بنابراین روشهای سنتی انتخاباتی چون چاپ کردن پوستر و قانع کردن شفاهی و سنتی مردم از طریق تبلیغات و بحثهای شفاهی و رو در رو که در گذشته در جهت معرفی نامزدها از جانب هوادارانشان صورت میگرفت، امروزه در قالب رسانههای رسمی بویژه تلویزیون و نیز شبکههای اجتماعی تاثیری ویژه بر مخاطبان دارد. همانطور که در جریان انتخابات هم دیدیم، این رسانهها با تحولاتی که در حوزه شبکههای اجتماعی اتفاق افتاد و نقش اطلاعرسانی و آگاهی بخشی که ایفا کردند، توانستند افکار عمومی را به سمت انتخابی درست و عقلانی سوق دهند. الحمدلله این هدایت و اثربخشی باعث ایجاد یک شور انتخاباتی هم در جامعه شد و ما حضور حداکثری مردم را در پای صندوقهای رأی برای انتخاب سرنوشتشان شاهد بودیم. در مجموع به عقیده من در این دوره از انتخابات، اثربخشی و تاثیرگذاری خوب رسانههای سنتی و بخصوص رادیو و تلویزیون ملی را شاهد بودیم و این رسانهها نقشی عمده در انتخابات ایفا کردند.
بحث دیگری که در اینجا مطرح است، مرجعیت رسانه ملی در طول ایام انتخابات و اعتماد مردم به این رسانه است. شبکههای اجتماعی و اصطلاحا موبایلی گرچه ضریب نفوذ بالایی را میان مردم و شهروندان جامعه به دست آوردهاند و امروزه دیگر تقریبا هر کسی عضو یکی از این شبکههای مجازی شده است، با این حال به نظرم نقششان هنوز خیلی جدی نیست و از جهت اعتماد به صحت مطالب منتشر شده هنوز این رسانه ملی است که توانسته اعتبار و اعتمادی ویژه برای خود کسب کند. در طول ایام انتخابات مدام اخباری منتشر میشد و بحث و گمانهزنی در خصوصشان در جامعه اوج میگرفت؛ در چنین شرایطی این رسانه ملی بود که اطلاعات مستند و مستدل منتشر میکرد و به نگرانیهای مخاطبان پاسخ میداد. شبکههای مجازی با وجود نفوذشان هنوز ابهاماتی را به لحاظ انتشار اطلاعات دارند و در عوض رسانه ملی توانسته مزیت خبری و خبررسانی را برای خود حفظ کند و به عنوان منبع اصلی اخبار تلقی شود. نظرسنجیهای صورت گرفته نیز همین فرضیه را ثابت کردند و شهروندان بر این مرجعیت خبری رسانه ملی اذعان داشتند. به هر حال نحوه استفاده افراد از شبکههای مختلف مهم است و هرقدر این استفاده عاقلانهتر باشد، برای خود مخاطبان هم بهتر است و باعث لطمه خوردن به اعتمادشان نمیشود. باید کاربران بکوشند هر عکس و فیلم نامطمئنی را منتشر نکنند و با این اقداماتشان به مرور زمینههای اعتمادسازی نسبت به این شبکهها در جامعه فراهم شود.
استمرار این برنامهسازیهای خوب و هدفمند طی ایام بعد از انتخابات هم لازم است. به هر حال شوری در جامعه ایجاد شده و هنوز هم فروکش نکرده است. رسانه ملی میتواند در چنین شرایطی به انعکاس مطالبات مردم بپردازد، دیدگاههای مختلف را پوشش دهد و نقش خود را در روشنگری افکار عمومی ایفا سازد.
دکتر علیاصغر کیا
استاد ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد