غرب در جستجوی امتیازات بیشتر

اروپا در تلاش است از تعارض آشکار با دولت آمریکا جلوگیری کند و به‌همین دلیل، ضمن اعلام مخالفت با مواضع دولت ترامپ بر سر برجام ازسوی دیگر آمادگی خود را برای رفع پاره‌ای از نگرانی‌های دولت آمریکا ابراز می‌کند.

دکتر رضا سیمبر، استاد دانشگاه معتقد است که اگر آمریکایی‌ها واقعا درصدد برهم زدن برجام باشند، اروپایی‌ها در یک دوراهی سخت قرار می‌گیرند که درنهایت ما را انتخاب نخواهند کرد. وی در گفت‌وگو با جام‌جم در این زمینه به سوالاتمان پاسخ داده که می‌خوانید.

در بحث برجام اتفاقاتی از طرف اروپا و آمریکا رقم می‌خورد. تحلیلتان از مواضع اخیر اروپا در قبال برجام خصوصا بحث موشکی چیست؟

چند نکته را باید اشاره کنیم؛ یکی این‌که شاکله و کل قضیه برجام یک توافق بین ایران و گروه 5+1 بود که جمهوری اسلامی تاکنون به تعهدات خود در این بخش عمل کرده و طرف مقابل امتیازات زیادی به دست آورده است، اما درکل به نظر می‌رسد که نه آمریکا و نه اروپایی‌ها تمایل چندانی ندارند که این توافق به هم بخورد. اما حرف اصلی‌شان این است که دست بالا را بگیرند تا امتیازات بیشتری کسب کنند و این مساله‌ای است که بارها دنبالش بودند. آنها می‌خواهند مسائل مربوط به برجام را به توان موشکی و بعدا مسائل متفاوتی حتی مسائل داخلی ربط بدهند و این یکی از اهداف آنها در فشار آوردن به کشور است، اما بعید می‌دانم همان‌طور که عرض کردم آنها با کل برجام مخالف باشند و بخواهند برجام را به‌هم بزنند. اینها هدفشان به دست آوردن امتیازات بیشتر است و دقت داشته باشید که عمدتا اروپایی‌ها تجارت‌‌محور هستند و به‌دنبال منافع تجاری همگام با منافع ملی خودشان تلاش می‌کنند که از قضایای پیش‌آمده به نفع تمام کردن منافع اقتصادی خودشان گام بردارند. اروپایی‌ها به دنبال برهم زدن برجام نیستند، اما نکته این است که اگر در یک دوراهی سخت بین ما و آمریکایی‌ها قرار بگیرند، قطعا آمریکایی‌ها را انتخاب خواهند کرد نه ما را، چون حجم مبادلات اقتصادی و تجاری‌ و همچنین ارتباط تنگاتنگی که در مسائل سیاسی و امنیتی با آمریکایی‌ها دارند چنین قانونی را برایشان ایجاب می‌کند.

ترامپ اعلام کرده بعد از 120 روز برجام را دیگر تمدید نمی‌کند. اروپا چطور می‌تواند در کل این مدت ادعای پایبندی خود به برجام را ثابت کند و بتواند نظر شخص ترامپ را تغییر دهد؟

آمریکایی‌ها و ترامپ یک سیاست بالادستی دارند و دست بالا را می‌‌گیرند که امتیازات بیشتری بگیرند. آمریکایی‌ها امتیازات زیادی در برجام گرفته‌اند و احمقانه‌ است بخواهند آن را از بین ببرند، بلکه تلاششان این است که امتیازات بیشتری بگیرند و دوست دارند اروپایی‌ها را در این زمینه با خود همراه کنند، ولی اروپایی‌ها به نظر می‌رسد با منش تجارت‌محوری که دارند سعی و تلاش می‌کنند شاکله کل برجام را به همراه آمریکایی‌ها نگاه بدارند و سعی می‌کنند که با انجام فشار روی ایران، توافق برجام را به سایر موضوعات منطقه‌ای و دفاعی ایران بکشانند. لذا اگر آمریکایی‌ها واقعا جدیتی در برهم‌زدن برجام داشته باشند، اروپایی‌ها در یک دوراهی سخت قرار می‌گیرند که در نهایت ما را انتخاب نخواهند کرد.

فرانسه و انگلیس هم در بحث موشکی ایران اظهارنظرهایی کردند و گفتند برجام باید اصلاح شود؛ موضعگیری انگلیس و فرانسه را چطور تحلیل می‌کنید؟

انگلیسی‌ها با توجه به سیاست انگلوساکسون و تمایلات بیشتری که به آمریکایی‌ها در زمینه سیاست خارجی دارند همگامی بیشتری با آمریکایی‌ها دارند، ولی در کل هر دو کنشگر اروپایی، دنبال این هستند که با چانه‌زنی دو هدف عمده را محقق کنند؛ یکی این‌که حتی‌الامکان سعی کنند ایران را پای میز مذاکره در سایر مسائل مورد نظر خودشان در مورد توان موشکی و معادلات خاورمیانه بکشانند و دومین رویکرد این است که با توجه به فشار آمریکایی‌ها، خود را به عنوان میانجیگر معرفی کنند و بتوانند امتیازات و منافع اقتصادی بیشتری به دست بیاورند. البته فرانسوی‌ها همیشه در مسائل اروپا سعی کردند خود را به عنوان لیدر تحولات اروپایی نشان دهند و بدشان نمی‌آید در چنین تحولات دیپلماتیک و سیاسی جلو بیفتند و خود را به عنوان یک بازیگر موثر و تاثیرگذار جلوه دهند.

این رفتارها تاثیر منفی بر برجام نخواهد گذاشت. واکنش ایران چه باید باشد؟

در برجام ما تعهدات زیادی تا الان انجام داده‌ایم. وعده‌های زیادی به مردم ایران داده شد، و افق روشنی برای برجام تصویر شد و خیلی از مسائل اقتصادی به برجام گره زده شد که هرگونه تضعیف و فروپاشی برجام، این مساله را با مشکل مواجه می‌کند. از طرفی ما هزینه‌های زیادی کردیم و میلیاردها دلار از دست دادیم و در مقابلش دستاوردهای اندکی تا الان داشتیم و هنوز هم تحریم‌های بانکی و اقتصادی که از اولویت‌های اول ما و توقع اول مردم است، وجود دارد و برای ما هزینه‌های زیاد اقتصادی، تجاری و حتی سیاسی داشته است. غرب تلاش می‌کند در این مسیر امتیازات بیشتری به دست بیاورد و توقعات را بالاتر ببرد. متاسفانه آنها با کنار آمدن و توافقات ایران، گستاخ‌تر شدند و خواسته‌هایشان شدت بیشتری گرفت که متاسفانه باید گفت طرف بازنده در این زمینه ما هستیم، ولی تجربه خوبی به دست آوردیم که آمریکایی‌ها قابل اطمینان نیستند. اگر در بحث موشک‌ها پای میز مذاکره بنشینیم رخداد مشابهی اتفاق خواهد افتاد، بنابراین باید اقتدار و توان خودمان را در بحث‌های اقتصاد داخلی و دفاعی بالا ببریم و سیاست استقلال‌طلبانه‌ای را که دنبال می‌کردیم ادامه بدهیم.