ضرباهنگ دفاع مقدس به روایت افلاکیان

هنرمندانی که شاید به‌واسطه سن کم‌شان روزهای جنگ را لمس نکرده باشند اما با دل و جان اثری را می‌نوازند که برآمده از ذهن دغدغه‌مند آهنگساز جوانی است که بازگوکننده ابعاد دیگری از دفاع مقدسی است که تقدسش برای او رنگ و بوی دیگری دارد.اثری با عنوان «افلاکیان» در توصیف آزادگی و آزادگان.

ارکستر فرهنگ و هنر که سه سال پیش راه اندازی شده، اتفاقی را رقم خواهند زد که شاید بتوان آن را اولین رخداد موسیقایی نسل جوان در حوزه جنگ و دفاع مقدس دانست؛ اتفاقی که با همکاری موزه انقلاب و دفاع مقدس برای پیوند نسل جوان با مضامین دفاع مقدس شکل گرفته است.

1. نگاه ابزاری به ژانر موسیقی جنگ

با گذشت 21 سال از جنگ تحمیلی آثار بسیاری توسط بزرگان موسیقی کشورمان با موضوع جنگ و دفاع مقدس ساخته شده که هر کدام در تاریخ موسیقی ایران ماندگار شده‌است اما همیشه جای خالی آثار فاخر توسط آهنگسازان جوان با چنین مضامینی خالی بوده که این خود جای تامل دارد.

مسعود پیروی، آهنگساز جوان و خالق سوئیت سمفونی «افلاکیان» در این باره می‌گوید: استفاده ابزاری و بدون خلاقیت رسانه‌ها از چنین آثاری یکی از دلایل عدم ورود آنها به ژانر موسیقی جنگ و دفاع مقدس است چرا که بارها دیده شده از چنین آثاری در مقاطع زمانی مختلف بدون خلاقیت بهره‌برداری می‌شود که شاید مورد توجه و تائید خالق اثر نباشد و اطمینان را برای خالق اثر از بین می‌برد.

وی ادامه می‌دهد: طی سال‌های اخیر متاسفانه ذائقه شنیداری مردم به لحاظ کیفی متفاوت شده که به نظر من این خود نشأت گرفته از برچسب سفارشی به آثار تولید شده در حوزه جنگ و دفاع مقدس است چرا که متاسفانه برخی نوازندگان و آهنگسازان به این قبیل کارها به دیده کسب درآمد می‌نگرند و این درحالی است که اگر دغدغه اول آهنگساز خلق یک اثر باشد و بعد مسائل مادی، کیفیت کارها بالاتر می‌رود. از طرف دیگر برخی سفارش دهندگان این نوع موسیقی متاسفانه آگاهی و شناخت کافی نسبت به مضمون هنر و موسیقی ندارند و با
متر و معیار کمی آن را می‌سنجد و پارامتر زمانی برایشان از اهمیت بالایی برخوردار است که این خود لطمه سنگینی به کار می‌زند. درواقع بیشتر این کارها از نظر زمانی مدت طولانی دارند و از آنجایی که ذائقه شنیداری امروز جامعه خیلی با موزیک‌های طولانی سازگار نیست، نسبت به آنها دافعه نشان می‌دهند و عکس‌العملش در جامعه آهنگسازان نیز این‌گونه می‌شود که به سراغ این ژانر نروند.

2. عدم تنوع موسیقایی

این استاد دانشگاه توجه بیش از حد ارگان‌های سفارش‌دهنده به برخی هنرمندان و برچسب عدم تنوع کاری به آهنگساز از سوی جامعه را یکی دیگر از علل بی‌توجهی آهنگسازان به این ژانر از موسیقی می‌داند و معتقد است با ورود آهنگسازان به این حوزه متاسفانه سایر آثارشان نادیده گرفته می‌شود به طوری که قطعاتی که با موضوعات جنگ و دفاع مقدس ساخته می‌شود به نسبت دیگر آثارش پررنگ‌تر می‌شود . پیروی ادامه می‌دهد: برخی ارگان‌ها و سفارش‌دهندگان این‌گونه موسیقی‌ها بیشتر از این‌که به فکر این باشند آهنگسازان مختلف بیان‌های متفاوتی از جنگ، دفاع مقدس، اسرا و آزادگان داشته باشند بشدت درگیر اسم‌ها شده‌اند و این اتفاق باعث شده نه عرصه‌ای برای آزمون و تجربه دیگر آهنگسازان مهیا شود و نه استعدادهای جدیدی در این زمینه کشف شود. اما باز هم جای خوشحالی است که چنین فضایی در اختیار هنر موسیقی قرار گرفته و این سفارش‌دهندگان دوستدار هنر تلاش دارند با ابزار موسیقی پیام شهدا و ایثارگران را به گوش جامعه برسانند و از سویی دیگر نیز باعث پویایی جامعه موسیقی می‌شوند.

