حامیان تروریسم بازندگان منطقه‌اند، مواضع تهران، مسکو در سوریه واحد است / متوسلیان زنده است، آماده مبادله هستیم

آنچه در این گفت‎و گو می‌خوانید:

- اردوگاه آشفته آمریکا و شکست تروریسم در منطقه یعنی پیروزی و حقانیت ایران

- دنیا برجام را پذیرفته، آمریکا ناگزیر به اجرای آن است

- جنگ ترامپ، نبرد لیبرال دموکراسی با تمدن نوین اسلامی‌ محسوب می‌شود

- ترکیه و عربستان دست از حمایت تروریسم بردارند، فرافکنی را ه حل نیست

- نشست آستانه جامع ترین گزینه برای برون رفت از بحران سوریه است

- ترکیه بازنده پرورش تروریست در منطقه شد

- متوسلیان زنده است، دولت لبنان در استرداد وی مسئول می‌باشد

- اظهارات ترامپ فعلا شعاری است، مبارزه با تروریسم در میدان عمل مشخص می‌شود

گفتگوی مشروح گروه سیاسی جام جم آنلاین با «حسین شیخ‌الاسلام ،مشاور ظریف» در وزارت امور خارجه از نظر می‌گذرد؛

شرایط کلی نظام بین‌الملل در شرایط کنونی را چطور ارزیابی می‌کنید؟

رییس جمهور جدید منتخب آمریکا، از پدیده‌های نادری است که حتی با حزب خودش هم اختلاف دارد. این اختلاف هم درون حزبی بوده و هم با جناح رقیب یعنی دموکراتها رو به فزونی می‌رود.

رسوایی اخیر کابینه ترامپ و افشاء رابطه نزدیک دولتمردان وی با سفارت روسیه که موجبات استعفای مایکل فلین شد، همگی جبهه مقابل دشمنان جمهوری اسلامی را به غایت در شک و بحران جدی قرار می‌دهد که این پیروزی ما و حقانیت مواضع ایران را در پی دارد.

اما ضلع سوم دعوای آمریکایی‌ها به فرماندهی ترامپ با ایجاد تنش با اروپا تکمیل می‌شود. در واقع یکپارچگی غرب و آمریکا با وجود درگیری‌های لفظی به سیاق گذشته نبوده و تحولات اخیر نشان دهنده شکل گیری یک بستر نوین سیاسی با اهداف متعارض دو طرف است.

در نشست امنیتی که اخیرا در مونیخ انجام شد فقط اظهارات وزیر خارجه انگلیس در جهت تأیید مواضع تند ترامپ قرار داشت، لیکن الباقی سران اروپایی بر ضد وی موضع گیری کردند.

نکته شایان توجه اجلاس مونیخ، تأیید توافق برجام توسط قاطبه کشورهای غربی بود که حتما پایبندی اروپا به توافق هسته‌ای برای جمهوری اسلامی حایز اهمیت بوده و اساسا آنها ملزم به اتخاذ چنین رویکردی هستند.

افزون بر این، سیاست‌هایی که ترامپ از زمان تصدی دولت اتخاذ کرده یادآور درگیری دو تمدن، یعنی تمدن لیبرال دموکراسی غربی با تمدن نوین اسلامی است.

از طرفی تحولات چند ماه گذشته خاورمیانه حکایت از ناکامی نقشه‌های آمریکا و بازیگر منطقه‌ای آن یعنی عربستان سعودی دارد. شکست سعودی‌ها در تجاوز به یمن، ناکامی در برابر حذف بشار اسد در سوریه، چیرگی محور مقاومت بر تروریسم تکفیری به سرکردگی ریاض و نیز شکست ائتلاف آل سعود در پروژه منسوخ ایران هراسی، جملگی سندی متقن بر فروپاشی جبهه تکفیری صهیونیستی است.

با توجه به آخرین تحولات سوریه با تنگ شدن دامنه محاصره تکفیریها در شمال این کشور، ترکیه همچنان در شهرهای رقه و الباب تلاش دارد نفوذ خود را گسترش دهد. با این وجود در سفر اخیر اردوغان به حوزه خلیج فارس شاهد اظهارات ضد ایرانی وی مبنی بر دخالت ایران در بحران منطقه بودیم. در چنین فضایی دولت آنکارا به کدام سمت می‌رود؟

متأسفانه ترکیه تمام سرمایه‌گذاری خود را روی تروریست‌ها انجام داد تا اسد را از میان بردارد. باید گفت تمام گروه‌های تروریستی از طریق مرزهای ترکیه وارد خاک سوریه و عراق شده و در اصل مرز سوریه مأمنی برای انتقال سلاح به تروریست‌ها شد.

