشور اول دنیا بین حدود 190 کشور بوده است، یعنی 180 کشور از ایران عقب‌ترند. رتبه جهانی ایران در شاخص امید به زندگی قبل از پیروزی انقلاب اسلامی 143 بوده که این رتبه در حال حاضر به 61 ارتقا یافته، به عبارتی ایران در این 4 دهه از 82کشور دنیا پیشی گرفته است.تازه‌ترین گزارش توسعه انسانی 2016 هم نشان می‌دهد، طی سه دهه اخیر رتبه ایران در شاخص توسعه انسانی از 118 در سال 1990 به 61 در سال 2015 میلادی ارتقا داشته که حاکی از رشد 57 پله‌ای ایران در 30 سال اخیر است.

بنابر گزارش دفتر برنامه توسعه سازمان ملل متحد، امید به زندگی ایرانی‌ها طی سه دهه گذشته از مردم کشورهایی همچون روسیه، ترکیه، عربستان سعودی، برزیل، کویت، رومانی، مجارستان، مصر، گرجستان، مالزی، اوکراین، ونزوئلا، بلغارستان، قزاقستان، ازبکستان، تونس، قرقیزستان، سریلانکا، سوریه، عراق، اردن، تایلند، صربستان و ده‌ها کشور دیگر پیشی گرفته است.

همچنین طی سه دهه گذشته میزان رشد امید به زندگی در مردم ایران از مردم حدود 170 کشور دنیا بیشتر بوده است.

ارقام بیان شده در این گزارش از شش منبع گزارش چشم‌انداز جمعیت سازمان ملل، آمارهای جمعیتی از موسساتی چون «سنسوس» و دیگر مؤسسات ملی، آمارهای دموگرافیک موسسه «یورو استات»، گزارش سازمان ملل از جمعیت در سال‌های مختلف، پایگاه‌های اطلاعاتی بین‌الملل «سنسوس» و آمارهای جمعیتی جامعه منطقه اقیانوسیه گرفته شده است.

در این گزارش، امید به زندگی مردم 190 کشور جهان مورد بررسی قرار گرفته است و مشخص شده میانگین امید به زندگی مردم جهان از حدود 52 سال در دهه 1960 به حدود 72 سال در دهه 2010 رسیده است.

متوسط امید به زندگی در کشورهای با درآمد بالا 81 سال، درآمد متوسط 71 سال، درآمد پایین 62 سال و درآمد متوسط رو به بالا 75 سال است. مردم سیرالئون با 51 سال امید به زندگی کمترین امید به زندگی را دارند و پس از آنها ساحل عاجی‌ها با 53 سال امید به زندگی، مردم لسوتو با 54 سال، مردم سومالی و سودان جنوبی با 56 سال، مردم سوازیلند با امید به زندگی 57 سال، مردم گینه با 58 سال و مردم صحرای آفریقا، اوگاندا و نیجر با 60 سال امید به زندگی قرار دارند.

در این رده‌بندی ژاپنی‌ها و مردم ماکائو با 84 سال بیشترین امید به زندگی را دارند و پس از آنها فرانسوی‌ها، ایتالیایی‌ها، سنگاپوری‌ها، سوئدی‌ها، سوئیسی‌ها و ایسلندی‌ها با 83 سال امید به زندگی، قرار دارند.