3. هنر در خدمت دفاع مقدس

سوسن تقی‌پور که از سال گذشته با هدف رویارویی نسل جوان دانشگاهی با مضامین جنگ و دفاع مقدس چنین پروژه‌ای را اجرایی کرده دراین باره می‌گوید: هدف من بر این بود که دفاع مقدس را به نسل جوان امروزی معرفی کنم و شرایطی را ایجاد کنم که آنها بتوانند هنر را به خدمت دفاع مقدس بگیرند چرا که معتقدم دفاع مقدس به قدری بزرگ است که هرچقدر با ابزارهای مختلف به سراغش برویم، نمی‌توانیم بزرگی آن را وصف و به تصویر بکشانیم. بر این اساس تصمیم گرفتم تفاهم‌نامه‌ای با موزه انقلاب و دفاع مقدس در زمینه‌های موسیقی، تجسمی و نمایش منعقد کنم که تا حدی بتوانم دانشجویان را به دفاع مقدس وصل و به طریقی این مضمون را به آنها شناسایی و آنها را وارد فضای جنگ کنم. در نهایت توانستیم با سردار خضراعی در حوزه موسیقی تفاهم‌نامه‌ای را جهت ساخت اثری موسیقایی و اجرای آن توسط ارکستر فرهنگ و هنر دانشگاه منعقد کنیم که به دنبال آن سوئیت سمفونی «افلاکیان» که تمامی حقوق معنوی آن متعلق به موزه انقلاب و دفاع مقدس است توسط استاد مسعود پیروی از استادان دانشگاه علمی کاربردی واحد 46 ساخته شد که با ارکستر فرهنگ و هنر دانشگاه به رهبری شهرام توکلی و علی‌اکبر قربانی 20 تا 23 شهریورماه اجرا خواهیم کرد.

وی ادامه می‌دهد: برای ساخت این اثر گروه موسیقی و استادان ما پای خاطرات بزرگمردان جنگ نشستند و آنها را خواندند و کتاب‌های شعری که در این زمینه نوشته شده بود را ورق زدند تا با فضا و دنیای آنها آشنا شوند. به نظرم این خودش یک ارزش است که امیدوارم بتوانیم با اجرای این اثر گوشه‌ای از رسالتمان را نسبت به شهدای عزیزمان و جنگ و دفاع مقدس نشان دهیم.

4. نسل جوان پیشرو

اجرای سوئیت سمفونی «افلاکیان» و سمفونی «حماسه و اقتدار» از ساخته‌های مجید انتظامی توسط ارکستر دانشجویی فرهنگ و هنر را شاید بتوان یکی از نکات بارز این رویداد موسیقایی دانست چرا که تا کنون آثاری از این دست با ارکسترهای بزرگی اجرا شده‌اند که تجربه بسیاری در نوازندگی دارند اما علی‌اکبر قربانی یکی از رهبران این ارکستر می‌گوید: بخش اعظم نوازندگان ارکستر سمفونیک تهران و ارکستر ملی را همین نوازندگان ارکستر فرهنگ و هنر تشکیل می‌دهند که طی سه سال فعالیت، اجراهای موفقی را در داخل و خارج کشور داشته‌اند و این خود موفقیت بزرگی برای دانشجویان دانشگاه است که حین تحصیل تجربه صحنه را به دست آورند. من معتقدم که این ارکستر طی سال‌های فعالیتش روند رو به رشدی داشته و من آینده آن را خیلی روشن می‌بینم. شهرام توکلی دیگر رهبر این ارکستر نیز معتقد است: نباید از پتانسیل نسل جوان غافل ماند چرا که همین جوانان با اجراهای موفق خود طی این سال‌ها نشان داده‌اند در صورت داشتن عرصه برای ارائه کارشان توانایی لازم را دارند.

سحر طاعتی

جام‌جم