فیلیپین دروازه ورود داعش به شرق آسیا

در پی به قدرت رسیدن رودریگو دوترته به عنوان رئیس‌جمهور در فیلیپین و رویکرد ضدآمریکایی وی، حضور فیزیکی داعش در جزیره میندانائو و بخصوص شهر مسلمان‌نشین ماراوی نیز افزایش یافت و فعالیت‌های تروریستی این گروه با هدف بی‌ثبات‌سازی دولت ضدآمریکایی فیلیپین شدت گرفت.

داعش در وهله اول به جای استخدام نیروهای بومی، اقدام به اعزام نیروهای آموزش دیده به فیلیپین کرد و با پیش‌بینی شکست‌های پی در پی در غرب آسیا، طی مشورت با سازمان سیا، حضور در جزیره میندانائو را در اولویت قرار داد.

تصرف شهر ماراوی و تشکیل خلافت اسلامی در این شهر که در پی درگیری‌های خونین حادث شد، امید داعش به حضور در این منطقه را افزایش داد. اما رئیس‌جمهور فیلیپین با اعلام حکومت نظامی در استان میندانائو و اعزام نیرو، پس از پنج ماه در هفته آخر مهر امسال، این شهر را آزاد کرد. در این کارزار که 144 روز ادامه داشت براساس آمار رسانه‌های رسمی فیلیپین، 1057 نفر از جمله 847 نفر از عناصر داعش جان باختند.

دستگیری همسر اندونزیایی رهبر تروریست‌های داعش که برنامه ریزی و رهبری حمله به ماراوی را به عهده داشت، همراهی نیروهایی از اندونزی و مالزی با داعش در مبارزه با نظامیان فیلیپین را تائید کرد و این اتفاق نشان داد داعش از دریچه فیلیپین به دیگر مناطق آسیای جنوب شرقی، چشم دوخته است.

اگرچه این عملیات به شکست داعش در فیلیپین انجامید، اما ریشه‌های تفکر وهابیت و حضور مخفیانه نیروهای متواری داعش، زنگ خطری نه تنها برای فیلیپین بلکه کشورهای جنوب شرقی آسیا بویژه کشورهای مسلمان بود و حکایت از یارگیری مجدد داعش برای ادامه اقدامات تروریستی داشت. معرفی امین باکو، به عنوان سرکرده داعش در جنوب شرق آسیا نیز رویکرد داعش برای ادامه حضور در فیلیپین را تائید می‌کرد.

اینک به دنبال پیروزی محور مقاومت در عراق و سوریه و شکست گروه تکفیری تروریستی داعش، شواهد بیشتری نشان می‌دهد که حضور در جنوب شرق آسیا از دروازه فیلیپین، در دستورکار رهبران داعش و حامیان غربی ـ عربی این گروه قرار گرفته است.

اعلام موجودیت گروه تکفیری «بانگسامورو» در روزهای اخیر، به عنوان شاخه‌ای از شبه‌ نظامیان متحد با داعش و تهدید به اقدام برای حمله مجدد به شهر ماراوی، احتمال عملیات آتی داعش در این منطقه را افزایش داده است.

اگرچه بانگسا مورو، خود را بخشی از عوامل جبهه آزادیبخش مورو می‌داند، اما بعید است این جبهه که سال 2014، توافق‌نامه‌ صلح با دولت مرکزی امضا کرد، با داعش هم‌پیمان شده باشد. در عین حال داعش به دنبال جذب نیروهای گروه‌های تروریستی ابوسیاف و انصار خلیفه فیلیپین نیز هست.

به‌نظر می‌رسد خطر گسترش تروریسم، مبتنی بر تفسیر انحرافی وهابیت از اسلام، مهم‌ترین تهدید کشورهای منطقه جنوب شرق آسیا از جمله فیلیپین، اندونزی، مالزی و تایلند باشد. داعش و دیگر گروه‌های افراطی از جنگ سوریه و عراق به عنوان بستری برای عضوگیری و آموزش جنگی، از میان جوانان جنوب شرق آسیا استفاده کردند و حتی تروریست‌های مالزیایی و اندونزیایی به نام «یگان مالایی زبان» در عراق، عامل برخی از حملات انتحاری شدند.

در این مقطع ایجاد عزم منطقه‌ای و اتخاذ رویکرد مشترک برای مقابله با تروریسم تکفیری، در میان کشورهای جنوب و شرق آسیا، یک ضرورت است. مقابله با گروه تروریستی داعش و هم‌پیمانان آن نیازمند همکاری همه جانبه کشورهای جنوب شرق آسیا بوده و در این میان استفاده از تجربیات ایران و محور مقاومت می‌تواند از تحقق اهداف داعش جلوگیری کرده و ثبات و امنیت را در این منطقه مهم از جهان تداوم بخشد.

محسن پاک آئین

کارشناس ارشد مسائل بین‌الملل