پارس جنوبی، تکیه برتوان داخلی

به گزارش عصر نفت، پروژه‌هایی که امروز در شرف افتتاح هستند داستان جالبی دارند. این پروژه‌ها درست در روزهایی که تحریم‌ها علیه ایران آغاز شده بود و شرکت‌های خارجی علاقه‌ای به حضور در ایران نداشتند، توسط شرکت‌های ایرانی به پیش برده شده و با پیشرفت قابل ملاحظه‌ای به دولت یازدهم رسیدند. رویکرد آن روزهای صنعت نفت چاره‌ای جز اعتماد به شرکت‌های ایرانی را پیش روی کشور نگذاشته بود؛ درست برخلاف امروز که یک قرارداد هم امضا نشده و همه چیز به بازگشت شرکت‌های خارجی منوط شده است.

گرچه این پروژه‌ها به دلیل تحریم‌ها و افزایش قیمت نفت با افزایش هزینه‌ها و تأخیر همراه شد، ولی از آنجا که چاره‌ای جز توسعه میدان مشترک پارس جنوبی نبود، کارها پیش رفت و حالا روبان افتتاح آنها به دولت یازدهم رسیده است. نکته مهم در این باره، اتخاذ تصمیم در روزهای سخت بود که باعث شد وزیر نفت امروز با افتخار بگوید میزان برداشت ایران و قطر در پارس جنوبی برابر شده است آن هم در شرایطی که مهم‌ترین عامل در این موفقیت، تصمیمی بود که در آن روزها گرفته شد.

وزارت نفت فعلی اما برای نادیده گرفتن این موضوع روی مباحث دیگری مانور می‌دهد؛ از جمله بدهی‌های شرکت ملی نفت ایران و بدون اشاره به آن که این بدهی به دلیل سرمایه‌گذاری در پارس جنوبی و میادین مشترک ایجاد شده است سعی دارد این بدهی را به سوء عملکرد گذشته مربوط دانسته و افتخار برابری تولید با قطر را به نام خود تمام کند.

در چنین شرایطی است که تبلیغات به اوج خود می‌رسد و خیابان‌های تهران پر می‌شود از بنرها و بیلبوردهایی که افتخار افتتاح فازهای پارس جنوبی را به نام دولت یازدهم تمام می‌کند. به بیان ساده‌تر، وزارت نفت روی «تصمیماتی» موج سواری می‌کند که خود فاقد اتخاذ آن است و به هیچ عنوان علاقه ندارد روی توان داخل حساب باز کند، ولی از آنجا که انتخابات در پیش است از توان داخل می‌گوید.

در گذشته، برای عقب نماندن از پروژه‌های پارس جنوبی «تصمیم» گرفته شد ولی این روزها همه چیز معطل ورود شرکت‌های خارجی است، زیرا به اعتقاد وزیر نفت، شرکت‌های ایرانی باید پیشکار شرکت‌های خارجی باشند که اگر چنین تفکری در گذشته حاکم بود، وزارت نفت در دوره فعلی باید به دیوارها چشم می‌دوخت و مدیرانش به حضور در سخنرانی‌های خسته کننده سرگرم می‌شدند.

تفاوت دیدگاه‌ها در پارس جنوبی به خودی خود نشان می‌دهد هرگاه روی توان داخل ـ ولو با فاصله از استانداردهای جهانی ـ حساب باز کنیم موفق‌تر از آنیم که چشم انتظار شرکت‌های خارجی باشیم و هیچ قراردادی امضا نشود.

بر اساس آمارهای شرکت نفت و گاز پارس، میزان پیشرفت فیزیکی پروژه‌هایی که قرار است در هفته‌های آینده افتتاح شود، نشان می‌دهد وزارت نفت با کمترین زحمت آنها را به مرز افتتاح رسانده است.

به عنوان نمونه دولت یازدهم، فازهای 17 و 18 پارس جنوبی را با پیشرفت فیزیکی 78 درصد دریافت کرد و طی چهار سال آن را به بهره‌برداری خواهد رساند. همچنین در فاز 19 میزان پیشرفت 65 درصد بود که طی این چهار سال به 97 درصد رسیده است. در فاز 20 و 21 اما فعالیت بهتری صورت گرفته و میزان پیشرفت فیزیکی از 50 درصد به افتتاح نزدیک شده که تمام این پروژه‌ها توسط شرکت‌های ایرانی انجام شده است. هرچند به دلایل مختلف که قطعا سوءمدیریت نیز شامل آن می‌شود، خلأهایی در روند اجرای پروژه دیده می‌شود، ولی وقتی هزینه ـ فایده تصمیم واگذاری پروژه‌ها به شرکت‌های ایرانی را در نظر بگیریم، هیچ راهی برای تخریب توان داخل وجود ندارد که وزیر نفت به هر طریقی روی آن مانور می‌دهد.

نمی‌توان از یاد برد وزیرنفت برای حضور خارجی‌ها در صنعت نفت که با اعطای امتیاز همراه بود، بارها به شرکت‌های ایرانی حمله کرد و با الگویی که طراحی کرد، ایرانی‌ها را پیشکار شرکت‌های خارجی قلمداد کرد، ولو غیرمستقیم.

حالا که انتخابات نزدیک است، وزیرنفت مجبور است به چیزی افتخار کند که خود منتقد اصلی آن است؛ به ظرفیت‌های داخلی باید ببالد هرچند سعی می‌شود چنین توفیقی به اسم مدیریت این وزارتخانه ثبت شود که طنز تلخ و عجیبی است. این وزارتخانه در حال سواری بر موجی است که چشم دیدنش را ندارد ولی فعلا مجبور است به آن فخر بورزد؛ زیرا تقریبا در این چهار سال هیچ کاری انجام نشده است مگر تکمیل «تصمیمات» گذشته.