خوب در چنین شرایطی ترکیه به آبشخور پرورش تروریسم تبدیل گشته، آقای اردوغان چگونه ایران را به دخالت و گسترش آشوب و بحران در منطقه متهم سازد؟! آزادی سازی شهر استراتژیک حلب بعنوان آخرین دژ گروه‌های تروریستی توسط مقاومت و گرفتاری داعش در تور رزمندگان سوری، عملا سیاستهای ترکیه را به ورطه شکست سپرد.

آزاد سازی حلب که از ابتدا هم مورد نظر جمهوری اسلامی بود امکان راهبردی تقسیم سوریه به چند کشور توسط تروریست‌ها را برای همیشه از بین برد و ترکیه به ناچار برای جلوگیری از تار و مار شدن تروریستها زیر بار آزاد سازی حلب رفت.

حال، اردوغان سرخورده از عدم کامیابی در سوریه و عراق، ایران را به مواضع موهوم از قبیل حمایت از تروریسم و قوم‌گرایی متهم می کند، در حالی که خود آنها بهتر از هر کسی به عزم و جدیت ایران برای نابودی و مبارزه با تروریسم اذعان دارند. لذا برای حفظ آبرو دیگران را مقصر شکست‌های خود در منطقه جلوه می‌دهند.

بعد از تحولاتی که بدان اشاره داشتید با توازن بوجود آمده در جنگ با تروریسم، ما شاهد سلسله نشست‌های حل بحران سوریه موسوم به نشست آستانه در قزاقستان بودیم. به زعم جنابعالی این اجلاس به چه میزان در کاهش مناقشات میدانی سوریه اثرگذار بوده است؟

به جرات باید بگوییم این نشست تنها اجلاس موفق در موضوع سوریه برآورد می‌گردد، چرا که در شش سال گذشته اجلاس ژنو هیچ راهکار مناسبی برای سوریه ارایه نداده و این نشست آستانه بود که طرح آتش بس را برای مردم سوریه به ارمغان آورد و به تثبیت آن اهتمام ورزید.

بطور کلی نشست آستانه بر مبنای اعتقاد جمهوری یعنی حل بحران منطقه با فرمول سوری سوری شکل گرفت. از ابتدا باور داشتیم سرنوشت سوریه باید بدست خود مردم سوریه حل شود، به همین خاطر بود که طرح چهار ماده‌ای آتش بس- رسیدگی به آسیب دیدگان جنگ – گفتگوهای سوری سوری و همچنین برگزاری یک همه پرسی برای تعیین سرنوشت دولت سوریه توسط هیأت ایرانی در اجلاس آستانه ارایه شد.

مهمترین دستاورد اجلاس قزاقستان برقراری آش بس بود که امروز در صحنه تحولات سوریه به تحقق رسیده است. در این میان بازنده اصلی، حامیان تروریسم هستند که سرمایه گذاری دراز مدتی روی نیروهای تروریسم نمودند و از جمله آنها ترکیه یکی از بازیگران صحنه نبرد با سوریه بشمار می‌آید.

گفتید ترکیه بازنده جنگ با محور مقاومت محسوب می‌شود. چه منطقی قائم بر این استدلال است؟

ترکیه آباد و دموکراتیکی که زمانی الگوی سایر دول مسلمان بود امروز از یک کشور آرام و تفرجگاه توریست‌ها به محل جولان گروه‌های تروریستی تبدیل شده است. شرایط امنیتی ترکیه به گونه‌ای پیش رفته که مردم در خیابان از بیم انفجار بمب آسایش خاطر ندارند. از طرفی واهمه دارند که به جرم دست داشتن در کودتا توسط پلیس دستگیر شوند.

در یک مقطعی دولت مرکزی آنکارا با کردهای مخالف به توافقات مطلوبی رسیده بودند حتی احزاب کرد نماینده به مجلس فرستادند اما بواسطه دخالت نظامی و تسلیحاتی ترکیه در سوریه وعراق، مبارزان کرد باز هم به دشمنان درجه اول ترکیه مبدل شدند.

موضوع جالب‌تر اینکه،مسئله کردها که از ابتدا پرچم استقلال خواهی در دست داشتند؛ بین آمریکا و متحد منطقه ای خودش ترکیه یک تناقض آشکار بوجود آورده است.

شمار زیادی از کردها در مرز ترکیه و سوریه هستند که مطامع آمریکا آنها را بر آن داشت از حس استقلال طلبی کردها استفاده کرده و مخالفان ترکیه را جنگ با داعش تجهیز کنند.

آمریکا به منظور دخالت بیشتر در منطقه، کردها را به نوعی پیاده نظام خود قرار داد. در واقع نیاز آمریکا به حضور فیزیکی در میدان سوریه و روحیه جداطلبی کردها از ترکیه؛ نقطه تعارض سیاستهای آنکارا، واشنگتن در منطقه بعنوان دو هم‌پیمان ناتو را هویدا کرد.

