عـدن در آستانه عدم

سه سال از جنگ یمن می‌گذرد که حاصلش بیش از ده هزار کشته و میلیون‌ها نفر آواره و میلیاردها دلار خسارت بوده است. اکنون ائتلاف شکست خورده عربستان دچار شکاف‌های عمیقی شده است. درگیری‌های این چند روز عدن یک نمونه بازتاب‌دهنده شکاف‌ها و اختلافات در داخل ائتلاف عربستان سعودی است. خبرهای رسیده از یمن می‌گوید شهر عدن پایتخت موقت دولت منصور هادی در آستانه سقوط قرار گرفته است. حتی بعضی از خبرگزاری‌ها از تسلط کامل نیروهای وابسته به امارات بر این شهر خبر می‌دهند .

به گزارش الجزیره، ساکنان شهر عدن می‌گویند جدایی‌طلبان جنوب بعد از چند روز جنگ کنترل شهر عدن را به صورت کامل در دست گرفته‌اند. دولت احمد بن دغر، دولت مستعفی یمن هنوز در کاخ المعاشیق در عدن تحت محاصره است. او از سوی بخشی از نیروهای عربستان سعودی حمایت می‌شود. طی روزهای گذشته میانجی‌های محلی وحتی وعده‌های عربستان سعودی نیز نتوانست به این محاصره پایان دهد. روز سه‌شنبه نیروهای شورای انتقالی جنوب یمن که مورد حمایت امارات هستند کنترل آخرین مقر نیروهای گارد ریاست‌جمهوری وابسته به دولت منصور هادی، رئیس‌جمهور مستعفی یمن در منطقه دارسعد در شمال عدن را در دست گرفتند. این شورا اعلام کرد کنترل 90 درصد شهر عدن را به‌دست گرفته است. این نیروها بر پادگان‌های گارد ریاست‌جمهوری در عدن مسلط شدند و تمامی محله‌های مسکونی این شهر را تحت کنترل خود درآوردند. شبکه الجزیره در خبری از آغاز حملات جنگنده‌های اماراتی خبر داد و گفت اردوگاه النخل در عدن توسط این جنگنده‌ها بمباران شده و افراد مسلح سوار بر خودروهای زرهی وابسته به امارات وارد آن شده‌اند.

گفته می‌شود هم‌اکنون آخرین مذاکرات برای انتقال بقایای دولت بن‌دغر به ریاض در جریان است. برخی منابع دیگر نیز می‌گویند بن دغر قصد ترک عدن را ندارد. یک منبع محلی گفت قرار شده دولت بن دغر با قایق‌هایی به بندر الزیت در شهر البریقه منتقل و از آنجا به مقر ائتلاف عربی در البریقه منتقل شوند. کشورهای عضو ائتلاف عربستان از طرف‌های درگیر خواسته‌اند خویشتنداری کنند. طی روزهای گذشته صدها نفر پیروزی شورای انتقالی جنوب را جشن گرفتند و خواهان مستقل شدن مجدد جنوب یمن شدند .

ادامه نگرانی‌ها

استفان دوجاریک، سخنگوی دبیرکل سازمان ملل نسبت به رخدادهای شهر عدن بشدت ابراز نگرانی کرد. سازمان ملل همچنین از تعلیق فعالیت کارکنان امور انسانی در داخل عدن به دلیل خشونت‌ها خبر داد. کمیته بین‌المللی صلیب سرخ می‌گوید در درگیری‌های عدن دست‌کم 36 نفر کشته و 185 نفر دیگر زخمی شده‌اند.

ده‌ها خانواده یمنی بعد از شروع درگیری‌ها از مناطق خود به نقاط امن کوچ کرده‌اند. زندگی در مناطق درگیری تعطیل شده و به دلیل درگیری نیروهای وابسته به دولت عبدربه منصور هادی (رئیس‌جمهور مستعفی مقیم ریاض) با نیروهای شورای انتقالی که خواستار جدایی از یمن است، برق قطع شده،‌ مغازه‌ها تعطیل و بانک‌ها بسته شده است. خبرگزاری راشاتودی می‌گوید، آمبولانس‌ها نمی‌توانند به مناطق نزدیک به اردوگاه النخل بروند. خمپاره‌ها همچنان بر سر منازل مسکونی نزدیک به آن فرود می‌آید و جنگنده‌های ائتلاف عربی در آسمان عدن جولان می‌دهند.

