بنای اقتصاد آمریکا بر مشاغل ناپایدار

این شعارها باعث شد در عین ناباوری، ترامپ کلید کاخ سفید را از باراک اوبامای دموکرات گرفته و حکومتش را در این ساختمان تثبیت کند؛ اما آیا واقعا حالا که تقریبا یک سال از حضورش در این ساختمان گذشته توانسته به شعارهای انتخاباتی خود جامه عمل بپوشاند و آمریکایی‌های بیشتری سرکار رفته‌اند؟

این سوالی است که بسیاری از کارشناسان اقتصادی درباره آن می‌گویند اعداد و ارقام ارائه شده از سوی دولت ترامپ موفقیت قابل توجهی را در اجرای شعارهای انتخاباتی وی به نمایش گذاشته‌اند؛ اما واقعیت امر این است که پایه و اساس این مشاغل، سست است و نباید به آینده آنها امیدوار باشیم.

کارشناسان در این زمینه تاکید دارند مشکلات ساختاری سیاست‌های اقتصادی ترامپ عاملی است که می‌تواند مشاغل ایجاد‌شده را در آینده نزدیک به چالش کشیده و زمینه حذف آنها را فراهم کند تا جایی که احتمالا دامنه مشکلات آینده اقتصاد آمریکا دیگر کشورهای دهکده جهانی را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد.

براساس آمارهای منتشرشده از سوی مرکز ملی آمار ایالات متحده، نرخ بیکاری در میان جویندگان کار در خاک آمریکا ارتباط معناداری با نژاد و سن آنها دارد به صورتی که سفیدپوستان تنها 3/6 درصد بیکاری را تجربه می‌کنند و آفریقایی ـ آمریکایی‌ها تقریبا 7/3 درصد بیکارند، اما نگرانی اینجاست که نرخ بیکاری در میان جوانان آمریکایی تقریبا 16 درصد است. البته چون بخش قابل توجهی از بیکاران آمریکایی اصولا در هیچ لیستی ثبت نام نشده‌اند آمارهای منتشر شده، مثبت هستند.

به گفته کارشناسان، دلیل حذف نام این افراد از فهرست بیکاران این است که آنها طی دو سال اخیر برای دستیابی به مشاغل مناسب تلاش کرده‌اند، اما به هر دلیل نتوانسته‌اند در شغل مناسب خود استخدام شوند و به طور کلی دست از تقاضای رسمی برای کار کشیده‌اند و بیشتر مشغول کارهای سیاه ـ کار کردن غیرقانونی بدون هرگونه بیمه یا آینده‌ای ـ هستند. این درحالی است که مسئولان ایالات متحده اعلام کرده‌اند از سال 2009 میلادی تا کنون تمامی 8/7 میلیون فرصت شغلی از بین رفته را جبران کرده‌اند و امروز یعنی پس از گذشت هشت سال تقریبا به ثبات شغلی رسیده‌اند.

آمارهای منتشر شده درباره تعداد مشاغل ایجاد شده در سال 2017 بیانگر آن است که به طور میانگین 174 هزار فرصت شغلی در اقتصاد آمریکا ایجاد شده درحالی که یک سال قبل یعنی دوران ریاست باراک اوباما این رقم 178 هزار فرصت شغلی بوده است به همین دلیل واقعیت امر این است که ترامپ صرفا با شعار دادن و فریب اذهان عمومی سعی در برجسته کردن سیاست‌های اقتصادی خود داشته درحالی که حتی درصدی هم ناموفق‌تر از اوباما عمل کرده است.

نرخ اعلام شده از بیکاری واقعی نیست

موریس جونز، مدیر اجرایی شرکت حمایت از ابتکارات محلی LISC در شهر هوستن به عنوان یکی از شهرهای صنعتی در این زمینه می‌گوید: در نگاه اول متوسط نرخ بیکاری در این شهر بسیار پایین‌تر از کل کشور است به صورتی که اکنون درصد بیکاری اعلام شده برای سراسر کشور رقمی معادل 4/7 درصد اعلام شده درحالی که ظاهرا هوستون تنها 4/1 درصد نرخ ثبت شده بیکاری را به خود دیده است.

