دکترین ترامپ آمریکا را خلع سلاح خواهد کرد

در مدت 70 سال اخیر هرگز ایالات متحده بر طبل عدم صلح جهانی نکوبیده بود تا زمانی که دونالد جان ترامپ به کاخ سفید راه یافت. باید توجه داشت عدم صلح جهانی ارتباطی با نظامی‌گری دولت آمریکا ندارد و اساسا نیز می‌توان ادعا کرد دولت ترامپ یک دولت نظامی‌گرا نخواهد بود، بلکه عدم صلح جهانی یک پدیده چند وجهی‌ است که ایدئولوژی و دکترین یک دولت آن را رقم خواهد زد و این اتفاق هم‌اکنون در دولت ترامپ رخ داده است. ترامپ بازی رقابتی میان ایالات متحده و سایر کشورها بویژه چین را از میدان‌های دیپلماتیک، هژمونیک و نظامی به میدان اقتصاد وارد کرده که به‌زعم صاحب این قلم این رخداد بزرگ‌ترین اشتباه وی خواهد بود.

رقابت خصمانه اقتصادی میان ابرقدرت‌های اقتصاد جهان، در وهله نخست به تضعیف حداقل یکی از قطب‌های جهانی منجر و نهایتا پایه‌های اقتصاد بین‌الملل را تضعیف خواهد کرد که اگر این اتفاق رخ دهد تمام کشورها، حتی کشورهای به ظاهر برنده نیز دچار خسران خواهند شد. البته می‌توان رقابت‌های خصمانه اقتصادی را در برنامه امنیتی سیاست خارجی یک دولت نهادینه کرد اما این برنامه الزاما باید به شکل بلند مدت و در جهت خروج نیاز بازار جهانی به اقتصاد مورد هجوم تدوین شود، نه برنامه‌های کوتاه مدت بر پایه مقابله مستقیم با ابزارهای مالیاتی، گمرکی و ....

ایدئولوژی تغییر «دشمن انگاری روسیه» به «دشمن انگاری چین» و مهم‌تر از آن دکترین مقابله مستقیم و رو در روی اقتصادی با چین، به برهم خوردن قواعد بازی‌های بین‌المللی خواهد انجامید و نتیجه این رخداد چنین خواهد شد؛ استیلای ایالات متحده بر نظام بین‌الملل، که دیگر وجود ندارد!

نظم بین‌الملل کنونی که تدوینگر آن کاخ سفید بوده، بر اثر رخدادهای کلانی چون تحولات یک دهه اخیر منطقه غرب آسیا، ظهور نوع جدید تروریسم جهانی، سقوط شاخص اتحادیه مالی یورو، ظهور آسیا به‌عنوان قدرت مالی جهانی، فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، گرایش جهانی معطوف به ملی‌گرایی، جا به جایی قدرت‌های منطقه‌ای در اکثر مناطق جهان و... در شکننده‌ترین وضعیت ممکن قرار دارد که بر اثر جبر تاریخ، تصمیمات دولت کنونی ایالات متحده بر چگونگی ادامه این روند نزولی نقشی تعیین‌کننده را ایفا خواهد کرد و با توجه به آنچه بیان شد، تصمیمات آتی ترامپ به خلع سلاح ایالات متحده خواهد انجامید، مگر آن‌که برخلاف آنچه از وی انتظار می‌رود دکترین هیجان‌انگیز کنونی کاخ سفید در قبال مساله چین به دکترینی مبتنی بر برنامه‌های بلند مدت در خلال تدوین نظم جدید جهانی بر مبنای حقایق کنونی جهانی تغییر کند.

دکتر مانی محرابی

عضو هیات علمی اندیشکده روابط بین‌الملل