واردات، زیر و روی کفش را به هم دوخت

در برخی اخبار آمده صنعت کفش ایران روبه تعطیلی است، آیا شما این خبر را تأیید می‌کنید؟

بله، صنعت کفش ایران به دلیل بی‌توجهی مسئولان به تولیدکنندگان تقریبا تعطیل شده و به فراموشی سپرده شده است، تاجایی که بیش از نیمی از صنعت کفش ایران یا تعطیل شده یا مالکان واحدهای تولیدی امروز واردکننده شده‌اند.

به نظر شما اصلی‌ترین عامل این اتفاق چیست؟

واردات قانونی و قاچاق جزو اصلی‌ترین عواملی هستند که باعث تعطیل شدن صنعت کفش ایران شده‌اند.

قاچاق در این زمینه چه جایگاهی دارد؟

با توجه به سیاست‌های مقابله با قاچاق در بازار کفش، امروز کمتر شاهد قاچاق هستیم، اما واردات بی‌رویه با استفاده از شیوه‌های متفاوت و دور زدن قانون بلای جان تولید شده است به طوری که برخی واحدهای تولیدی امروز خود واردکننده شده‌اند.

منظور شما از دور زدن قانون چیست؟

متاسفانه قوانین موجود متناسب با شرایط بازار نیست و تعرفه‌ها هم بازیچه سودجویان شده است به این ترتیب که بسیاری از افراد با استفاده از خلأهای قانونی به طور کاملا قانونی تیشه به ریشه صنعت کفش زده‌اند. چون زیره و رویه کفش را جداگانه به عنوان مواد اولیه وارد می‌کنند و اینجا تنها هر دو بخش را که خود به عنوان محصول آماده هستند به یکدیگر متصل می‌کنند. سؤال اینجاست که این روند چه تفاوتی با واردات محصول نهایی دارد. البته این تنها راه دور زدن قانون نیست به این دلیل که امروز واردات در حجم کم، اما تعداد بالا به بهانه واردات نمونه‌ها برای تولید، رسمی شده که اغلب واردکنندگان از آن استفاده می‌کنند.

یعنی این دو بخش (زیره و رویه کفش) واقعا مواد اولیه کفش نیستند؟

خیر؛ مواد اولیه تولید کفش، یراق‌آلات، مواد اولیه تولید زیره، پی‌وی‌سی، سرب و لوازمی با عنوان خرج کار است نه این که زیره آماده یا رویه آماده وارد کنیم و پس از آن بگوییم کفش تولید کرده‌ایم. مشکل اصلی اینجاست که مسئولان هنگام تدوین قوانین یا تعیین تعرفه‌های گمرکی با اتحادیه‌های قانونی که دقیقا با مسائل صنف آشنا هستند مشورت نکرده‌اند. این رویه فعلی واردات بدتر از قاچاق است چون سودجویان قانونی بلای جان تولید شده‌اند درحالی‌که رهبر معظم انقلاب بارها تاکید فرموده‌اند باید از تولید داخلی حمایت کنیم.

منظور شما ممنوعیت واردات کفش است؟

خیر؛ اجازه دهید نظر شما را به فرمایشات رهبر معظم انقلاب معطوف کنم چون ایشان به دقت و ریزبینی خاصی به این پرسش برای همه صنایع پاسخ داده‌اند. ایشان تاکید کرده‌اند باید واردات مدیریت شود، چون اگر بخواهیم کل واردات را ممنوع اعلام کنیم قطعا مشکلات بیشتر خواهد شد . در ضمن نباید فراموش کنیم در همه صنایع، رقابت بسیار سازنده است. به عنوان مثال در صنعت کفش تولیدکنندگان ایرانی نیازمند نمونه هستند بنابراین باید واردات مدیریت شده باشد و فقط محصولات کلی را شامل شود نه این که مواد اولیه را ممنوع کنیم.

چندی پیش در شهر تبریز خرید کفش‌های خارجی از سوی مردم تحریم شد آیا نتیجه‌ای داشت؟

بله؛ به نظر من این کار باید مثل تحریم تنباکو برای همه کالاهای خارجی که در داخل کشورمان تولید می‌شود اجرا شود؛ چون امروز تولیدکنندگان ما نیازمند حمایت واقعی هستند. من اعتقاد دارم تولیدکنندگان سربازان دوران صلح هستند و باید آماده واکنش به مشکلات باشند به این دلیل که جنگ اقتصادی بسیار سخت‌تر و مشکل‌تر از جنگ در جبهه‌های نبرد است.

