حرکت بیلیاردی درانتخابات فرانسه

نکته اول: دور دوم انتخابات ریاست جمهوری فرانسه، پیش از آن‌که یک رای‌گیری انتخاباتی برای تعیین جانشین فرانسوا اولاند باشد، رفراندومی برای خروج یا عدم خروج فرانسه از اتحادیه اروپا بود. در این رقابت آرای مکرون نسبت به دور اول 42 درصد افزایش داشته که با توجه به اجماع آرای نامزدهای مختلف در مقابل خانم لوپن، امری طبیعی محسوب می‌شد، اما نکته جالب افزایش 12 درصد آرای لوپن نسبت به دور اول است. به بیانی ساده، 12 درصد افرادی که در دور اول با سیاست‌های لوپن مخالف بودند، زمانی که انتخابات ریاست جمهوری شکلی رفراندوم مانند برای تعیین سرنوشت حضور فرانسه در اتحادیه اروپا به خود گرفت، از این سیاست پشتیبانی کردند. این رخداد می‌تواند به منزله نارضایتی حداقل یک سوم فرانسوی‌ها از سیاست‌های اتحادیه اروپا و کلید تحرکات سیاسی آینده اپوزیسیون این کشور باشد.

نکته دوم: بسیاری مکرون را یک میانه روی سیاسی می‌دانند که نه مانند سوسیالیست‌ها چپگراست و نه مانند جمهوریخواهان راستگرا. اما قبل از قضاوت در مورد میانه‌رو بودن مکرون باید به اندیشه‌های ایدئولوژیک شخصی وی نگاهی انداخت. مکرون یک مسیحی پروتستان پیرو مکتب ژان کالوین است که در تفکرات مذهبی، جایگاه ویژه‌ای برای دترمینیسم یا جبرگرایی قائل است. این تفکر، جامعه را به دو بخش انسان‌های هدایت شده به وسیله جبر الهی و انسان‌های منحرف به واسطه جبر الهی تقسیم کرده و معتقد است زمامداری حکومت باید به دست انسان‌های هدایت‌شده صورت پذیرد. با این پیش فرض، حکومت شکل گرفته بر اساس آنچه ذکر شد نیز حکومتی الهی محسوب خواهد شد. به بیانی ساده‌تر، این نگرش اعتقادی شدید به نخبه گرایی سیاسی و حتی الیگارشی با چاشنی دین و اقتدارگرایی و تمامیت خواهی نیز امری بدیهی در این سیستم حکومتی به شمار می‌رود. میزان پایبندی مکرون به اندیشه‌های ایدئولوژیک را از نوع رابطه زناشویی و میزان تعهد وی به این رابطه بخوبی می‌توان درک کرد. با آگاهی از این پیش زمینه بهتر می‌شود ایده‌آل سیاسی مکرون به ظاهر میانه رو را دریافت!

نکته سوم: انتخاب امانوئل مکرون به عنوان رئیس‌جمهور فرانسه به هیچ عنوان نشانه اقبال عمومی مردم فرانسه به وی و سیاست‌های او نیست. انتخابات فرانسه در وهله نخست با آرای سلبی مردم در مقابل سیاست‌های پوپولیستی مارین لوپن مواجه بود و در وهله دوم در مرحله تعیین آرای ایجابی نیز با رسوایی فرانسوا فیون همراه شد که این اتفاق به چرخش آرا به سمت مکرون و انتخاب وی ختم شد.

به بیانی بهتر، انتخاب مکرون ثمره یک دوره حرکت بیلیاردی در آرای مردم فرانسه بود. با ملحوظ دانستن تحلیل فوق و معضلات کنونی جامعه فرانسه که مبتنی بر مسائل اقتصادی و محیط زیست هستند و تاکید سیاست‌ورزی مبتنی بر تغییر مکرون، به وضوح می‌توان دریافت وی در جهت اعمال سیاست‌های خود به هیچ عنوان کار ساده‌ای در پیش نخواهد داشت و دوره پیش رو، پنج سال پرالتهاب برای ساکن کاخ الیزه خواهد بود.

دکتر مانی محرابی

عضو هیات علمی اندیشکده روابط بین‌الملل