علل ناکامی احزاب

این موضوع دلایل مختلفی دارد که فرهنگ سیاسی، سابقه و پیشینه فعالیت‌های حزبی، اراده سیاسی نخبگان و نبود آموزش‌های سیاسی به مردم را باید از مهم‌ترین دلایل ناکامی بسیاری از فعالیت‌های حزبی در کشور دانست.

مردم نقش‌پذیر و آموزش‌پذیرند. باوجود این جامعه‌پذیری سیاسی در متون درسی و آموزشی در دوره‌های مختلف تحصیلی چندان مورد توجه قرار نگرفته است.

مردم‌سالاری پایه‌های مختلفی دارد که یکی از آنها انتخابات و نظام حزبی است. نظام حزبی به دموکراسی دوام و قوام بیشتری می‌بخشد.

به نظر می‌رسد احزاب باتوجه به ساختاری که دارند، بهتر می‌توانند روی نظام سیاسی، کنترل و نظارت داشته باشند. چه درغیر این‌صورت، این مساله به جامعه‌پذیری سیاسی تبدیل نخواهد شد. البته باورمند شدن نسبت به فعالیت‌های حزب با آموزش مقدور است.

می‌توان ابزارهای تبلیغات و رسانه‌های گروهی را بسیج کرد تا در قالب بخشی از برنامه دو ساله یا چهارساله، دولت متعهد شود در برنامه‌های آموزشی مراکز تحصیلی، جامعه‌پذیری مردم را نسبت به نظام حزبی تقویت کند. اصولا احزاب کارکردهای مختلفی دارند.

جدای از اهداف و برنامه‌های هر کدام از احزاب با هر گرایش سیاسی، آنها طرح‌های دیگری را نیز دنبال می‌کنند که از جمله آنها کادرسازی است.

در چنین فرآیندی افراد پلکان نظام حزبی را طی کرده و ارتقا می‌یابند. آموزش سیاسی و کادرسازی از جمله مهم‌ترین اهداف هر حزبی است.

جامعه‌ای که نظام حزبی ندارد یا نظام حزبی در آن کمرنگ است، عملا با قواعد حزب و قواعد انتخاباتی فاصله دارد.

دکتر مجتبی مقصودی - استاد جامعه‌شناسی سیاسی