نظر شما درباره تجارت ترجیحی میان ایران و ترکیه چیست؟

این تجارت بخصوص با ترکیه باعث شده تولیدکنندگان ایران با چالش جدی مواجه شوند و در برخی موارد حتی کفش‌هایی را که در ایران تولید شده‌اند دوباره به خودمان به نام کفش ترکیه می‌فروشند. ایران توانمندی‌های بالایی دارد، اما چون حمایت نشده دیگران بخصوص ترکیه از آن سود برده‌اند. اگر مسئولان برای یک دوره پنج ساله واقعا از صنعت کفش ایران حمایت کنند حتی برندهای معتبر بین‌المللی را پشت سر خواهیم گذاشت چون صنعت کفش در ایران دارای تاریخی قابل اعتماد است.

ایران برای ارتقای توانمندی تولید باید چه کاری انجام دهد؟

باید با استفاده از تجارب دیگران ما هم دوباره به جایگاه واقعی خودمان بازگردیم. به عنوان مثال امروز ویتنام از این شیوه استفاده کرده و در حال پشت سر گذاشتن بسیاری از برندهای بین‌المللی فعلی است. اکنون که ایران محل توجه تجار و بازرگانان خارجی شده، مسئولان باید به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی کنند که تجار بزرگ و تولیدکنندگان بنام خارجی در ایران با همکاری تولیدکنندگان خوشنام ایرانی کارخانه ‌احداث کنند تا پس از گذشت کمتر از یک دهه دانش و فناوری‌های مورد نیاز این صنعت به ایران منتقل شود؛ بعد از آن شاهد خواهیم بود که صنعت کفش ایران چه امتیازی دارد که می‌تواند باعث اشتغال و ایجاد ارزش افزوده بالایی در اقتصاد کشورمان باشد.

شرایط سرمایه‌گذاری در این صنعت را مناسب می‌بینید؟

خیر؛ امروز شرایط برای حضور سرمایه‌گذاران داخلی یا خارجی مناسب نیست چون آینده سرمایه‌گذاری مشخص نیست و با این شیوه قطعا سرمایه‌گذاری با شکست مواجه خواهد شد. مشکلاتی که قبلا به آن اشاره کردم باعث شده بسیاری از تولیدکنندگان قدیمی کارگاه‌های خود را تعطیل و کارگران را اخراج و با شیوه‌های مختلف اقدام به واردات ‌کنند چون با این شیوه بدون گرفتاری در اداره‌های مختلف می‌توانند قانونی منافع بیشتری داشته باشند.

منظور شما از گرفتاری در اداره‌ها چیست؟

اکنون اداره مالیات، سازمان تأمین‌اجتماعی و بانک‌ها همه به جای این که حامی تولید باشند بلای جان تولید شده‌اند چون بدون توجه به رکود، تمام مطالبات خود را از تولیدکنندگان مطالبه می‌کنند. در شرایط فعلی تولیدکنندگان نمی‌خواهند از مسئولیت‌های قانونی خود فرار کنند، ولی لازم است مسئولان به این نکته توجه کنند که حداقل برای جان گرفتن دوباره تولید باید مدتی به آنها زمان بدهند.

شما دائم به جلوگیری از واردات محصول اشاره کردید اکنون شرایط مواد اولیه چگونه است؟

همان‌طور که اشاره کردم هنگام تصمیم‌گیری برای صنایع معمولا از اتحادیه‌ها و کارشناسان آنها استفاده نمی‌شود و پشت در‌های بسته تصمیم‌گیری و قانونگذاری می‌شود که این اشتباه است چون کارشناسان اتحادیه‌های تخصصی می‌توانند مشکلات موجود را به مسئولان یادآوری کنند. امروز مواد اولیه با تعرفه‌های بالا وارد می‌شود که پس از آن هم مالیات بر ارزش افزوده از راه می‌رسد؛ این باعث بالا رفتن هزینه‌های تولید خواهد شد که رقابت‌پذیری در بازارهای هدف را از محصولات ایران خواهد گرفت. این شرایط اصلی واردات مواد اولیه است که باید در تمام صنایع مسئولان به آن بازنگری کنند. تولیدکنندگان باید بتوانند مواد اولیه موردنیازشان را برای تولید واقعی بدون هرگونه مانع در سایه قانون وارد کنند و هیچ نگرانی از حضور محصولات نهایی خارجی در بازار نداشته باشند.

عماد عزتی