جونز تاکید کرد: در بررسی‌های دقیق نرخ بیکاری در این شهر رقمی معادل 10 تا 20 درصد است درحالی که دولت با خوشحالی اعلام کرده روند ایجاد شغل بالاست و حتی در برخی موارد فرصت‌های خالی شغلی در شهرها وجود دارد، درحالی که این مشاغل خالی تنها به دلیل عدم توانمندی افراد برای مشغول شدن در این موارد بوده است.

وی معتقد است اگر بخواهیم نرخ بیکاری را در آمریکا براساس توانمندی و دانش حرفه‌ای افراد بررسی کنیم فقط در این شهر 10 هزار فرصت شغلی خالی باقی است و هیچ کار مناسبی برای آن وجود ندارد که همین نشانه ضعف برنامه‌های اقتصادی ترامپ برای ایجاد مشاغل پایدار است و باید نگران از تبعات آن باشیم.

بازی با اعداد اصلی‌ترین نگرانی بازار کار آمریکا

استیو گلیکمن، بنیانگذار و مدیر اجرایی گروه حمایت از نوآوران اقتصادی EIG در این زمینه می‌گوید: نگرانی اصلی من اینجاست که ترامپ بدون توجه به تبعات سخنانش صرفا با اعداد بازی کرده و سعی می‌کند همه چیز را کامل و بدون نقص جلوه دهد درحالی که واقعیت امر این نیست و باید در نظر داشته باشیم اقتصاد آمریکا همچنان دست به گریبان مشکلات عمده‌ای است که باید به آنها توجه ویژه داشته باشیم.

گلیکمن تاکید می‌کند: براساس اطلاعاتی که از ابتدای دوره ریاست‌جمهوری ترامپ تا کنون به دست آمده ایده «اول آمریکا» باعث شده تا منافع بالایی برای کشورهای دیگر ایجاد شود به صورتی که روز‌به‌روز تعداد آمریکایی‌هایی که از این شعار منافعی را به دست می‌آورند کم و کمتر شده است.این تحلیلگر اقتصادی معتقد است روند ایجاد شغل نسبت به نرخ رشد ملی همواره از دهه 90 میلادی روبه نزول بوده و در یک دهه اخیر به حداقل خود رسیده است به صورتی که در دهه 90 این سهم 60 درصد بوده که در ابتدای سال 2000 میلادی به 44 درصد نزول کرده است، اما نکته جالب توجه اینجاست درست زمانی که دولت آمریکا اعلام می‌کند بهترین عملکرد ایجاد مشاغل را داشته نسبت ایجاد شغل به رشد ملی 28 درصد بوده است.وی می‌افزاید: آمارهای منتشر شده بیانگر آن است که در سال‌های یاد شده طرح‌های فوق‌العاده ایجاد مشاغل آنچنان هم موفق نبوده به این دلیل که مگاپروژه‌های بین‌المللی اغلب مشاغل را بلعیده و در واقع فرایند افتتاح و گسترش تجارت‌ها یا کسب و کارها در کشور محدودتر شده است. به عنوان مثال در دهه 90 میلادی حدود 125 ناحیه از کل کشور روند مثبت توسعه کسب و کارها را تجربه کردند که این تعداد در ابتدای سال 2010 میلادی به 20 ناحیه کاهش یافته است.این تحلیلگر بازار کار در ادامه می‌افزاید: در دو منطقه بزرگ اقتصادی آمریکا یعنی بالتیمور و شهرهای کوچک غربی ایالت نیویورک که اغلب رأی‌دهندگان به ترامپ بودند امروز از این پیروزی منافعی را به دست نیاورده‌اند.

گلیکمن معتقد است ترامپ با استفاده از سیاست‌های مالیاتی جدید خود به دنبال تحریک تقاضا و ایجاد رونق تولید در واحدهای تولیدی برای جذب نیروی کار است تا بتواند نرخ بیکاری را کنترل کرده و در راستای شعارهای انتخاباتی خود بکار گیرد. اما نکته‌ای که تقریبا کسی به آن توجه نمی‌کند مقابله ترامپ با روند جهانی شدن است چون یکی از اصلی‌ترین دلایل کاهش مشاغل همین است. وی تصریح می‌کند: تعداد بانک‌های تجاری فعال در ایالات متحده به عنوان شاخصه‌ای از رونق تولید و اقتصاد کشور است به صورتی که براساس آمارهای منتشر‌شده از سوی فدرال رزرو تعداد بانک‌های تجاری موجود در سنت لوئیس 4938 شعبه اعلام شده و همین تعداد در اوایل دهه هشتاد میلادی چیزی حدود 14 هزار شبعه بود است.این تحلیلگر اقتصادی معتقد است بررسی روند کاهش تعداد شعب بانک‌های تجاری به این معنی است که مشاغل تولیدی روبه کاهش رفته و تنها مشاغلی واسطه‌ای و خدمات افزایش داشته است که اصلی‌ترین نشانه هم رونق استخدام در شرکت‌های خدماتی مانند آمازون و وال‌مارت است.