ترکیه از اضلاع تشکیل دهنده میز مذاکرات است، چطور شد که اردوغان به جبهه مقابل خود نزدیک و در صلح نقش آفرینی می‌کند؟

در کوران جابجایی دولت در کاخ سفید و انتقال قدرت به ترامپ، آمریکا سرگرم تحولات داخلی و حواشی بوجود آمده بود که روسیه از این فرصت استفاده کرده و ترکیه را به طرف خود جذب کرد و بر سر برخی مسایل منطقه‌ای با آنکارا به توافق رسید.

ترکیه با روسیه بر سر مسئله کردها و عدم حضور آنها در غرب فرات و استقرار در شرق به نتایجی دست یافتند. با خلاء نیروهای کرد، ارتش ترکیه شهر الباب را که در اشغال تروریست‌های داعش بود اشغال کرد. با اینکه تصرف خاک سوریه در تعارض با تمامیت ارضی دولت دمشق است، لیکن نبرد ترکیه با گروه تروریستی داعش به نفع محور مقاومت تفسیر می‌شود.

شما بعنوان یکی از فعالان حوزه فلسطین و لبنان، نظرتان در مورد زنده بودن احمد متوسلیان از دیپلمات‌های ربوده شده توسط رژیم صهیونیستی در لبنان چیست؟ اسناد موجود حکایت از در بند بودن وی و همراهانش در چنگال اسراییل دارد. تأیید می کنید؟ اگر پاسخ مثبت است چه اقداماتی باید جهت رهایی این عزیزان صورت گیرد؟

اولا از دیدگاه بنده آقای متوسلیان زنده هستند. مسئول اصلی بازگرداندن آن هم دولت لبنان است چون آنها توسط فالانژیستها که هم پیمان رژیم اشغالگر قدس بودند ربوده شدند و احتمال اینکه تحویل اسراییل شده باشند بسیار زیاد است.

با این وجود، گمانه زنی‌ در خصوص تبادل احتمالی زندانیان بین تهران و تل آویو تا چه میزان صحت دارد؟

ما آماده‌ایم برای به دست آوردن این عزیزان هر آنچه در اختیار داریم مبادله کنیم. جمهوری اسلامی آماده پذیرایی از واسطه‌های بین‌المللی در این زمینه است، ما هم علاقه داریم، هیأتی به نهادهای بین المللی بفرستیم چون این افراد برای ما خیلی عزیز هستند.

گاها در مواضع کرملین شاهد نوعی نرمش در حذف بشار اسد از صحنه سیاسی هستیم آیا این در تعارض با رویکردهای طرف ایرانی نیست؟

حضور ما در سوریه ابدا در راستای حفظ بشار اسد نیست. ما بر سر حضور و یا عدم حضور با کسی دعوا نداریم. اصل حرف ما این است، چرا نیروهای فرامنطقه‌ای اجازه نمی‌دهند مردم سوریه خود برای سرنوشت سیاسی کشورشان تصمیم بگیرند؟ چرا با گسیل نیروهای تروریستی مردم منطقه را به خاک خون و آوارگی کشیده‌اند؟ بنابراین آنچه مهم است: ما بر سر تعیین حاکمیت آینده سوریه توسط مردم با روس‌ها توافق داریم.

ایالات متحده تلاش دارد باز هم به ادعای خودش سپاه پاسداران را در لیست به اصطلاح گروه‌های تروریستی قرار دهد. واکنش جنابعالی به این موضوع چیست؟

گاهی اوقات صبحت های خلاف واقع و نسنجیده از جناح آمریکا به گوش می‌رسد، اما وقتی می فهمند که سخن بیهوده و غیر کارشناسی زدند ناگزیر به عقب نشینی می‌شوند کما اینکه مجبور به این کار خواهند شد.

بعنوان سئوال پایانی، با توجه به مواضع دوگانه آمریکا، بالاخره ترامپ تصمیمی برای مبارزه با تروریسم و داعش دارد یا خیر؟

باید در عمل دید. نمی‌توان به شعار و بیانیه وی بسنده کرد. تاکنون که چیزی دال بر مبارزه جدی آمریکا با داعش ملاحظه نکرده‌ایم. البته باید افزود که جنگ با تروریسم داعش در تقابل نظامی خلاصه نمی‌شود چرا که داعش ریشه در مکتب وهابیتی دارد که توسط انگلیس برای تفرقه میان مسلمین پایه گذاری شد.

متأسفانه امروز افراطیون داعش در تقابل با تمدن نوین اسلامی تا اندازه‌ای چهره اسلام را مخدوش ساختند. ما وظیفه داریم حکومت اسلامی و چهره رحمانی آن را آنطور که هست به جهان معرفی کنیم و تنها را مقابله با داعش توصل به را حل نظامی نیست.

سخنی در انتها دارید، بفرمایید...

از شما و مجموعه فرهنگی، مطبوعاتی جام جم بعنوان یک نشریه پرتیراژ و مردمی تشکر می‌کنم. امیدوارم در تمام عرصه‌های اطلاع رسانی حوزه سیاسی، اجتماعی و... موفق و مؤید باشید.