درگیری‌های اخیر پس از آن میان شبه‌نظامیان وابسته به عربستان و امارات آغاز شد که «شورای انتقالی جنوب» (مورد حمایت امارات) به دولت «عبدربه منصور هادی» در عدن (مورد حمایت عربستان) مهلت داد ظرف دو روز دولت خود به ریاست «احمد عبید بن دغر» را منحل کند.

ریشه‌های کشمکش

ریشه‌های اختلاف امارات و عربستان سعودی در جنوب یمن که اکنون به اوج خود رسیده، به ژوئن 2016 بازمی‌گردد؛ زمانی که عبد ربه منصور هادی، رئیس‌جمهور فراری و مستعفی یمن، خالد محفوظ بحاح، نخست‌‌وزیر دولت مستعفی را که مورد حمایت امارات بود، از نخست وزیری برکنار کرد. در واقع با برکناری بحاح جرقه تنش‎ها و اختلافات دو عضو اصلی ائتلاف ضد یمنی زده شد.

با وجود این، دو طرف اماراتی و سعودی به عنوان اعضای اصلی ائتلاف سعودی برای این‌که اختلافاتشان به صورت غیرعلنی باقی بماند، به حملات خود علیه یمن بویژه در مناطق شمالی آن ادامه ‎دادند تا این‌که در همان سال 2016، هواپیمای جنگی امارات در مرز یمن و عربستان هدف قرار گرفت و امارات عربی متحده نیز عربستان را متهم به سرنگونی هواپیمایش کرد و ریاض نیز در واکنش به آن، ابوظبی را به حمله به جنگنده‎هایش در بیش از یک منطقه جنوبی متهم کرد. اختلافات بین دو طرف سعودی اماراتی به صورت غیرعلنی ادامه داشت، تا این‌که در ماه می‌سال 2017 با برکناری «عیدروس الزبیدی» استاندار عدن و معاون وی علنی شد. این مساله باعث آغاز تظاهرات‌ و اعتراض‌های هواداران الزبیدی و در نتیجه تشکیل «شورای انتقالی جنوب» یمن شد. شورای انتقالی جنوب یمن به ریاست الزبیدی در واقع چند روز پس از برکناری وی و معاونش از استانداری عدن تشکیل شد. اختلافات امارات و عربستان بر سر جنوب یمن با تشکیل این شورا افزایش پیدا کرد تا به این روز رسید.

توطئه‌ای برای تصرف تنگه باب‌المندب

انصارا... یمن رخدادهای عدن را یک توطئه بزرگ دانست. محمد البخیتی، عضو دفتر سیاسی جنبش انصارا... گفت این توطئه‌ای برای تقسیم و تجزیه یمن است. وی گفت: مداخله ائتلاف عربی از همان ابتدا توطئه‌ای بود که اکنون اهداف واقعی آن روشن می‌شود. یاسین التمیمی، نویسنده و تحلیلگر سیاسی یمنی نیز اعلام کرد عربستان و امارات با تقسیم یمن توافق کرده‌اند. التمیمی گفت: تصمیم واضحی درباره نابودی یگان‌های نظامی و امنیتی وابسته به عبدربه منصورهادی، رئیس‌جمهور مستعفی یمن در عدن و بقیه استان‌ها وجود دارد. درهمین رابطه انور عشقی، مشاور دفتر پادشاهی عربستان نیز در توییتر نوشت: راهکار بحران یمن تشکیل دولتی در شمال به ریاست رهبری از خودشان مثل احمد علی صالح، پسر علی عبدا... صالح و دولتی در جنوب به رهبری عیدورس الزبیدی در سایه فرماندهی فدرالی به ریاست هادی است. سال‌ها بود که ساکنان عدن از عملکرد دولت مستعفی منصور هادی ناراضی بوده و این دولت را به گرسنه نگه داشتن ساکنان و فساد دولتی متهم می‌کردند. در همین حال امارات عربی متحده با سوء‌استفاده از نارضایتی مردم جنوب برای چنگ انداختن به تنگه باب المندب از شورشیان حمایت کرده و به گفته ناظران قصد تجزیه جنوب را دارد.