بنیانگذار و مدیر اجرایی گروه حمایت از نوآوران اقتصادی EIG با اشاره به تعداد مشاغل در بخش‌های مختلف می‌گوید: نرخ دستمزد هنوز هم یک چالش بزرگ برای اقتصاد آمریکا و فرصت‌های شغلی این کشور است به این ترتیب که اگر به مشاغل موجود در نوامبر سال 2016 میلادی آمریکا توجه داشته باشیم 12/3 میلیون نفر در بخش تولید، 8/15 میلیون نفر در خرده فروشی‌ها، 16 میلیون نفر در زمینه گردشگری و اوقات فراغت و در نهایت 19 میلیون نفر هم در زمینه مراقبت‌های بهداشتی فعالیت می‌کنند. وی تصریح می‌کند: در چنین مشاغلی روند افزایش نرخ دستمزد بسیار پایین است، بصورتی که سال گذشته روند افزایش دستمزد کارگران تقریبا 2/5 درصد بوده است. البته نیمه پنهان هم موضوع افزایش بخش مشاغل نیمه وقت است درحالی که اغلب کارگران جویای کار به دنبال شغل تمام وقت هستند.

گلیکمن با اشاره به این‌که تنها یک سوم آمریکایی‌ها دارای مدارک دانشگاهی و تخصص‌های بالای شغلی هستند تاکید کرد: این مارپیچی به سمت نزول است که اگر برای آن برنامه‌ای کاربردی و منطقی نداشته باشیم قطعا باعث شکست و نزول اقتصاد آمریکا و از دست رفتن مشاغل بسیاری در این منطقه از جهان خواهد شد.

پوپولیسم؛ راه فرار ترامپ از عدم موفقیت

الیز گولد، اقتصاددان ارشد موسسه سیاست اقتصادی درباره آینده مشاغل آمریکایی می‌گوید: روند رشد نرخ دستمزدها در آمریکا بیانگر واقعیت مشاغل کشور است که شاید هنوز خیلی‌از افراد نمی‌خواهند به آن توجه داشته باشند درحالی که این به معنی وجود بخش قابل توجهی از بیکاران و متقاضیان مشاغل مختلف در این کشور است. گولد در ادامه می‌افزاید: در ماه آوریل سال 2000 تعداد افراد شاغل 25 تا 45 ساله تقریبا 81/9 درصد از کل مشاغل موجود بوده است. درحالی که دسامبر سال 2009 میلادی این درصد به 74/8 درصد کاهش یافت و از آن سال تا به امروز شاهد رسیدن درصد شاغلان این دوره سنی به 79 درصد هستیم. این اقتصاددان تصریح می‌کند روند بازگشت به کار آمریکایی‌ها بسیار آهسته و آرام است که می‌تواند بیانگر نبود مهارت و آموزش‌های لازم و مورد نیاز بازار کار آمریکا باشد نکته‌ای که به عنوان گسل بزرگی زیر پای اشتغالزایی آمریکاست.

جونز می‌گوید: ایالات متحده تا سال 2025 میلادی باید تقریبا 16 میلیون شغل در کلان اقتصاد کشور ایجاد کند که بدون آموزش‌ها و مهارت آموزی‌های مورد نیاز بازار کار امکان‌پذیر نیست و این خطر همواره تهدید کننده رشد اقتصادی و تولید ناخالص ملی کشور است، درحالی که ابتدای سال جاری ترامپ با خوشحالی اعلام کرد اکنون در بهترین وضع اقتصادی قرار داریم و تمام برنامه‌های اشتغالزایی براساس اهداف تعیین شده حرکت کرده است.

عمادعزتی