بیماران روانپزشکی را مسخره نکنیم

اتفاقی که به گمان من علت اصلی آن بی‌اطلاعی افراد جامعه از جنبه‌های آسیب‌زای این رفتار بوده است.

مسخره کردن یک‌چهارم هموطنان ممنوع!

براساس آمارهای کشوری حدود یک‌پنجم تا یک‌چهارم مردم ایران در حال حاضر با شدت کم و زیاد گرفتار بیماری یا اختلالات روانپزشکی هستند که شایع‌ترین آن افسردگی و بیماری‌های اضطرابی است. تلخ‌تر از آن این که بسیاری از افرادی که با استفاده از واژه روانی و طنزهای نامناسب اقدام به تمسخر بیماران روانپزشکی می‌کنند خود دچار بیماری روانپزشکی هستند، اما از پذیرش بیماری خود اجتناب می‌کنند.

انسان باشیم و انسانی رفتار کنیم

بیماران روانپزشکی نیز مانند همه ما انسان هستند، از سلول‌هایی مانند ما ساخته شده‌اند و توانایی انسانی بسیاری حتی گاهی بیش از ما دارند. اما به خاطر اتفاقاتی که مهم‌ترین آنها تغییراتی در مواد مغزی ایشان است دچار بیماری روانپزشکی شده‌اند. بیماری‌هایی که فرق‌ چندانی با به‌طور مثال فشار خون ندارد. این بیماران نیز مانند بسیاری از بیماران دیگر تقصیری در ابتلای خود ندارند و قادر به مقاومت در برابر علائم و خوددرمانی نیستند. پس همانگونه که یک بیمار مبتلا به فشار خون را مسخره نمی‌کنیم، نباید بیماران روانپزشکی را هم مسخره کنیم.

رفتاری عمیقا آسیب‌زا

مهم‌ترین مانع در درمان مشکلات روانپزشکی افراد جامعه، خودداری ایشان از مراجعه به روانپزشک و پذیرش درمان است وگرنه برای تقریبا تمام بیماری‌های روانپزشکی در حال حاضر درمان‌های موثر دارویی و غیردارویی وجود دارد. مهم‌ترین مشکل این افراد در مراجعه به روانپزشک ترس از انگ خوردن توسط سایر افراد جامعه است. رفتارهایی مانند مسخره کردن بیماران روانپزشکی از مهم‌ترین عواملی است که در جامعه بیماری روانپزشکی را به‌عنوان یک چیز عجیب و غریب مطرح می‌کند. گسترش این نگرش می‌تواند به این آسیب دامن بزند و سبب تشدید بیماری‌های روانپزشکی و عوارض آنها از جمله خودکشی شود.

ماهی را باید زودتر از آب گرفت

اگر تا همین چند دقیقه پیش هم «روانی» از معروف‌ترین شوخی‌های شما با دیگران بوده هنوز دیر نشده است. کافی است چند لحظه خودتان را به جای یک بیمار روانپزشکی بگذارید، می‌بینید واقعیت بیماری شما مایه شوخی دیگر افراد با هم است. چه حسی به شما دست می‌دهد؟ حس بسیار آزاردهنده‌ای است. پس بیایید برای آرامش بیشتر بیماران روانپزشکی، خانواده ایشان و جامعه از مسخره کردن بیماران روانپزشکی اجتناب کنیم.

دکتر محمدرضا شالبافان - روانپزشک و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران