چرا از آتش‌نشان هوایی برای مهار آتش نفتکش سانچی استفاده نشد؟

در بسیاری از این گونه موارد، نخستین سوالی که ذهن همه را به خود مشغول می‌کند، چرایی استفاده نکردن از تجهیزات و امکانات به روز به منظور تسریع در امدادرسانی و کاهش تلفات جانی و مالی است. یکی از مهم‌ترین این اقلام امدادرسان در شرایط آتش، بالگردها و هواپیماهای آتش‌نشان هستند. گرچه استفاده از این تجهیزات در هر شرایط و مکانی امکان‌پذیر نیست، ولی در بسیاری موارد می‌تواند به پیشروی نیروهای امدادی زمینی کمک کرده و حتی باعث حفظ جان امدادرسانان شود.

بالگردها و هواپیماهای آتش‌نشان، با توجه به اندازه و قدرت وسیله پرنده، می‌توانند از چند صد لیتر تا 76هزار لیتر آب یا ماده آتش خاموش‌کن را با خود حمل کنند. برخی از این وسایل پرنده قابلیت پر کردن مخازن از روی آب را دارند؛ یعنی می‌توانند بدون نیاز به شارژ ماده آتش خاموش‌کن در فرودگاه‌ها با پرواز روی دریا مخازن خود را پر کرده و به مناطق دچار حریق حمله کنند. هواپیمای سه موتوره جت دی سی10 و بوئینگ 747 از جمله بزرگ‌ترین پرنده‌های آتش نشان جهان هستند.

اگر بخواهیم بیشترین موارد مصرف چنین وسیله‌هایی را به ترتیب نام ببریم، شاید نخستین و مهم‌ترین مورد آن در جریان عملیات مهار آتش جنگل‌ها و مراتع باشد. بالگردها و هواپیماها این قابلیت را دارند که با پرواز روی ارتفاعات و مناطق دور دست و با دسترسی دشوار، آتش را در جنگل‌ها و مراتع کنترل کرده و خاموش کنند. چنین وسیله‌ای این امکان را به امدادرسانان می‌دهد تا با خیالی آسوده‌تر به پیشروی در جنگل ادامه دهند.

در بیشتر مواردی که آتش حاصل از سوختن مواد نفتی یا همراه با انفجار باشد، نمی‌توان از وسایل پرنده برای خاموش کردن آتش کمک گرفت. زیرا در این حالت پرواز روی آتش دشوار شده و خطراتی برای خود وسیله پرنده به همراه دارد. ضمن این که آب پاشی روی چنین آتش‌هایی که مواد سوختنی در زیر دارد، صرفا موجب خنک‌تر شدن رویه و بدنه آن وسیله شده و پس از مدت بسیار کوتاهی دوباره به دمای سابق برمی‌گردد. در حادثه اخیر نفتکش سانچی، زبانه‌های آتش تا ارتفاع 900 متر به آسمان بلند شده بود. در این شرایط آتش‌نشانی هوایی گزینه‌ای مناسب برای مقابله با آتش نخواهد بود. علت بعدی که بهره‌گیری از این نوع از آتش‌خاموش‌کن‌ها را در مناطق مسکونی و شهری محدود می‌کند، حجم زیاد آب یا ماده آتش خاموش‌کن است. ریختن چند هزار لیتر آب روی یک ساختمان مسکونی، خود می‌تواند باعث تخریب آن ساختمان یا آسیب‌رساندن به سازه‌های مجاور شود.

خلبان محمدتقی امیرسام