فرصتی برای ارتباط جامعه با طبیعت

«ارتباط مردم با طبیعت» به عنوان موضوع روز جهانی محیط زیست سال جاری، برای برجسته کردن رابطه طبیعت با امنیت و سلامت غذایی، تامین آب و جلوگیری از تغییرات اقلیمی، با هدف تعامل و توجه میلیون‌ها نفر از مردم از جمله نهادهای دولتی و مردمی در حوزه‌های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی انتخاب شده است.

در دهه‌های اخیر، با وجود پیشرفت‌های علمی زیاد، مشکلات محیط زیستی مانند گرم شدن کره زمین باعث به خطر افتادن سلامت نظام‌های طبیعی و به پیروی از آن تهدید سلامت و رفاه انسان شده است. به عنوان مثال، اقیانوس‌ها و جنگل‌ها که وظیفه جذب گازهای گلخانه‌ای مانند دی‌اکسیدکربن و متان را بر عهده دارند به طور گسترده‌ای دچار تخریب شده‌اند و نه‌فقط باعث نابودی کشاورزی و دامداری در بسیاری از نقاط شده بلکه تامین مواد اولیه داروها را نیز به مخاطره انداخته است.

اگرچه میلیاردها نفر از روستاییان در سراسر جهان زندگی متصل به طبیعت دارند و بخوبی وابستگی خود به طبیعت اطراف خود را درک می‌کنند، ولی بسیاری از ساکنان شهرها نیز معیشت‌های وابسته به طبیعت دارند و با تخریب محیط زیست دچار صدمات اقتصادی جدی می‌شوند.

شاید یکی از راه‌های درک بهتر ارزش طبیعت تبدیل خدمات زیست بومی به معادل پولی باشد. اگرچه اقتصاددانان راه‌هایی را برای قیمت‌گذاری این خدمات پیشنهاد می‌کنند ولی خدمتی مانند تامین هوای پاک، گرده افشانی درختان میوه، جلوگیری از سیل، ذخیره آب، تنظیم درجه حرارت یا تامین فضای گردش در طبیعت، اغلب قابل قیمت‌گذاری نیستند. به عبارت دیگر هوایی که هر لحظه تنفس می‌کنیم، غذایی که می‌خوریم و بسیاری از داروهایی که مصرف می‌کنیم، از طبیعت ناشی می‌شوند و آرامش و آسایش جسم و روح ما وابسته به طبیعتی است که نمی‌توان بسادگی بر خدماتی که به ما می‌دهد، قیمت گذاشت.

در عصر آسفالت و گوشی‌های هوشمند و در میان حواس‌های پرت در زندگی مدرن، شاید ارتباط گرفتن با طبیعت کار ساده‌ای نباشد. ولی این تنها راهی است که باید رفت. به تعبیر درست‌تر «این تنها راهی است که باید برگشت.»

لطفا این پیام را جدی بگیرید. با طبیعت اطراف خود ارتباط برقرار کنید. حتی اگر زودگذر باشد؛ در حد دست دادن با یک رودخانه. این روش را امتحان کنید: چشم در چشم آب، دست خود را داخل یک رود فرو برید، حدود یک دقیقه نگهدارید و به صدایش گوش بسپارید. همین تلاش ساده می‌تواند رابطه ما را با محیط زیست اطرافمان بهبود دهد و هماهنگی بین ما و طبیعت را تنظیم کند. به نحوی که هر دو قادر به ادامه حیات باشیم و از یکدیگر حفاظت کنیم.

دکتر اصغر محمدی‌فاضل - کارشناس محیط زیست