نقش صنعت نفت در اقتصاد مقاومتی

با توجه به نقش و اهمیت صنعت نفت در اقتصاد کشور، وزن آن در اجرای سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی نیز باید برجسته باشد. با یک بررسی اجمالی بر روند حرکت صنعت نفت، می‌توان به نقاط مثبت بسیاری اشاره کرد که البته در بسیاری حوزه‌ها هنوز عقب‌ماندگی‌هایی وجود دارد و زمینه برای انجام کار وجود دارد. در ادامه به برخی از نقاط مثبت برجسته کارنامه صنعت نفت اشاره می‌کنم:

در بخش بالادستی صنعت نفت، بعد از رفع تحریم‌ها با سرعت فوق‌العاده‌ای که موجب تعجب بسیاری از ناظران بین‌المللی شد، صادرات نفت و میعانات گازی کشور افزایش پیدا کرده و از یک میلیون و 200 هزار بشکه در روز در سال 92 به دو میلیون و 840 هزار بشکه در سال جاری رسیده است.

در بخش بالادستی موضوع دیگری که مهم است بحث افزایش ضریب بازیافت میادین توسعه یافته است. اهمیت این موضوع به این دلیل است که بیش از 70درصد تولید نفت ما از حدود ده میدان بزرگ نفتی کشور با عمر بیش از 50 سال است و عملا تولید این میادین رو به افول است. پس لازم است برای بهبود تولید این میادین به صورت جدی برنامه‌ریزی شود.

در بخش گاز با بهره‌برداری از فازهای جدید پارس جنوبی در دو سال گذشته، میزان تولید گاز کشور از 634 میلیون مترمکعب در روز به بیش از 765 میلیون مترمکعب در پایان سال جاری خواهد رسید.

به موازات افزایش تولید گاز کشور، سعی شد سهم گاز به عنوان یک سوخت پاک در نیروگاه‌ها افزایش پیدا کند. و برهمین اساس سهم سوخت مایع در نیروگاه‌ها از 43 درصد در سال 92 به 11 درصد در پایان سال جاری کاهش یافته است.

در جهت مبارزه با خام فروشی نفت، اقدام ارزشمند دیگری که انجام گرفته، آغاز صادرات نفت‌ گاز است. این مهم با مدیریت مصرف سوخت خودروهای سنگین عملی شده و میزان صادرات نفت ‌گاز از 5/4 میلیون لیتر در روز در سال 94 به 11 میلیون لیتر در سال جاری رسیده و در سال آینده به 20 میلیون لیتر خواهد رسید.

در بخش پتروشیمی حدود 14 درصد به تولید و 46 درصد به صادرات محصولات پتروشیمی افزوده شده است و برای تکمیل مجتمع‌های پتروشیمی نیمه‌کاره، برنامه‌ریزی جدی به عمل آمده است.

موضوع بسیار مهم دیگری که به عنوان یک زیرساخت توسعه در کشور محسوب می‌شود، گازرسانی به نقاط دورافتاده و روستاهاست که جمعیت تحت پوشش روستایی به بیش از 70 درصد و شهری نیز به بالای 95 درصد رسیده ‌است.

در بخش‌های دیگری نظیر افزایش ظرفیت پالایشی کشور و همچنین توسعه پژوهش و فناوری با مشارکت مراکز علمی و دانشگاهی نیز می‌توان بوضوح حرکت در مسیر اقتصاد مقاومتی را مشاهده کرد.

این اقدامات تنها بخش کوچکی از ظرفیت عظیم صنعت نفت کشور است که در صورت شکوفایی آن، همان‌طور که شاهد رشد بیش از 4 درصدی اقتصاد کشور به پشتوانه این صنعت در سال جاری بودیم، قطعا در سال‌های آتی اوضاع بهتری را شاهد خواهیم بود، چراکه استفاده از ظرفیت به وجود آمده در دوران سخت تحریم، همراه با تقویت توان شرکت‌های داخلی و استفاده از صنایع داخلی دانش‌بنیان و درآمیختن آن با تکنولوژی روز دنیا، نیازمند یک برنامه منسجم و دقیق است، بخصوص با توجه به فرصت‌های جدیدی که بعد از برجام برای کشور به دست آمده، ان‌شاءالله خواهیم توانست با مشارکت دولت و بخش خصوصی به تمام اهداف اقتصاد مقاومتی دست پیدا کنیم.

دکتر علی مروی

رئیس کمیسیون انرژی مجلس نهم